Биринчи қисм

Оммавий ахборот воситалари фаолиятининг 
Конституциявий асослари 
Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси мамлакатимизнинг асосий қонуни ҳисобланади. 
Яъни барча қонунларимиз Конституция асосида қабул қилинади ва унга зид келмаслиги шарт. 
Демак, оммавий ахборот воситалари фаолиятини ҳуқуқий жиҳатдан тартибга солишда ҳам ана 
шу тамойил асос бўлиб хизмат қилади. Бош қомусимизда ахборотни излаш, олиш, тарқатиш 
ҳуқуқи ва ОАВ фаолиятининг Конституциявий асослари ўз аксини топган. Жумладан, 
Конституциямизнинг алоҳида битта боби, яъни 15-боб “Оммавий ахборот воситалари” деб 
аталади. Мазкур бобнинг 67-моддасида: “Оммавий ахборот воситалари эркиндир ва қонунга 
мувофиқ ишлайди. Улар ахборотнинг тўғрилиги учун белгиланган тартибда жавобгардирлар. 
Цензурага йўл қўйилмайди”, деб ёзилган. 
Сўз ва эътиқод эркинлиги, ахборотни излаш, олиш ва тарқатиш ҳуқуқи Конституциямизнинг 
29-моддасида аниқ белгилаб қўйилган: “Ҳар ким фикрлаш, сўз ва эътиқод эркинлиги ҳуқуқига 
эга. Ҳар ким ўзи истаган ахборотни излаш, олиш ва тарқатиш ҳуқуқига эга, амалдаги 
конституциявий тузумга қарши қаратилган ахборот ва қонун билан белгиланган бошқа 
чеклашлар бундан мустаснодир. Фикр юритиш ва уни ифодалаш эркинлиги фақат давлат сири 
ва бошқа сирларга тааллуқли бўлган тақдирдагина қонун билан чекланиши мумкин”. 
Фуқароларнинг ўз ҳуқуқ ва манфаатларига дахлдор бўлган маълумотлар билан танишиш 
имконияти эса 30-моддада ўз аксини топган: “Ўзбекистон Республикасининг барча давлат 
органлари, жамоат бирлашмалари ва мансабдор шахслари фуқароларга уларнинг ҳуқуқ ва 
манфаатларига дахлдор бўлган ҳужжатлар, қарорлар ва бошқа материаллар билан танишиб 
чиқиш имкониятини яратиб бериши лозим”. 
Конституцияда белгиланган бу ҳуқуқлар матбуот ва ахборотга доир бир қатор соҳа 
қонунларида тўлиқ ўз аксини топган. 

---

20