Бек, А. А. Волоколамское шоссе. Красноярск. 1960. Ebook 2013
Download 1.26 Mb.
|
шоссе (1)
|
101
Kapitan orqasidan eshik yopildi. Oltin kallaga o'xshaydi, - dedi Panfilov o'ylanib. — Lekin... Xo‘sh, o‘rtoq Momish-Uli, ko‘p bo‘lganlardanmi? Juda ko'p? Ko'p, o'rtoq general. tayyor bo'lmasa , bir qultum g'am va oltin bosh bilan ichasiz . Panfilovning yuzi bir lahzaga juda charchagan va ma'yus bo'lib qoldi. Lekin darhol menga qarab, jilmayib qo'ydi . Kichik ko'zlar atrofida nozik ajinlar bilan porlab turardi. Xo'sh, o'rtoq Momish-Uli... ayting... Men tungi reydning muvaffaqiyati haqida qisqacha xabar berdim. Lekin Panfilov savollar berdi, tafsilotlarni qidirdi. Va yana, avvalgi bir necha holatlarda bo'lgani kabi, natija hisobot emas, balki suhbat bo'ldi. Panfilov shunday dedi: Bilasizmi, o‘rtoq Momish-Uli? Bularning hammasini Shilovga aytib bering. Uning ko'nglini ko'taring... Ertaga u ham sizning yo'lingizga yetib borishini xohlayman . General meni tabriklamadi, qo‘limni siqmadi, demadi: “Ajoyib! Yaxshi! ”Va u boshqacha tarzda maqtadi - biznesni maqtash, ishbilarmonlik bilan. Demak, o‘rtoq Momish-Uli, — davom etdi u, — siz nemisni mag‘lub etishni o‘rgandingiz. Men afsus bilan javob berdim: Yo‘q, o‘rtoq general, men o‘rganmaganman. Qoshlari ko‘tarildi. Qanaqasiga? Bugun, o'rtoq general, men kun bo'yi miyamni chalg'itdim . Dushman haqida o'ylasam, osonlikcha g'alaba qozonaman. O'zim o'ylab qarasam, uni qanday mag'lub etishni, qanday qilib tashlashni ko'rmayapman. Panfilov qoshlarini chimirib, bir muddat menga indamay qaradi. Keyin buyurdi: Batafsil taqdim eting! Kartani chiqaring! 5 Men kartamni stolga yoyib qo'ydim. Bizning chizig'imiz qizil qalam bilan chizilgan , hech qayerga tegmagan, jang bilan buzilmagan. Bizning har ikki tomonda 102 batalyon hududi qo'shni batalonlarning mudofaa chizig'ini cho'zdi. Bu xususiyat - kamdan-kam uchraydigan miltiq kameralari zanjiri va pulemyot uyalari - Moskvani dushmandan to'sib qo'ydi. Ochig'ini aytdimki, vaziyatni ko'rib chiqib, o'z kuchlarim tomonidan batalon hududida yutuqning oldini olish imkoniyatini ko'rmayapman. Bunday so'zlarni aytish oson emas - har qanday qo'mondon meni tushunadi - lekin men tushundim . Panfilov indamay bosh irg‘ab, davom etishni taklif qildi. Meni qiynagan fikrlarimni aytdim: zahirada bitta vzvod yo‘qligini, to‘satdan zarba bo‘lsa, to‘siqni qo‘llab-quvvatlab turuvchi, qaytaradigan hech narsam yo‘qligini aytdim. Ishonchim komilki, o'rtoq general, mening batalonim chekinmaydi, balki kerak bo'lsa, safda o'lishi mumkin , lekin ... O'lishga shoshilmang, jang qilishni o'rganing, - dedi Panfilov. - Ammo davom et, o'rtoq Momish-Uli, davom et. Keyin, o‘rtoq general, meni chalg‘itadigan narsa shu... Endi batalon chizig‘i dushmandan kengligi o‘n besh kilometrgacha bo‘lgan oraliq chiziq bilan ajratilgan. Men bu chiziqni xaritada ko'rsatdim. Panfilov yana bosh irg‘adi. Xo‘sh, o‘rtoq general, unga mana shu o‘n besh kilometrni berishimiz kerakmi? Xo'sh, qanday qilib berish kerak? Men tushuntirdim: Axir, bizning postlarimizni urib tushirgandan so'ng, u, o'rtoq general, tezda