O’zbek tilidagi so’z turkumlari haqida
So’zning leksik ma`nosi bilan ularning predmetiklik, belgi,harakat singari ma`nolarini ifodalovchi umumiy Grammatik ma`nolari o’rtasida uzviy aloqa mavjud. So’zlarni turkumlarga ajratishda so’zlarning leksik ma`nosi ustiga qo’yilgan umumiy Grammatik ma`no asosiy tayanch. Nuqta bo’lin xizmat qiladi.
So’zlar anglatiladigan umumiy Grammatik ma`nolariga ko’ra so’z turkumlariga ajratiladi. Tildagi so’zlarning ma`no vazifalariga ko’ra ma`lumguruhlarga bo’linishi so’z turkumi deb yuritiladi. So’zlarning lug`aviy va Grammatik ma`no jihatdan o’zshashligiga ko’ra ayrim leksik-grammatik guruhlariga ajratilish so’z turkumlari deyiladi. So’z turkumlari- so’zlarning so’rog’I va qanday umulashgan ma`no ifodalashiga ko’ra guruhlarga bo’linadi So’zlarni turkumlarga ajratishda ularning Grammatik ma`nolari bilan bir qatorda, lug’aviy ma`nosi ham asosiy belgilardan hisoblanadi. So’zlar turkumlarga quyidagi xususiyatlariga ko’ra ajratiladi:
Leksik ya`ni atash ma`nosiga ega yoki egamasligi va biror so’roqqa javob bo’la olish-olmasligiga ko’ra;
Grammatik shaklga ega bo’lish – bo’lmasligiga ko’ra;
Gapda biror sintaktik vazifa bajara olish-lomasligiga ko’ra.
So’zlarni turkumlarga ajratish
Leksik ya`ni atash ma`nosiga ega yoki ega emasligi va biror so’roqqa javob bo’la olish-olmasligiga ko’ra
|
Grammatik shaklga ega bo’lish-bo’lmasligiga ko’ra
|
Gapda biror sintaktik vazifa bajara olish yoki bajara olmasligigako’ra
|
So’z turkumlari ma`no va vazifasiga ko’ra quyidagi guruhlarga bo’linadi:
Mustaqil so’zlar
Yordamchi so’zlar
Alohida olingan so’zlar
Do'stlaringiz bilan baham: |