Binolarning texnik ekspluatatsiyaga xos xususiyatlari

2.4. Devoriaming muddatdan oldin eskirishi 
va buzilishga olib keluvchi sabablar
Devoriaming eskirishini tezlashtiruvchi olib boruv- 
chi sabablardan k o ‘proq tarqalgani uning ishorasi 
o ‘zgaruvchan temperatura bilan biigalikda vaqti-vaqti bilan 
namlanib turishi hisoblanadi. Devor materialiga namlik- 
rang o ‘tishi:
— o ch iq havoda yotgan m aterialg a nam likning 
so'rilishi;
— materialga suyuqlikning bevosita tegishi va uning 
dilfuziyalanishi yoki kapillyar soTilish;
— materialga atrof-muhitdan bug‘ning kirishi;

---

— turli fizik-kimyoviyjarayoriiar natijasida ro‘y beri- 
shi mumkin.
Devorlaming namlangan qismlarida m og‘or, m oh, 
sho'ralash va shu kabilar m a’lura bo‘lganda ulaming pay­
do bo‘lish sabablarini aniqlash lozim. Odatda ular:
— gidroizolyatsiyaning yo‘qligi yoki uning shikast- 
langanligi;
— texnologik yoki santexnik qurilmalaming nosozligi;
— bino ichkarisida amalga oshuvchi ho‘l ishlab chiqa- 
rish jarayonlari oqibatida devorlaming suvga bo’kishi;
— xonalarda temperatura-namlik rejimining buzilishi;
— devor yuzasida namlanishni keltirib chiqamvchi, 
havoning erkin o ‘tishini qiyinlashtiruvchi katta miqdor- 
dagi ishlab chiqarish chiqindilari va detallarini devor oldi- 
ga taxlash kabi omillar bilan boglangan,
Gidroizolyatsiyasi bo'lm agan yoki shikastlangan de­
vorlarda sizot suvlarining ko‘tarilishi holatida g‘isht terma- 
sidagi kapillyariik natijasida namlikning 1 m gacha bo‘lgan 
balandlikkacha ko'tarilishi kuzatiladi. Ayrim hollarda bu 
qiymat 6 m etr balandlikkacha yetishi mumkin. Bu holat 
sizot suvining kapillyar ko‘tarilishiga sharoit yaratuvchi, 
terma ichidagi fizik hodisalar va kimyoviy jarayonlar ta’si- 
ri ostida yuzaga keluvchi zaif elektr tokidan hosil bo'ladi- 
gan elektroosmosning mavjudligi bilan bog‘liqdir. K o‘p 
hollarda devor bo‘ylab ko‘tariluvchi sizot suvlari devomi 
organik moddalar bilan to ‘ymtirib, ulaming yuzasida azot 
birikmalari changini hosil qiladi. Ular nihoyatda namlikni 
so‘rib oluvchi b o ‘lganiigi uchun, so‘rilgan namlik bilan 
devor ichiga kiradi va uni buzadi. Hatto gidroizolyatsiya va 
otmostka hoiatlari qoniqarli bo'lgan hollarda ham devor- 
ning sokol qismi namlanishi va buzilish hollari uchrab

---