Birinchi jahon urushi tugaganidan keyin Yaponiya I. Yaponiyaning Birinchi Jahon urushidagi ishtirokining oqibatlari XX asr boshlarida Yaponiya


III. Totalitar tuzumning shakllanishi


Download 50.4 Kb.
bet7/11
Sana08.01.2022
Hajmi50.4 Kb.
#254141
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
3-MAVZU YAPONIYA

III. Totalitar tuzumning shakllanishi
Yaponiyaning o'ziga xos xususiyatlarini asoslash

1935 yilda boshlangan "Kokutay" ning mohiyati bo'yicha munozara 1937 yilda "Kokutayning asosiy printsiplari" risolasi nashr etilishi bilan yakunlandi. U barcha darajadagi ta'lim muassasalarida "axloqiy tarbiya" o'qituvchilariga mo'ljallangan edi, ammo bu fanlar uchun Yaponiyaning tarixi, tuzilishi va missiyasini qanday baholash kerakligi bo'yicha talablar to'plamiga aylandi. Risola barcha maktab va universitetlarning professor-o'qituvchilariga yuborildi. Maktab direktorlariga "milliy tuyg'ular va ongni rivojlantirish va uyg'otish" uchun imkon qadar ko'proq aholini uning mazmuni bilan tanishtirish uchun har qanday imkoniyatdan foydalanish zarurligi to'g'risida maxsus bildirishnomalar berildi.

Risolaning kirish qismida 1930-yillarning o'rtalarida ichki tartibsizliklar va tartibsizliklar sababi qayd etilgan. G'arb g'oyalarining tarqalishidir, shuning uchun keng omma uchun "kokutay" ning asl mohiyatini tushuntirish kerak.

Birinchi bo'limda imperator hokimiyatining paydo bo'lishi bilan bog'liq afsonalar tasvirlangan, imperator va fuqarolar o'rtasidagi munosabatlar ko'rib chiqilgan, yaponlarning boshqa qashshoqlarga nisbatan o'ziga xos xususiyatlariga e'tibor qaratilgan.

Ikkinchisida Yaponiya tarixining rasmiy talqini, urf-odatlar, turmush tarzi, milliy xususiyatlar, marosimlar va axloqiy tamoyillar, madaniyat, iqtisodiyot va harbiy ishlarning rivojlanish xususiyatlari haqida gap bordi.

Yakuniy qismda shunday xulosa chiqarildi: Yaponiyaga "xudolarning xohishi bilan" maxsus topshiriq - G'arb madaniyatini o'zlashtirish vazifasi topshirilgan, ammo Kokutay asosida, ya'ni G'arbning texnik yutuqlarini Sharqning ma'naviy qadriyatlari bilan uyg'unlashtirish. Kokutay Yaponiyadagi totalitar tuzumning rasmiy mafkurasiga aylandi.

1937 yil martda knyaz Konoe boshchiligidagi hukumat tuzildi. Bu armiyadagi turli guruhlarga, birinchi navbatda, "nazorat guruhiga", shuningdek, Yaponiyani totalitar davlatga aylantirish g'oyasini qo'llab-quvvatlagan "Seyukay" partiyasiga tayanar edi. Davlatning ichki tuzilmalarini katta urushga tayyorlash kerak edi. 1937 yilda xuddi shu tarzda Bosh vazir Konoe boshchiligidagi milliy ruhni safarbar qilish uchun liga tashkil etildi. Ushbu tashkilot mamlakatda militarizmni targ'ib qilish bo'yicha keng ko'lamli tadbirlarni boshladi. 1937 yil 7 iyulda Yaponiya G'arbning jiddiy qarshiliklariga duch kelmasdan, Xitoy bilan keng ko'lamli urushni boshladi.

1938 yil noyabrda Konoe hukumati "Sharqiy Osiyoda yangi tartib" tushunchasini ilgari surdi: Yaponiya "yangi Sharq madaniyati" ni yaratish maqsadida "G'arb mustamlakachiligi" dan "qarindosh xalqlarni ozod qiluvchi" rolini oldi. Tashqi tajovuzning bunday asoslanishi AQSh, Buyuk Britaniya, Fransiya, Gollandiya va boshqa G'arb mamlakatlari tomonidan Yaponiyaning rasmiy tanqidiga sabab bo'ldi, ammo endi bunday bo'lmaydi.

Biroq, kelajakda yapon tajovuzining asosiy yo'nalishi haqida xayollar hali ham mavjud edi (1938 yil avgustda Xassan ko'lida mashhur voqealar bo'lib o'tdi va 1939 yilda Xalxin Gol yaqinida Mo'g'ulistonda Sovet qo'shinlari bilan janglar bo'lib o'tdi).

1939 yilda Konoe shkafi ostidagi bir guruh olimlar "Sharqiy Osiyo hamjamiyati" nazariyasini ishlab chiqdilar - bu Sharq homiyligi ostida Sharqiy Osiyo xalqlarining madaniy birligi va qarindoshligi asosida Yaponiya shafe'ligida pan-Osiyo millatlararo jamoasini shakllantirish haqida edi. Bu G'arb uchun ochiq sinov edi, lekin G'arbning o'zi chuqur inqiroz ichida edi va tez orada Ikkinchi Jahon urushi boshlandi.



Download 50.4 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling