Berdaq atindaǵi qaraqalpaq mámleketlik universiteti fakulteti

Juwmaqlaw
Shıpaker ko'rigiga shekem birinshi medicinalıq járdem kórsetiw — bul jábirleniwshiniń turmısı hám sawlıgın saqlaw hám de qayta tiklewge jóneltirilgen ilajlar kompleksi. Bunday birinshi járdem jábirleniwshi ózin jaman sezim ete baslaǵanında onıń janında bolǵan kisiler tárepinen kórsetiledi. " Layfxaker" M. Sechenov atlı " MGMU" klinikalıq orayınıń baxıtsızlıqlar travmatologiyasi, ortopediya hám xirurgligi kafedrası basqarıwshıı Aleksey Lichagin bergen maǵlıwmatlarǵa tıykarlanıp, shıpaker kelguniga shekem kórsetiletuǵın birinshi járdem haqqındaǵı maǵlıwmatlar menen boldı.
1. Jgutni zárúrat bolsa -bolmasa baylaw
Tamaq tayarlaw, qayshı menen islew, tóbeorqa jumısları — jara alıw ushın sebepler ádewirgine, biraq hár qanday jaǵdayda da jgut bólewge shoshish kerek emes. Onı tek arterial qan aǵımı baqlanǵandagina bólesedi. Bunda qan reńi álwan qızıl reńde boladı. Toq reńdegi qan venadan shıǵıp atırǵan boladı, bunda qandı qursaq tańǵısh menen toqtatıw kerek.
2. Murınnan qan ketkende bastı keyin basıp qılıw
Murın hádden tıs jılıw hám de normadan ótetuǵın fizikalıq aktivlik nátiyjesinde qanashi múmkin. Bunday jaǵdaylarda hesh bastı keyin basıp ete kórmeń. Jábirleniwshin ótkerip, onıń basın azmaz tómenge qaratıń hám jıynalıp qalǵan qandıń aǵıwına múmkinshilik beriń. Sonnan keyin murındıń joqarı bólegin 10 minutaǵa siqib turıw kerek.


IV. Paydalanǵan ádebiyatlar
1. G`.E.G`oipov Mehnat muhofazasi. T., "Mehnat" 2000y
2. O.Qudratov, T.G'aniev Hayotiy faoliyat xavfsizligi T., "Mehnat" 2004 
3. Yu.Dodoboev, M.Hamidov. qishloq xo`jaligi ishlab chiqarishda 
mehnat mu?hofazasi.T., "Mehnat" 2000y
4. G.I Belyakov Oxrana truda .M., "Agropromizdat" 1990 .