Bilimlendiriw ministrligi ájiniyaz atíndaǵÍ NÓkis mámleketlik pedagogika institutí magistratura bólimi

1-bap. Matematikalıq máseleler sheshiwde ámeliy úskeneli paketler

1. Matematikalıq máseleler sheshiwde ámeliy úskeneli paketlerdiń qollanılıwı

Ǵárezsizliktiń dáslepki jıllarınan tálim Ózbekstan Respublikası social rawajlanıwınıń ústin turatuǵın baǵdarı, dep daǵaza etildi. Birinshi Prezidentimiz Islam Karimov tikkeley jetekshiliginde jáhánnıń usıǵan baylanıslıǵı aldıńǵı tájiriybeleri hámde xalqımızdıń kóp ásirlik milliy qádiriyatların ózinde sáwlelendirgen jańa tálim sisteması turmısqa qollanıw etildi.

Shet mámleket hám Rossiya ilimpazlarınıń dóretiwshilik jumıslarınıń analizi sonı kórsetip turǵanday, tálim procesiń nátiyjesi tekǵana onıń texnikalıq tárepten tolıq támiyinleniwi, bálki onıń didaktik hám metodikalıq principlerge qanshellilik sáykesligin támiyingenligindepaydalı áhmiyetke iye boladı. Informaciya kommunikacion texnologiyalardı tálim processinde qollanılıw máseleleri menen qatar ilimpazlar - Vagramenko Ya. A., Kuznetsov A. A., Lapchik M. P., Merredit Dj., Mixeev V. I., Nikandrov N. D., Panyukova S. V., Robert I. V., Sofronova N. V. hám basqalar shuǵıllanganlar. Ladenko I. S.predmet tarawına kirip barıwındaǵı biliwdiń kompleks quralları hám óz-ara munasábetleri boyınsha usıl hám de usıllardı, usınıń menen birge olardı intellektuallıq sistemalar daǵı sheshimleri máseleleri menen shuǵıllanǵan. Shreyder Yu. A. insan bilimleri máseleleriniń óz-ara baylanıslılıǵı hám olardı intellektuallıq sistemalarda sáwlelendiriw máselelerin izertlew etken. Sońǵı jigirma jıl ishinde bunday sistemalar kóbinese pedagogikalıq programmalıq qurallar, bilimlendiriwge tiyisli programmalıq qurallar, bilimlendiriwge tiyisli elektron qurallar, avtomatlastıratuǵın tálim sistemaları hám taǵı basqa dep atalıp, olardıń hár biri qaysı bolıp tabıladı tárepten ózinde texnologiyalıq, pedagogikalıq hám ekspert qırların kórinetuǵın etken (Vagramenko Ya. A., Robert I. V., Romanenko Yu. A., Savelev A. Ya. hám b.).
Informaciyalıq kommunikacion texnologiyalardı tálim processinde qollaw:informacion sistema hám paydalanıwshınıń ınteraktiv qayta baylanısın támiyinlew; úyrenilip atırǵan obiektlerdi kompyuterli vizuallastırıw; úyrenilip atırǵan hádiyse-process haqqındaǵı maǵlıwmatlardı jıynaw, qayta islew hám saqlaw; informaciyalıq tarmaqlararalıq óz-ara baylanıstı támiyinlew; úyrenilip atırǵan obiektlerdi modellestiriw arqalı izertlew ózgeshelikine tek ǵana intellektuallıq bilimlendiriwge tiyisli sistemalar járdeminde erisiw múmkin[4].
Joqarıda aytılǵan pikirlerden kelip shıqqan halda, joqarı tálim mákemelerinde kishi qánigelerdi tayarlaw processinde informaciyalıq texnologiyalardı tekǵana texnikalıq múmkinshiliklerinen, bálki olardıń intellektuallıq bilimlendiriwge tiyisli múmkinshiliklerinen paydalanıw, tálim beriwshi shólkemler tárepinen hár bir bólek tálim alıwına ıqshamlastırılǵan oqıw sistemasın payda etiw, oǵan ıqshamlastırılǵan tálim processin shólkemlestiriw múmkinshiligin jaratıp beriw máselelerin izertlew hám búgingi kún tájiriybeliqánigelerdi tayarlaw procesin izbe-izlik penen dúziliwin támiyinleydi.
Ózbekstannıń tálim sistemasında erisken jetiskenlikleri aldımızda turǵan jańa hám jánede keńlikti ashıp atır, dep aytıw imkaniyatın beredi. Sol kózqarastan Ózbekstanda tálim sistemasın hám de rawajlandırıw kelesheklerine názer salsaq, tálim processinde zamanagóy informaciyalıqkommunikaciya texnologiyalarınan aqılǵa say paydalanıw tálim sapasın jánede asırıwdıń zárúrli faktorı bolıwın bólek atap ótiw kerek bolıp tabıladı. Búgingi kunga kelip Respublikamızda bir qatar elektron informacion-talim resursları hám programmalıq qurallar islep shıǵıldı.
Sistemada informacion-kommunikaciya texnologiyaların hám de rawajlandırıw maqsetinde informacion-talim portalı www.eduportal.uz) hám rásmiy veb-saytları (www.uzedu.uz) (www.multimedia.uz) jumıs islemekte. Olarǵa túrli elektron informacion-talim resursları: elektron sabaqlıqlar, test hám shınıǵıwlar, virtual laboratoriya jumısları, multimedialı elektron sabaq islenbeleri, aralıqtan oqıtıw ushın mólsherlengen túrli oqıw materiallar, ınteraktiv oyınlar hám basqa tálim resursları jaylastırılǵan.
Jaratılıp atırǵan elektron resurslarda bilimlendiriwge tiyisli maǵlıwmatlar paydalanıwshılarǵa túrli usıllar hám sırtqı kórinislerde usınıs etilip atır. Atap aytqanda, teoriyalıq bilimler hám ámeliy kónlikpeler oqıwshılarǵa tekst hám audio -video maǵlıwmatlar járdeminde, vizual súwret, animaciya hám multiplikaciyaformasında berilip atır. Elektron informacion-talim resurs (EITR) lardı jaratıw ushın interaktiv texnologiya hám usıllardan keń paydalanılǵan. Kópshilik resurslar interaktiv sózlik (glossariy) lar menen támiyinlengen.
Oqıwshılardıń bilimlerin bekkemlew, tekseriw hám bahalaw ushın hár túrli interaktiv resurslar jaratılǵan: ózbetinshe islew ushın úyretiwshilar, virtual ámeliy hám laboratoriya jumısları, test jıynaqları, krossvordlar, konturlı kartalar hám qadaǵalaw materiallardıń basqa túrleri bar.