BiRİnshi JÁrdem kórsetiWDİŃ uliwma tárepleri Reje

JARAQATLANǴANDA BİRİNSHİ JÁRDEM KÓRSETİW
Jaraqatlanǵanda birinshi járdem kórsetiw tiykarınan qan aǵıwı waqtınsha toqtatıw (baylam, jgut) hám infeksiya túsiwiniń aldın alıw shólkemlestiriledi.
Jaraqatqa baylam qóyıwdan aldın deneniń sol bólimindegi kiyim yamasa ayaq kiyim ástelik penen sheshiw kerek.
Waqtınshalıq qan toqtatıwdan sóń transport immobilizatsiyası tiyisli orında orınlanıwı hám nawqas emlew orınlarına jatqarıladı.
Shipaker kelgenshe beriletugın járdemmi meditsina meribiykesi jaraqat júz bergen jerde tuwrı kórsete biliwi kerek. Keyin nawqasqa qoqsolga qarsı zardob jiberiw, onı qánigelestirilgen emlew orınına jiberiw kerek.
Jaraqat ústi tazalaw hám birlemshi shoq salıw.
Emlewdiń bul túrin kishigrek ústki jaraqatları bolǵan nawqaslarda yamasa dógerekleri tegis, pataslanbaǵan hám ishte jaylasqan tóqımalar ham kóplew jaraqatlaǵan kesilgen jaraqatlarda orınlanadı. Jaraqat dógeregi shash yamasa júnnen tazalanadı, teri spirt penen tazalanadı yod eritpesi súrtiledi.
Jaraqatqa birlemshi xirurgiyalıq islew beriw.
bunda jaraqat shetleri, diywalları hám tubinsaw tóqımalarına shekem kesiw, onı aseptik jaraqatqa aylantırıw prinsipi jatadı. Jaraqat awırıwsizlantırıladı, tazalanadı, qan agıwı úzil-kesil toqtatıladı. İshki tarepinen ketgut chok salıw hám terini jipek penen choklaw járdminde jaraqat shetleri bir-birine jaqınlastırıladı. Jaraqat shetelerine antibiotiklar qolyıladı.
Júz, til, qol bólimi jaraqatlanǵanda, yaǵniy qan taminati jaqsı bolǵan jerlerde jaraqat halatları minimal dárejede kesilip, choklar salınadı hám zárúrlik bolǵanda immobilizatsiya qılınadı. Jaraqattı birlemshi xirurgik tazalawdan soń normal pitip atırǵan choklar 7-8 kúninde alınadı.
Birinshi járdem kórsetiw quralları: házirgi traktorlar, qıyın awıl xojalıǵı mashinaları hám avtomobillerin kárxana tarepinen dári-darmaqlar toplamı bar meditsina aptechkası menen támiynlew zárúr. Aptechkada tómendegiler bolıwı kerek:

1. 
   ishimlik soda - 200 g; rezina arqan -1 dana;
   
2. 
   alidol-30 tabletka; yod eritpesi-bir flakon.
   
3. 
   borat kislota-60 g; jeke paket-3 dana;
   
4. 
   leykoplastir-(1 x 15 Sm) 5 dana; hám kók dari-50 g;
   
5. 
   bint-10 dana; novshadil spirti - 20 g;
   
6. 
   paxta-100 g; shinalar-komplekt
   

Aptechkadaǵı meditsinalıq preparatlar tómendegi maqsetlerde jumsaladi:
İshimliksoda-kislota kúydirgende (silti hám kislotalar menen islewde) kózdi juwıw hám awızdı shayıw maqsetinde ishimlik sodanıń 2-4 % li eritpesin tayarlaw ushın;
ol-validol-nerv sistemasın tınıshlandırıw hám júrek dógeregindegi awırıwlardı joǵaltıw ushın;
ol-borat kislotasi silti tásirinde kuygende kózdi juwıw hám awızdı 115 shayıw maqsetinde 2-4 % li eritpesi tayarlanadı;
ol-vazelin-1 dárejeli kúyiwde, tirnalǵanda, teri jaraqatlaǵanda, terige súrtiw ushın;
ol-rezina baylam-qan ketiwdi toqtatıw ushın;
ol-jeke paketler, bintler, paxta–jaraqatlaǵanda baylap qoyıw ushın;
ol-novshadil spirti–esinen tanǵanında iyiskeletiw ushın;
ol-yod nastoykasi –jaranıń dógeregine teridegi qirshilǵan, tirnalǵan jerlerge surtiw ushın.