Biologiyaning zamonaviy tadqiqot usullari

3.Elektromagnit maydonini o’lchov asboblari
Ish joylaridagi elektromagnit maydoni intensivligini baholash uchun elektromagnit maydoni hosil qilayotgan manba yaqinida maydonning elektr va magnit kuchlanishlari ayrim-ayrim o’lchash bilan belgilanadi.
CHunki, elektromagnit maydoni zonadagi elektr va magnit maydonlarining umumiy ta’siri ostida vujudga keladi (14.2.-rasm).
Elektromagnit maydonining kuchlanishini o’lchaydigan asosiy asbob IEMP-1 va uning bir necha modifikasiyalari mavjud. Bu asbob yordamida elektr maydonining 50 Gs-100 kGs va 100 kGs, shuningdek, magnit maydonining 100 kGs-1,5 MGs diapazonlarida elektromagnit maydonining kuchlanishini o’lchash imkoniyatini beradi. Umumiy ishchi chastotalar diapazonida kuchlanish qiymati elektr tarkibi bo’yicha 5-1000 Vt va magnit tarkibi bo’yicha 0,5-300 A/m bo’lganda aniqlik darajasi 20% tashkil qiladi.
Elektr va elektron qurilmalar tomonidan ishlab chiqariladigan elektromagnit maydonlarni (EMF) o'lchash uchun turli xil asboblar mavjud. Bu erda eng ko'p ishlatiladigan EMF o'lchash asboblari:
1) Gaussmetr: Gaussmetr magnit maydon kuchini gauss yoki teslada o'lchash uchun ishlatiladi. Odatda elektr jihozlari, transformatorlar va motorlar tomonidan ishlab chiqarilgan magnit maydon kuchini o'lchash uchun ishlatiladi.
2) Elektr maydoni o'lchagich: Elektr maydoni o'lchagich elektr maydon kuchini har bir metr uchun voltsda o'lchaydi. U asboblar, elektr simlari va elektr uzatish liniyalari tomonidan ishlab chiqarilgan elektr maydonlarini o'lchash uchun ishlatiladi.
3) RF o'lchagich: RF o'lchagichlar kvadrat santimetr uchun mikrovattlarda radiochastota (RF) maydonlarini o'lchash uchun ishlatiladi. Ular mobil telefonlar, Wi-Fi routerlar va boshqa simsiz qurilmalar tomonidan chiqariladigan elektromagnit nurlanish kuchini o'lchash uchun ishlatiladi.
4) Spektr analizatori: Spektr analizatori elektromagnit to'lqinlarning chastotasi va amplitudasini o'lchaydigan murakkab asbobdir. U radioaloqa va eshittirishda signallarning chastota spektrini tahlil qilish uchun ishlatiladi.
5) EMF detektori: EMF detektori - bu yaqin atrofda EMF nurlanishining mavjudligini aniqlaydigan kichik qo'lda ishlaydigan qurilma. U odatda paranormal tadqiqotchilar tomonidan arvohlar yoki boshqa g'ayritabiiy mavjudotlarning mavjudligini aniqlash uchun ishlatiladi, ammo u elektr qurilmalaridan EMF nurlanishini aniqlash uchun ham ishlatilishi mumkin.
Shuni ta'kidlash kerakki, turli xil asboblar turli xil o'lchash diapazonlari va sezgirliklariga ega va ular muayyan ilovalar uchun mo'ljallangan. Muayyan EMF o'lchash vazifasi uchun to'g'ri asbobni tanlash muhimdir.
O’lchash davrida asbobning antennasi o’lchashi zarur bo’lgan maydonga o’rnatiladi va uning holati asbob strelkasi shkalada maksimal miqdorini ko’rsatguncha harakatlantiriladi.
Asbob komplektiga kuchlantiruvchi blok, elektr kuchlanish maydonini kuchlanishini o’lchash uchun ramasimon antenna va kuchlanish taqsimlagich kiradi.
UVCH-SVCH diapazonidagi kuchlanish oqimi zichligi ko’pincha PO-1 asbobi bilan o’lchanadi.


FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR:
1. Belova E.V. i dr. Ximicheskie i fiziko-ximicheskie metodы issledovaniya v meditsine i biologii. Moskva, 2016
2. Umarova F.T. Fiziko-ximicheskie metodы issledovaniya. Tashkent, 2000
3. Severin E.S. Bioximiya. M., GEOTAR-MED, 2004.
Internet saytlari
1. www.ziyonet.uz
2. www.pedagog.uz
3. http://bio-phys.narod.ru/
4. http://www.library.biophys.msu.ru/rubin/
5. http://bio-phys.narod.ru/
6. http://www.ionization.ru/issueg/4314
7. http://www.rl7.bmstu.ru/rus/Library/Biophys/