Birinchi bosqich Ikkinchi bosqich

Uchinchi bosqichning boshlanishi 1445 yilga to‘g‘ ri keladi va I. Guttenbergning bosmaxona ixtirosi bilan bog‘liq bo‘lib, bu ma’lumotni ro‘yxatdan o‘tkazish usullarining shakllanishini sarhisob qildi. Kitoblarning paydo bo‘lishi odamlarning keng doirasiga ma’lumot olish imkoniyatini ochdi va tarmoqlar bo‘yicha tizimlashtirilgan bilimlarni to'plash tezligini keskin tezlashtirdi. Bosmaxona ixtiro qilinganidan uch asr o‘tgach, sanoat inqilobining ko‘chkiga o‘xshash rivojlanish jarayoni boshlangan ijtimoiy mavjud bilimlarning “tanqidiy massasini” to‘plash mumkin bo‘ldi. Bosmaxona axborot kaliti rolini o‘ynadi va ijtimoiy bilim almashish kanalining o‘tkazish qobiliyatini keskin oshirdi.
Tipografiya-bu ma’lumotni moddiy muhitda ro‘yxatdan o‘tkazish usulini rivojlantirishning yakuniy bosqichi va birinchi axborot inqilobi tugashi ostida chiziq chizadi. Birinchi axborot inqilobining o‘ziga xos xususiyati shundaki, shu paytdan boshlab texnologik tsivilizatsiyaning qaytarib bo‘lmaydigan progressiv harakati boshlandi.

Ikkinchi axborot inqilobi
Axborot texnologiyalari rivojlanishining to'rtinchi bosqichi 1946 yilda elektron kompyuter (kompyuter) paydo bo‘lishi bilan boshlandi va axborotni qayta ishlash usulini takomillashtirish bilan bog‘liq. Ushbu mashina Pensilvaniya universitetida foydalanishga topshirilgan birinchi kompyuter (ENIAC – Electronic Number Integrator And Computer) edi (rasm. 2.1). Ushbu mashinada shnurni almashtirish orqali o‘rnatiladigan saqlangan dastur yo‘q edi (tabulyatorlarning analogi – hisoblash va hal qiluvchi mashinalar).
UNIVAC elektron hisoblash mashinasi (1949) allaqachon dasturlar va ma’lumotlar uchun umumiy xotiradan foydalangan, bu esa dasturlarni ommaviy axborot vositalarida (magnit lentalar, magnit barabanlar) saqlashni ta’minlagan. E’tibor bering, bu vaqtga kelib AQSh aholisining katta qismi axborot sohasida band edi.
IT rivojlanishining to‘rtinchi bosqichi ikkinchi axborot inqilobiga to‘g‘ri keldi, uning o‘ziga xos xususiyati insoniyat taraqqiyoti tarixida birinchi marta razvedka kuchaytirgichi – kompyuterning paydo bo‘lishi edi.
Uchinchi axborot inqilobi
Kompyuter texnologiyalarining yanada rivojlanishi va axborotni qayta ishlash algoritmlarining takomillashtirilishi axborot uzatish usullarining rivojlanishiga – axborot-hisoblash (kompyuter) tarmoqlarining paydo bo‘lishiga olib keldi va uchinchi axborot inqilobining boshlanishiga olib keldi. 1983 yilda xalqaro standartlashtirish tashkiloti (International Standard Organization – ISO) ochiq tizimlarning o‘zaro ta’sir modeli ( Open System Interconnection – OSI/ISO) yoki ochiq tizimlarning o‘zaro ta’sir etilishining mos yozuvlar modeli (EM VOS) deb nomlangan standart protokollar tizimini ishlab chiqdi. Osi/ ISO modeli standart mos keladigan tarmoq dasturiy mahsulotlarini, tarmoq uskunalarini ishlab chiqish bazalarini yaratish uchun eng keng tarqalgan tavsiyalardan foydalanishni o‘z ichiga olgan. Standart protokollar tizimining paydo bo'lishi kompyuter tarmoqlarini, shu jumladan Internetni shakllantirishda muhim rol o'ynadi. Ba’zi mualliflar Internetda qo'llaniladigan axborot texnologiyalarini tahlil qilib, uni neyron tarmoq bilan taqqoslashadi[1]sayyoramizning neyron tarmog'ining paydo bo‘lishi va rivojlanishi va Sayyora ongining shakllanishi masalasini kutmoqda.