Birinchi jahon urushi tugaganidan keyin Yaponiya I. Yaponiyaning Birinchi Jahon urushidagi ishtirokining oqibatlari XX asr boshlarida Yaponiya

Yaponiya iqtisodiyotining oltin davri (1914-1918)

Germaniya va uning ittifoqchilariga qarshi urush e'lon qilib, Yaponiya jangovar harakatlardagi ishtirokini cheklab qo'ydi. Germaniyaga tegishli bo'lgan Mikroneziya orollari (Marshalls, Karolinskiy va Marianski) va Xitoyning Sindao shahridagi harbiy-dengiz bazasi qo'lga kiritildi. Yaxshiyamki, bu yerda nemis garnizonlarining soni oz bo'lsa-da, buni amalga oshirish oson edi.

Yaponiya boshqa kuchlarning e'tiborini Yevropadagi voqealarga qaratgan vaziyatdan foydalanishga va Xitoyda o'z mavqeini mustahkamlashga intildi. 1915 yilda Germaniyaga qarshi kurash bahonasida butun Shandun viloyati bosib olindi (Sindao joylashgan nemis ta'sir doirasi). Kuchsiz Tay-Tay hukumati "21 talab" deb nomlangan hujjatni qabul qildi, bu esa Yaponiyaning Xitoyda ustunligini ta'minladi.

Ammo Yaponiya asosiy imtiyozlarni Yevropadan sanoat tovarlari oqimi qisqarganligi sababli oldi: Osiyodagi bozorlar hatto past sifatli yapon mahsulotlarini ham qabul qila boshladilar. Birinchi Jahon urushi yillarida yaponiyaliklarning eksporti bir necha bor ortdi - bu bejiz emas, chunki bu safar Yaponiya iqtisodiyotining "oltin davri" deb nomlandi. Yaponiyadan ishlab chiqarilgan mahsulotlar past sifatli, ammo arzon - doimiy shon-shuhratga ega bo'ldi - ular Osiyo mamlakatlari, shu jumladan Yevropa mamlakatlarining koloniyalarini suv bosdi.

Kemasozlik va umuman og'ir sanoatning rivojlanishi ayniqsa tez sur'atlar bilan rivojlandi - Yaponiya Entente mamlakatlariga qurol va uskunalar etkazib berdi. Aynan o'sha paytda yapon kemasozlik ishlab chiqarish bo'yicha dunyoda birinchi o'ringa chiqdi.

Moliyaviy holat keskin yaxshilandi: mamlakatga eksport hajmining oshishi natijasida naqd pul tushumlari kelib tushdi. Urush oxiriga kelib, Yaponiya dunyoda ikkinchi o'rinda edi (AQShdan keyin). Ta'kidlash mumkinki, Yaponiya (AQSh bilan bir qatorda) Birinchi Jahon urushidan eng katta iqtisodiy foyda oldi: uning yalpi ichki mahsuloti 13 baravar oshib, 13 milliarddan 65 milliard iyena gacha.

Ammo Yaponiya iqtisodiyotining tarkibi sifat jihatdan o'zgarganmi yoki ishlab chiqarish samaradorligi oshganmi, bu savollarga salbiy javob berish kerak. Urush yillarida Yaponiyadagi korxonalarni texnik qayta jihozlash amalga oshirilmadi - juda qulay sharoitlardan foydalanish kerak edi. Texnologik va mantiqiy g'arb davlatlari ortda qoldi. Bundan tashqari, Yaponiya iqtisodiyoti YYevropa kuchlarining Osiyo bozorlariga qaytishining oqibatlarini sezishi kerak edi, bu urush oxirida muqarrar edi.