Биогеография фанидан I курс 1 семестр 5140500 – “География ва иқтисодий билим асослари”учун

7 – Amaliy ish :  Paleontologik dalillar, toshqotgan 
organizmlar va ularning yer tarixini o’rganishdagi 
ahamiyati. 
 
Amaliy ish:
 Labaratoriya mashg’ulotlarining jihozi.
 
1. 
Toshqotgan organizmlar namunalari, 
2. 
Paleontologiya o’quv qo’llanmalari o’rganiladigan masalalar. 
1.  Paleontologiya  fani ahamiyati , 
2.  Toshqogan organizmlarning saqlanish va uchrash shakillari, 
3.  Biostratigrafiya, paleogeografiya, 
4.  Sistematika va nomenklatura. 
 
Paleontologiya    (pale  -  qadimgi,  ontos  –  organizm  ,  logos  –  fan)  o’tgan 
geologik  davrlarda  yashagan  organizmlarni,  ularning  qazilma  qoldiqlarini 
o’rganadigan fan. Geologik davrlar biologiyasi deb ham ataladi. Organizmlar 
qazilma  qoldig’ining  shakli  va  qanday  saqlanganligi  ularning  buzilishi  va 
qanday sharoitda ko’milib qolganligiga bogliq. 
Ularni o’rganish mumkin bo’lgan quidagi shakillar mavjud; 
-  Organizm to’liq saqlangan qoldiqlar, 
-  Butun skelet yoki skelet qismlari saqlangan qoldiqlar, 

---

-  Toshga aylangan qoldiqlar, 
-  Komirga aylangan qoldiqlar, 
-  Tashqi va ichki yadrolar, 
-  Izlar – o’zi emas, ular hayot faoliyatining izlari. 
 
Biostratigrafiya  yoki  stratigrafik  paleontologia  –  organizmlarning 
ma’lum  geologik  yoshdagi  yotqiziqlariga  xos  bo’lgan  ayrim  organizmlarni 
yoki organizmlar komponentlarini o’rganadi.  
Qazilma  organizmlarning  ko’pchiligi  dengiz  organizmlaridar.  Dengiz 
tagi sekin-asta o’zgarishga uchraydi. Ularni o’rganishda biotsenoz, plankton, 
bentos kabi tushunchalardan foydalanadi.  
Fan biologiya va geologiya rivojlanishiga bog’liq. A P Karpinskiy, N I 
Andrusov  va  boshqalar  xizmat  qilgan.  O’zbekistonda  S  X  Mirkamalova 
xizmatlari katta. Olimning “Umurtqasiz organizmlar paleontologiyasi” o’quv 
qollanmasi ahamiyatlidir.  
Sistematika  (Taksanomiya)  organizmlarni  guruhlash  va  bir-biriga 
boglash haqidagi fandir. Qarindoshlik aloqalari prinsipiga asoslanib tuzilgan 
filogenetik  sistematikagina  yotqiziqlarning  yoshini  qazilma  qoldiqlariga 
qarab to’g’ri aniqladi.