Bilet №31 Oddiy o‘rnatilgan tizimlar nimalar kiradi?

Bilet №34
O’rnatilgan tizimlarni sinflanishi tushuntirib bеring.
O'rnatilgan tizimlar sinflanishi bo'yicha bir nechta tur mavjud. Bu turalar tizimlar aloqadorlik va funksiyalari asosida ajratilishi mumkin:
1. Mikrokontroller (Microcontrollers): Mikrokontrollerlar, kichik o'lchamdagi kompyuterlarga o'xshash tizimlar hisoblanadi. Ular o'zlarida mikrochiplar, hafizalar, I/O portlari, taymerlar, UART, SPI, I2C kabi kommunikatsiya interfeyslari bilan ta'minlangan. Arduino, Raspberry Pi, PIC, STM32 kabi mikrokontrollerlar mashhur namunalaridir.
2. Kompyuter tarmog'i (Computer Hardware): Kompyuter tarmog'i, kompyuterning asosiy qismi bo'lib, texnik vositalardan tashkil topadi. Uning ichiga asosiy toifalar bilan bog'liq qurilmalar kiradi, masalan, protsessorga, operativ xotira (RAM), xotira qurilmalari, kuch o'zgaruvchilari, grafik qurilmalari, kiritish-chiqarish qurilmalari va boshqalar kiradi.
3. Tarmoq tizimlari (Network Systems): Tarmoq tizimlari, kompyuterlar va qurilmalar o'rtasida axborot almashinuvi amalga oshirishga mo'ljallangan. Ular ma'lumotlar almashinuvi, internetga ulanish, lokal tarmoqlar, uzaktan boshqarish, tarmoq protokollari (TCP/IP, Ethernet, Wi-Fi), tarmoq ustida ishlashni ta'minlash, qo'llanuvchilar va serverlar orasidagi aloqalar bilan shug'ullanadilar.
4. Mavjud dasturlar (Existing Software): Bu kategoriyada mavjud dasturlar, off-the-shelf yoki ma'lumotlar bazasiga asoslangan dasturlarni o'z ichiga oladi. Mavjud dasturlar, turli sohalarda ish olib boruvchi maqsadlar uchun ishlab chiqarilgan. Misol uchun, Microsoft Office Suite, Adobe Creative Cloud, ERP dasturlari, CRM dasturlari kabi.
5. Soha xizmatlari (Domain-Specific Services): Bu kategoriyada soha xizmatlari, maqsadga mo'ljallangan xizmatlarni o'z ichiga oladi. Ular maxsus tarmoqlar, internet saytlar, onlayn savdo platformalari, bankning elektron xizmatlari, telekomunikatsiya xizmatlari va boshqalar bo'lishi mumkin.
Ardiuno dasturining ishchi oynasining qismlari va uni batafsil tushuntirib bering?
Arduino dasturining ishchi oynasi (main sketch) Arduino IDE (Integrated Development Environment) dasturi orqali yaratiladi va yuklanadi. Ishchi oynaning asosiy qismlari quyidagilarini o'z ichiga oladi:
setup() funksiyasi: Bu funksiya Arduino uyg'unlarini boshlashda faollashtiriladi. U bir marta ishga tushiriladi va diqqatga sazovor sozlamalarni amalga oshirish uchun ishlatiladi. Masalan, pinlar bilan aloqani sozlash, kommunikatsiya interfeyslarini boshlash, sensorga kirish sozlamalari, o'zgaruvchilarni to'plamak va hokazo. setup() funksiyasi dastur boshlangichida bir marta ishga tushiriladi.
loop() funksiyasi: Bu funksiya Arduino uyg'unlarining asosiy takrorlanadigan qismini ifodalaydi. U o'z ichiga olgan kodni to'g'ri tartibda takrorlanib boradi. Har bir takrorlanish sikli "to'xtash" belgilanishi bilan tugaydi va keyin qayta boshlanganida yana ishga tushadi. Bu funksiya dastur boshlangichidan so'ng doimiy ishlaydi va Arduino dasturining asosiy qismidir.
Qo'shimcha funksiyalar: Ishchi oynada boshqa funksiyalar ham ishlatilishi mumkin. Bu funksiyalar o'zgaruvchilarni to'plab, xizmat ko'rsatuvchi amallarni bajarish, algoritmalarni yaratish va boshqalarini o'z ichiga oladi. Bu funksiyalar setup() va loop() funksiyalari ichida yoki dastur boshida yozilishi mumkin.