yaqinlashadi ... Nega yiqitdi? Shu paytgacha Panfilov jiddiy va diqqat bilan tinglagan edi . Ammo bu erda, mening hisobotim davomida birinchi marta uning yuzida norozilik paydo bo'ldi. U keskin takrorladi: Nega yiqitdi? Men javob bermadim. Menga tushunarli bo'lib tuyuldi: jangovar qo'riqchi, ya'ni bir yoki ikkita otryad, o'n yoki yigirma kishilik dushmanning katta kuchlarini ushlab tura olmaydi. Siz meni hayratda qoldirasiz, o'rtoq Momish-Uli, - dedi general. - Axir nemisni mag'lub etding-ku! Ammo, o'rtoq general, keyin biz o'zimizga hujum qildik ... Va bundan tashqari, tunda, kutilmaganda ... 103 Siz meni hayratda qoldirasiz, - takrorladi u. — Men o‘yladim, o‘rtoq Momish-Uli, siz askar o‘limni kutib o‘tirmasligi kerakligini tushundingiz. Uni dushmanga olib borish, hujum qilish kerak. Axir sen o‘ynamasang, sen bilan o‘ynashadi. Qaerga hujum qilish kerak, o'rtoq general? Yana Ser redudami? U yerda dushman hushyor edi. Va bu nima? Panfilov tezda qalam olib, xaritada oraliq chiziqni ko'rsatdi. Siz, o‘rtoq Momish-Uli, bir narsada haqsiz: u yaqinlashganda, biz uni ipimiz bilan ushlab turmaymiz. Ammo u yaqinlashishi kerak. Siz aytasiz: otib tashlangan ... Yo'q, unda o'rtoq Momish-Uli, bu zonada siz faqat jang qilishingiz mumkin ... U erda olov tashabbusini oling, hujum qiling. Sizning postlaringiz qayerda? ko‘rsatdim. Nemis hududidan batalon chizig'iga ikkita yo'l olib borardi : qishloq yo'li va ustunli, profilli deb ataladigan yo'l. Har birini batalyon chizig‘idan uch-to‘rt kilometr oldinda soqchilar to‘sib qo‘yishdi. Panfilov norozi ohangda kuldi. Xavfsizlik kuchlari nima? Men javob berdim. Bu, o‘rtoq Momish-Uli, yetarli emas. Bu yerda mustahkamlangan vzvodlar harakat qilishi kerak. Ularda ko'proq engil pulemyotlar bor. Sizga dastgoh asboblari kerak emas. Guruhlar engil, mobil bo'lishi kerak. Va jasurroq, ularni dushman tomon chuqurroq suring. Ular olov bilan uchrashsin, nemislar bu erga oldinga siljiy boshlaganda, ular olov bilan hujum qilsin. Ammo, o‘rtoq general, dushman ularni chetlab o‘tadi... Ularni ikki tomondan aylanib o‘tadi. Panfilov tabassum qildi. Siz shunday deb o'ylaysiz: “Qaerdan kiyik o'tsa, askar o'sha yerdan o'tadi ; askar qayerdan o'tadi, u erda qo'shin o'tadi? Bu, o'rtoq Momish-Uli, nemislar haqida yozilmagan. Bilasizmi, ular hozir qanday jang qilishadi? Yuk mashinasi o'tadigan joydan armiya o'tadi. Qani, yo‘llar yopiq bo‘lsa, bu jarlar bo‘ylab mashinalarni qayerga sudrab borasiz? Xo‘sh, o‘rtoq Momish-Uli, qayerdasiz? Bunday holda, kerak bo'ladi ... Oh, mag'lub bo'ladimi? Uch-to‘rtta pulemyotli vzvodni quvib chiqarish oson emas. Biz orqaga qaytishimiz, kurashga kirishishimiz kerak. Bu, o‘rtoq Momish-Uli, yarim kun... Aylansin, bu 104 xavfli emas. Keling, o'rab olmaylik. To'g'ri vaqtda siz orqaga sakrashingiz, sirpanishingiz kerak. Shunga o'xshash... Panfilov qalamning engil teginishlari bilan nemislar tomonidan bosib olingan qishloq yaqinidagi yo'llardan birini to'sib qo'ydi, keyin karan chizig'i yon tomonga yugurdi va halqa chizib, boshqa nuqtada, yo'lga bir oz yaqinroqda qaytib keldi. batalyon. Menga