Bilimlendiriw ministirligi

ÓZBEKISTAN RESPUBLIKASI JOQARI HÁM ORTA ARNAWLI
BILIMLENDIRIW MINISTIRLIGI

ÓZBEKISTAN RESPUBLIKASI INFORMACIYA
TEXNOLOGIYALARI HÁM KOMMUNIKACIYALARDI
RAWAJLANDIRIW MINISTIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY ATINDAǴI TASHKENT INFORMACIYA TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI NÓKIS
FILIALI

"Telekommunkaciya texnologiyaları" fakulteti
I kurs sırtqı studenti
Kurbanbaeva Bayramgul
Akademiyalıq jazıw páninen
Tema: “Dáslepki ilmiy izertlewdi jazıw”

REFERAT
Qabıllaǵan: U.Jaqsimova
Tayarlaǵan: B.Kurbanbaeva
Dáslepki ilmiy izertlewdi jazıw
JOBA:
1.Ilimiy izertlew túrleri
2. Dáslepki ilimiy izertlewler haqqında maǵlumat
3. Kirisiw hám tiykarǵı bólim haqqında
4. Juwmaqlar
5. Silteme, citata hám abzac
6. Ilimiy izertlewler alıp barıwdıń tiykarǵı usılları

Ilimiy izertlew ush strukturalıq bólim: insannıń maqsetli iskerligi, ilimiy miynet predmeti hám ilimiy miynet qurallarınan ibarat esaplanadı. Insannıń maqsetli ilimiy jumısı izertlew obiekti haqqında jańa bilimlerge yamasa obiekt haqqındaǵı ámeldegi bilimlerdi toltırıwǵa erisiwde ańlap jetiw anıq usıllarınan hám ilimiy úskenelerden (ólshew, esaplaw texnikaları) miynet qurallarınan paydalanıwǵa tayanadı. Ilimiy miynet predmeti izertlewiniń iskerligi jóneltirilgen izertlew obiekti hám ol haqqındaǵı (aldınǵı ) búginge shekem bolǵan bilimler. Izertlew obiektine materiallıq dúnyanıń hár qanday materialı (elektrotexnik úskeneler, elektrlastırılgan apparatlar, mashina hám mexanizmler), processler (texnologiyalıq, energetikalıq, agrotexnikalıq, elektromagnit, materiallıq materiallar elementleri hám t.b. lar) kiredi. Ilimiy izertlewler, gózlengen maqseti, tábiyaat yamasa islep shıǵarıw menen baylanıslılıq dárejesi, ilimiy jumıstıń xarakteri hám tereńligine qaray fundamental, ámeliy hám islenbelerge bólinedi. Fundamental izertlewler Principial jańa bilimlerdi (jaratıw ) qurıw hám aldında ámeldegi bilimler sistemasın rawajlandırıwǵa qaratıladı hám odan maqset tábiyattıń jańa nızamların jaratıw (jańalıq ashıw) haqıyqatlıqlar arasındaǵı baylanıslılıqlardı ashıp beriw hám jańa qadaǵalawlar jaratıw bolıp tabıladı. (Mısalı, elektromagnit maydan teoriyası agroinjeneriyada resurslar puxtalıǵı ilimiy - metodologiyasin jaratıw, energiyanı ortalıqta háreketleniwi nızamın hám t.b. lar). Ámeliy izertlewler texnika salasında jańa islep shıǵarıw quralların, tutınıw ónimlerin hám t.b.lardı jaratıw yamasa barların jetilistiriwge jóneltirilgen bolıp, onı maqseti fundamental izertlewlerde tóplanǵan ilimiy faktorlardı ámeliy izertlewler arqalı óz ornına qoyıw bolıp tabıladı. (Mısalı, urıwlıq ónimlerdi saralaw elektrotexnologiyasi hám texikasini jaratıw, energiya puxta mıywe keptiriw texnikasın jaratıw, asinxron motorlardı quwat koefficiyentin asırıw texnik quralın islep shıǵıw hám t.b. lar). Islenbeler yamasa joybar -konstruktorlıq jumısları (LKI) ámeliy izertlewler nátiyjelerin (mısalı texnika salasında ) texnikalıq sheshimlerdi (mashina, apparat, material, ónim) islep shıǵarıw texnologiyaların tájiriybe nusqaların jaratıw hám sınap kóriw, jańalıqlardı jetilistiriwde paydalanıwǵa qaratılǵan ilimiy izertlewdiń juwmaqlawshı bólegi bolıp tabıladı. (Mısalı, elektr maydanı járdeminde urıwlıq dánlerdi saralaw texnologiyasın ámelge asırıwshı texnikalıq apparattı jaratıw, dielektrik dán keptiriw usıldı ámelge asırıw texnikalıq apparatın islep shıǵıw, ishimlik suwǵa impulsli qayta islew elektr apparattı tájiriybe nusqasın islep shıǵıw hám t.b. ). Joqarıdaǵı ilimiy-izertlewler klassifikatsiyasi hám olardı shegaralanıwı kópshilik jaǵdaylarda shártli bolsada, olardı pánniń arnawlı bir bir tarawına tiyisliligi birlestirib turadı. Sonıń menen birge, fundamental izertlewler hám islep shıǵarıw aralıǵinda óz-ara baylanısqan basqıshlar : ámeliy izertlewler - islenbe - joybar jaylasqan.