Bioorganik kimyo. Vitam inlar o’quv-uslubiy qo’llanma namangan 2013
Download 491.75 Kb. Pdf ko'rish
|
Abdullayev Sh. Ergasheva H.E. Bioorganik kimyo. Vitaminlar
- Bu sahifa navigatsiya:
- К vitaminlar
|
(CH
2 ) 3 COH о Araxidon kislotasi Vitamin F- o’rnini bosilmagan yarimto'yinmagan to’yingan kislotalar: linol. 27 linolen, araxidon kislotalardir. O ’simlik moylari tarkibiga kiradi, eng ko’p miqdorlari kungaboqar, makkajuxori va paxta moyida uchraydi. Xujayra kletka almashinish jarayonida qatnashadi. Qonda xolesterin miqdorini muvofiqlashtirishga, hamda vara va yazvalarni davolashda qo’llaniladi. К vitaminlar К vitamin-filloxinon, antigemorragik vitamin. Uning ikkita vitameri K1 va K.2 yaxshi o’rganilgan. Ular tabiatiga ko’ra yon zanjir bilan farq qiladigan 2-metil- 1,4-naftoxinonning hosilasidir. Ular (20° dan past temperaturada) kristall tuzilishiga ega aseton, benzol, spirt va efirda yaxshi eriydi. K] vitamin filloxinon deb ham ataladi. Uning suniy vitamerlari ham sintezlangan. Ular ancha soda tuzilgan bo’lib, tabiiy shakllaridan ham yuqori biologik aktivlikka ega. Suvda yaxshi eriydi, bu ularni vitamin preparatlari sifatida keng qo’llashga imkon beradi. Ulardan eng ahamiyatlisi vikasol va menadion (K 3) dir. K-vitamini - bu katta gurux koagulyasiya vitaminlari, yoki antigemorragik vitaminlar (filloxinon va menaxinonlar). Vitamin К jo ’jalar antigemoragik faktori sifatida ochilgan. Gemorragiya (grek.-qon, uzish, buzish)-bu kasallikda qon tomir devorlar mustahkamligi buziladi, teriosti va ichki tomir qon oqishi vaqtida, sababi qonnig quyilish tezligining pastligidir. Birinchi vitamin Kt (fillixinon) beda, yung’uchqadan ajratilib, shu yili tuzilishi aniqlangan (1939) Baliq unidan vitamin K 2 ajratilib, tuzilishini aniqlangan (menaxinonlar) , ularda yon zanjir soni har xil bo’lib izoprenoid zanjiriga qarab ( menaxinon-4-6-7-8-9 )bo’lgan, hamda zanjir С soniga qarab farqlangan (vitaminlar K-2(20)> K-2(3oh ^ 2( 35)? K-2(40) va K 2(45) )• K| va K 2 vitaminlar kishiga birinchi navbatda qon quyilishini normallashtirish yoki tezroq jarayon o’tishiga kerak. Ular tromb hosil bo’lishida emas, balki protrombin va V II, IX, X murakkab sistemalar faktoriga kerak, aniqrog’I glutamin kislota qoldiqlarini y-karboksillashda natijada y-karboksil zanjir hosil qilishda , u esa Ca ionini bog’lashda kerakdir.Bundan tashqari menaxinonlar ayrim bioximik oksidlanish-qaytarilish o'zgarishlarida mediatordir, qisman fotosintezda, oksidlanib fosforillashda yoki digidroorat kislotani orat kislotagacha oksidlashda kerakdir. Tabiiy vitaminlar K, va K 2 dan tashqari suniy analoglari olingan, ular kuchli biologik faollikga ega. Masalan menadion (vitamin K 3), organizmda menaxinon-4 K 2(20) alkillanishi mumkin va qolgan vitamin К lar uchun metabolizmda oraliq modda hisoblanadi; tegishli gidroxinon (vitamin K 4); aminonaftollar (vitaminlar K 5- K 6) hamda diamin (vitamin K 7): vikasol-bisulfit hosilasi 28 |