qarab, ergashdimmi, tushundimmi? - Panfilov xuddi shunday burilishni takrorladi, keyin yana o'sha burilishni amalga oshirdi va chiziqqa yaqinlashdi. Qarang, dedi u, qanday spiral, buloq. Necha marta dushmanni behuda hujumga majburlaysiz ? Undan necha kun olasiz? Xo'sh, bunga nima deysiz, aziz janob, janob raqib? Men o'yladim. Axir, menda ham shunga o'xshash narsa bor edi, lekin Panfilov bilan gaplashishdan oldin, men istehkomlarning gipnozidan xalos bo'lolmadim , odamlarni xandaqdan olib chiqishga haqqim yo'q edi. 6 Panfilovning ad'yutanti kirdi. Otlar egarlangan, o‘rtoq general. Panfilov soatiga qaradi. Mayli... Shtabga qo‘ng‘iroq qiling, o‘n daqiqadan so‘ng jo‘nab ketamiz. U pechka yonida quriyotgan paltoning yoqasi va yelkalariga tegib, cho‘kkalab cho‘kdi, olovga o‘tin tashladi-da, ochiq turgan pech eshigi yonida egnida bir daqiqa o‘tirdi . Bu oddiy harakatlarda, xuddi oxirgi uchrashuvdagidek, yana ishonch bor edi. U uzoq vaqt davomida puxta, ehtiyotkorlik bilan kurashishga tayyorlanayotgani sezildi. Keyin Panfilov xaritaga qaytib, unga qaradi va qalamni aylantirdi. Albatta, o'rtoq Momish-Uli, - dedi u, - jangda hamma narsa biz siz bilan muhokama qilganimizdan boshqacha bo'lishi mumkin. U kurashadigan qalam emas, qalam bilan chizilgan xarita emas. Odam kurashmoqda. Odati bo‘yicha u ovoz chiqarib o‘ylayotgandek gapirdi. Kuchaytirilgan vzvodlarni tanlang, deb davom etdi u, jasur va aqlli komandirlar. Bu yerda biror narsaga ega bo'lish uchun. Peshonasiga qoqdi. 105 Ulardan, o'rtoq general, kim allaqachon tungi reydda bo'lgan? Panfilov ko'zlarini qisib qo'ydi. Men, o‘rtoq batalyon komandiri, sizning o‘rniga batalyonga qo‘mondonlik qilmoqchi emasman . Menda bo'lim bor. Buni o'zingiz qilishingiz kerak bo'ladi: postlar uchun oraliq lavozimlarni tanlang, komandirlarni tanlang. Biroq, u o'ylanib, javob berdi: Yo'q, nima uchun biznesda bo'lganlarni yuborish kerak ? Boshqalar otsin. Har kim kurashishi kerak. Ammo tushuning, o'rtoq Momish-Uli, asosiysi: meni o'tkazib yubormang, har qanday holatda ham yo'llarda o'tkazib yubormang. Bizni chekkaga tushishimizga yo'l qo'ymang. Bugun dushman sizdan o'n besh kilometr uzoqda. Bu, o‘rtoq Momish-Ula, qarshilik bo‘lmaganida juda yaqin, har bir yog‘och, har bir tepalik qarshilik ko‘rsatsa, juda uzoqda. Xaritaga yana qarab, biroz pauzadan keyin davom etdi: Yana bir narsa, o'rtoq Momish-Uli: batalonning harakatchanligini tekshirib ko'ring. Va aravalar, jabduqlar, otlar tayyormi-yo‘qmi, deb qarab turing... Urushda hamma narsa bo‘lishi mumkin. Buyurtmalarni tezda yig'ishga tayyor bo'ling, tez harakatlaning. Menga u o'zini qandaydir tarzda allegorik tarzda ifoda etgandek tuyuldi , aniq emas. Nega u menga bularning barchasini aytib beradi? Men yana chalkashligimga to'g'ridan-to'g'ri aniqlik kiritishga qaror qildim. O‘rtoq general, so‘rasam maylimi? Ha, ha, so'rang. Shuning uchun gaplashamiz . Men tushunmadim, o‘rtoq general. Axir, dushman hali ham batalon safiga keladi. Siz aytdingiz: tutmang . Men sizdan so'rash uchun ruxsat so'rayman: istiqbol nima? Men, batalyon komandiri, nimaga tayyor bo'lishim kerak? Tark etmoq? Panfilov barmoqlarini stol ustiga urdi. Bu sharmandalik ishorasi edi. Bu haqda o'zingiz qanday fikrdasiz, o'rtoq Momish-Uli? Bilmayman, o‘rtoq general. Ko'ryapsizmi, o'rtoq Momish-Uli, - dedi u darhol, - qo'mondon har doim eng yomon variantni o'ylab ko'rishga majbur. Bizning vazifamiz yo'llarni saqlashdir. Agar nemis yo'lni bosib o'tsa, uning oldida yana yo'llarda bo'lishi kerak 106 bizning qo'shinlarimiz. Shuning uchun men batalyonni shu yerdan oldim. Men siznikini olmoqchi edim, lekin sizda muhim yo'l bor. U xaritada batalyonning qizil chizig'i bilan to'sib qo'yilgan Sereda-Volokolamsk yo'lini ko'rsatdi. Muhimi chiziq emas, o‘rtoq Momish-Uliy, yo‘l muhim. Agar kerak bo'lsa, odamlarni xandaqlardan jasorat bilan olib boring , jasorat bilan diqqatni jamlang, lekin yo'lni saqlang. Siz meni tushunyapsizmi? Ha, oʻrtoq general. U paltoga yaqinlashdi va kiyinib so'radi: Siz topishmoqni bilasizmi: "Dunyodagi eng uzun va eng qisqa, eng tez va eng sekin, eng e'tiborsiz va eng afsuslanadigan narsa nima ?" Men darhol tushunmadim. Panfilov meni bezovta qilganidan mamnun bo'lib , tabassum bilan soatini chiqarib, ko'rsatdi: Bu nima! Vaqt! Endi bizning vazifamiz, o‘rtoq Momish-Uli, vaqt uchun kurashish, dushmandan vaqt olishdir. Meni kuzatib boring. Biz dumbadan chiqdik. 7 Kulrang tong. Yomg'ir to'xtadi, daraxtlar tuman orasidan ko'rinib turardi. Otlarni olib kelishdi. Panfilov atrofga qaradi. Shilov qayerda? U yetib borguncha ketaylik. Hurmatli Panfilov mendan burilishda qanday ishlar ketayotganini so'radi. Men batalyon aloqa qazishayotganini xabar qildim . Panfilov to'xtab qoldi. Nima qazyapsiz? Qanday qilib? Belkuraklar, o'rtoq general. Belkurak? Siz aqlingiz bilan qazishingiz kerak. U buni odatdagi yumshoqligi, hazil-mutoyibasi bilan aytdi. -U yerda yerni aylantirgan bo'lsangiz kerak . Endi sizga, o‘rtoq Momish-Uliy, yolg‘on pozitsiyani qazish kerak. Aldash kerak, aldash kerak. Men hayron bo'ldim. General bilan suhbatdan keyin menda u himoya chizig'iga unchalik ahamiyat bermagandek taassurot qoldirdi. Endi esa bunday emasligi ma'lum bo'ldi. Men javob berdim: Qazish uchun yolg‘on pozitsiya bor, o‘rtoq general. Kapitan Shilov bizni yugurib yetib oldi. 107 Yo'l bo'yida, so'qmoq bizni olib boradigan joyda qo'riqchi bor edi - yigirmaga yaqin ko'zlari kulrang yigit. U unchalik pokiza emas, lekin tirishqoqlik bilan general bilan qorovullik bilan salom berdi. Qandaysiz, askar? Yigit sarosimaga tushdi. O'sha paytda armiyamizda "askarlar" degan murojaat qabul qilinmagan. Ular: "Jangchi", "Qizil Armiya" deyishdi. Uni birinchi marta askar deb atashgan bo‘lishi mumkin. Uyalganini payqagan Panfilov dedi: Askar - bu katta so'z. Biz hammamiz askarmiz. Xo'sh, ayting-chi, qanday yashaysiz? Xo'p, o'rtoq general. Hmyknuv, Panfilov pastga qaradi. Bog'ini yashirgan suyuq loy qorovulning og'ir etiklariga yopishib oldi. Tugun yoki chip bilan tozalangan yo'l axloqsizlik izlari nam o'rashlarda va undan yuqoriroqda qoldi. Miltiq tutgan qo‘l tong salqinida ko‘karib ketdi. Yaxshimi? Panfilov chizdi. — Ayting-chi, yurishni qanday qildingiz? Xo'p, o'rtoq general. Panfilov Shilovga yuzlandi. O'rtoq Shilov, yurish qanday o'tdi? Afsuski, oʻrtoq general. Ege... Ma’lum bo‘lishicha, sen, askar, yolg‘on gapirding. Panfilov tabassum qildi. - Xo'sh, gapiring, gapiring, qanday yashayotganingizni ayting? Qo'riqchi o'jarlik bilan takrorladi: Xo'p, o'rtoq general. Yo'q, - dedi Panfilov. " Urush paytida biz yaxshi yashayapmizmi ?" Kechasi yomg'ir ostida bunday jele ustida yurish - bundan nima foyda? Marshdan keyin uxladingizmi? Yo'q. yedingmi? Yo'q. Bu yerda, nam, shamolda turing yoki erni qazing va ertaga yoki ertaga qon oqadigan jangga boring. Buning nimasi yaxshi? Qorovul noqulay jilmayib qo‘ydi. Panfilov davom etdi: Yo‘q, uka, urushda yaxshi yashamaydi... Lekin otalarimiz , bobolarimiz bularning bariga chidashni, harbiy hayotning og‘ir sinovlaridan o‘tishni bilgan, dushmanni tor-mor etgan. Siz, birodar, jangda hali dushmanni uchratmadingiz... Lekin sovuqqa, charchoqqa, mashaqqatlarga qarshi kurashish ham mardlik kerak bo‘lgan jangdir. Sen esa boshingni osib qo‘ymaysan, shivirlamaysan... Yaxshi, askar! Familiyasi nima? 108 Polzunov, o‘rtoq general... Men aynan shuni xohlardim, o‘rtoq general... Mashhur familiya... U mashhur mexanik edi...* Xohladi... Nega aytmadi? Kechirasiz, o‘rtoq general. Men shunchaki o'ylamaganman. Askar doimo o'ylashi kerak. Askar aqli bilan kurashishi kerak. Xo'sh, Polzunov... Men sizni eslayman. Men siz haqingizda eshitmoqchiman. Meni tushundingizmi? Tushundim, oʻrtoq general. Panfilov o'ylab, oyog'i ostiga qarab, asta-sekin yo'l bo'ylab yurdi. To‘xtab, Shilovga va menga qaradi. Askarning hayoti og‘ir, dedi u. So'z yo'q, qiyin. Bu har doim to'g'ridan-to'g'ri askarga aytilishi kerak va agar u yolg'on gapirsa, darhol uni to'g'rilang. U to'xtab qoldi, o'yladi. Rahm qilmang, o'rtoq Shilov, jangdan oldin odamlar, lekin jangda ... ehtiyot bo'ling, jangda askarga g'amxo'rlik qiling. Bu buyruq kabi eshitilmadi. Bu buyruqdan ko'ra ko'proq edi : ahd. Meni titrashga olib ketishdi. Ammo darhol boshqa ohangda - xo'jayinlik, qattiqqo'llik bilan - Panfilov takrorladi: Ehtiyot bo‘ling... Bu yerda, Moskva yaqinida boshqa askarlarimiz, boshqa askarlarimiz yo‘q. Agar biz bularni yo'qotsak, nemisni ushlab turadigan hech narsa qolmaydi . Xayrlashib jilovni oldi-da, egarga chiqdi-da, yo‘l bo‘ylab yugurdi. YO'L JANGI 1 Panfilovning ko‘rsatmasi bilan men kapitan Shilov bilan bog‘lanish hududiga bordim; biz hududni o'rgandik; kelishilgan harakatlar, jangda o'rtoqlik yordami to'g'risida kelishib oldilar. Kapitan bilan xayrlashib, qirg‘oq bo‘yidagi qarorgohimga qaytdim. Uyqusiz, og'riqli o'ylarda o'tkazgan tundan so'ng, Panfilov bilan suhbatdan so'ng, asab tizimi yana taranglashganda, men, g'alati, charchoq emas, balki hayratlanarli engillikni his qildim. Egarda men tungidek og'ir emas edim; fikrlar buzilmadi. Lisanka ham osonroq yugurganga o'xshardi, Atrof tinch edi. Na yaqindan, na uzoqdan to‘plarning o‘q ovozi eshitilmadi. Shu kuni, o'n ettinchi 109 Oktyabr oyida bizning chap tomonda, kecha nemis tanklari yugurgan, kechagi jang momaqaldiroq bo'lgan joyda ham sukunat boshlandi. Bu sukunat hali ham esimda; grafit kabi qorong'u unutilmas osmon; qo'rg'oshin porlashi bilan aks ettiruvchi kichik ko'lmaklar bilan yopishqoq maydon ; Men xandaqlarni kesishda jangchilar belkurak bilan tashlagan erni eslayman - Moskva viloyatining sarg'ish loy tuproqlari. Bu loy tufayli men Panfilovdan hozirgina eslatma oldim: u o'q otish nuqtalarining joyiga xiyonat qildi * uni darhol olib tashlash, maydon bo'ylab tarqalib ketish kerak edi, lekin o'sha daqiqalarda hayajonli asabiy sukunatda men unga qaradim - Bu yer, tuproq bo'laklarida, - qaradi, abadiy esda. B/I daryosining narigi tomonidagi qora, hoʻl yoʻl yaqin atrofdagi oʻrmonga gʻoyib boʻldi. Sohil bo'ylab ko'tarilib, telegraf ustunlari bilan belgilangan bu yo'l batalon chizig'ini kesib o'tdi va yomg'irdan qorong'i bo'lgan qishloq uylari yonidan o'tib, g'ishtli cherkov yonidan o'tib, dushman intilayotgan joyga - Volokolamskga olib bordi. avtomagistral, Moskvaga. O'sha kuni ertalab yo'lda uchratganimning hammasi qalbimga kirib ketdi. Lisanka daryo bo'ylab cho'zilgan qishloq bo'ylab engil yugurishda yurganida, men bir lahzaga tashvishli, qiziquvchan ayol nigohini eslayman. Xotiramda qolgan o‘rta yoshli, ajinlari kesilgan, quyoshdan, shamoldan, ishdan qorayib ketgan, ko‘zlari biroz xiralashgan, rus dehqon ayolining, rus ayolining yuzi. U “Qaerga ketyapsan? Siz qanday xabarni keltiryapsiz? Bizga nima bo'ladi? U so'raganday bo'ldi: "Bir so'z ayting, tinchlaning". Ammo ot allaqachon yugurib borgan edi va men allaqachon kichkina bola tomon egilib, shlyapa kiygan Qizil Armiya askarini ko'rdim. Qizil Armiya odami qaddini rostladi, men pulemyotchi Bloxining ayyor va xushmuomala fiziognomiyasini tan oldim: uning pulemyot ekipaji yaqin joyda joylashgan edi. Darhol jiddiy o'girilib, zo'rg'a chizilgan engil qoshlarini qimirlatib, Bloch shoshib menga salom berdi. Uning orqasidan ergashib, xuddi shunday jiddiy nigoh bilan kichkintoy salom berdi. Bunday manzaralar tanish: bir paytlar bir ko‘z tashlab, unutib qo‘ysangiz ham bo‘lardi. Ammo o'sha kuni ertalab va bu bola, "mu 110 tirnoq bilan zhichok”, jangchiga, askarga ishonib, hayajonlangan , ruhni ranjitgan. Va ko'z allaqachon boshqa narsani payqagan. Xiyobonda, old bog'da bir qiz qo'llari bilan piket panjarasida turardi. Birov bilan gaplashayotganda u kulib yubordi. Ayvondan jilmayib, unga pulemyotchilar kompaniyasining siyosiy instruktori Djalmuhammad Bo‘zjonov yaqinlashdi. Ikki ko'z o'ynadi, yoshlik o'ynadi. Meni ko'rib, Bo'zjonov xijolat tortdi va "diqqat bilan" aniq salom berdi. Qiz menga o'girildi. Uning nigohi bir zumda o‘zgarib ketdi – xuddi orqada qolgan ayolnikidek xavotirli, so‘roqli. Va yana o‘sha nigoh yuragimga tegdi. 2 Qishloqdan o‘tib, leytenant Brudniyning vzvodiga otlandim. Qizil Armiya askarlari, boshqa vzvodlarda bo'lgani kabi, erdagi aloqa yo'llarini kesib tashlashdi. Kimdir havoning sovuq sovuq bo'lishiga qaramay, beligacha yalang'och, ketmon bilan yer yorardi. Ular laklangan, bo'rtib chiqqan terli yelkalari kabi porlashdi. Bu vzvod komandirining yordamchisi Kurbatov edi. O‘zim oldim, o‘rtoq batalyon komandiri, — dedi u. - Bu yer toshloq, yordam berishing kerak. Ha, isinish. Mushakli, kuchli, u yalang'och ko'kragini oktyabr shamoliga bemalol ta'sir qildi. O‘zgacha askar go‘zalligi bilan kelishgan bu jangchimga tez-tez qoyil qolardim va faxrlanardim. Ammo keyin men aytdim: Nega shuncha er yig'ilib qoldi? 1 IDNOda uch kilometr . Keling, tezda tarqalib ketaylik, hammasini tekislang. Leytenant qayerda? Leytenant Brudniy, oyoqlari chaqqon, kichkina, yaxshi kiyingan, tor shinel kiygan, allaqachon menga qarab yugurib kelayotgan edi. U ikkilanmay xabar berdi. Men unga aytdim: Odamlar ishlarini tugatsin. Hamma narsa maskalansin . Buyurtma bering, o'rtoq leytenant. Keyin menga, batalon shtabiga yugur. U tezda javob berdi: Ha, o‘rtoq batalyon komandiri. Leytenant Brudniy general qalami bilan xaritada ko‘rsatilgan vazifani bajarish uchun men tanlagan ikki qo‘mondondan biri edi. Blindrdagi qo'mondonlik punktida meni kichik shtabim: shtab boshlig'i leytenant Rahimov va kichik ad'yutantim leytenant Donskix kutib oldi. 111 Rahimov xabar berdi: yangilik yo'q; dushman hali ham oldinga siljimayapti, hatto razvedka guruhlarini ham yubormayapti . Rahimov bilan men bir nechta shoshilinch ishlarni ko'rib chiqdim. Yolg'on pozitsiyaning sxemasi bir necha kun oldin u tomonidan chizilgan edi. Men soxta pozitsiyani zudlik bilan qazishni va front chizig'idagi ishlarni to'xtatishni buyurdim, kamuflyajdan tashqari. Eshiting, o‘rtoq batalyon komandiri, — dedi Rahimov. - Tomosha qilish uchun ruxsat bormi? Ha. U Donskixga qaradi. Sizga, o‘rtoq batalyon komandiri, hozir leytenant Donskoy kerakmi? Kerakli. Rahimov salom berib, chiqib ketdi. Ko'p o'tmay, nafasi chiqib, yonoqlari qizarib ketgan Brudniy paydo bo'ldi. Uning chaqqon, aqlli ko'zlari dugda atrofida yugurib , qiziqish va umid bilan menga tikildi. Donskix stolda nimadir yozayotgan edi. Don! Bu yerga kel! Xaritani oling! Men uni, o'zimning ad'yutantim, komsomol a'zosi Donskoyni boshqa mustahkamlangan vzvod komandiri etib tayinlashga qaror qildim. 3 Bilaman, jangda bo'lgan odam bir vaqtlar menga nisbatan bir oz g'ayrioddiy, biroz sirli bo'lib tuyuladi. Ammo Ori - Brudniy va Donskoy - hali bitta jangda qatnashmagan. Ikkalasi ham komsomol a'zosi edi, ikkalasi ham o'n yilni tugatgan va bir muddat harbiy maktabda o'qib, leytenant bo'lgan. Bo'linishning shakllanishi paytida Donskoy kompaniya komandiri etib tayinlandi, ammo keyin mehribonlik uchun olib tashlandi. Uyatchan, osongina qizarib ketgan, u jinoyatchini qanday qattiq tanbeh qilishni bilmas edi . Talabkorlik, talabchanlik, qo'mondon uchun majburiy bo'lishi uning tabiatiga to'g'ri kelmasdi. Biroq, kompaniya Donskoydan olib tashlanganidan keyin u uzoq vaqt xafa bo'ldi. Men tushundim - u tasavvur qildi: "Oh, ular sizga Donskoy komsomol a'zosi, kompaniyani jangga olib borishingizga ishonishmadi!" Uning g'ururi, g'ururi xafa bo'ldi. Ikki kun oldin, o'n beshinchi oktyabrda, tungi reyd uchun kompaniyalarda jangchilar tanlanganida, Don. Download 1.26 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|