Biznes boshqaruv asoslari

Yalpi Ichki Mahsulot (YIM) 
Iqtisodiy o`sish maxsulot ishlab chiqarishda va Iqtisodiy tizimidagi xizmatlarning barqarorlikning 
mustahkamligiga bog`liq.O`zingizning shaxsiy o`sishingizni o`lchashning turli xil yo`llari bo`lgani 
kabi, Iqtisodiy o`sishni o`lchashda ham turli xil usullar qo`llanilishi mumkin. Iqtisodiyotning holatini 
aniqlashning bunday usullaridan biri, ishlab chiqarish natijalarini yilma-yil taqqoslab borishdir. Davlat
ishlab chiqaruvchilardan axborot yig`ishadi va Milliy ishlab chiqarishni hisoblashadi. Eng ko`p 
qo`llaniladigan usullaridan biri yalpi ichki maxsulotni o`lchashdir.Yalpi ichki mahsulot yoki YIM– bu 
yil davomida mamlakatdagi barcha ishlab chiqarilgan mahsulotlar yoki ko`rsatilgan xizmat turlari 
yig`indisi. 
CIA World Factbook 
Aholi jon boshiga YIM davlatlarda eng yuqori qancha? va Eng pastichi? 
2-bo`lim Iqtisodiy faoliyat 
YIM ning xusisyatlari: 
Jamoa sifatida ishlang 
Davlatning YIM o`zida mamlakatning iqtisodiy ishlab chiqarish haqida ma’lumotlarni jamini tashkil 
etadi.Millatning iqtisodiy rivojlanishini hisoblayotganda jamoa bo`lib faqatgina YIM natijalaridan 
foydalangan holda to`siqlar ro`yxatini tuzing.Iqtisodiy o`sishning qaysi taraflari mamlakatning YIM 
da o`z aksini topmasligi mumkin? 
YIM ni taqqoslash 
Qanchalik ko`p maxsulotlar va xizmatlar ishlab chiqarilsa, shunchalik iqtisodiyot sog`lom bo`lishi 
isbotlangan. YIMning pul birligi ko`rsatishiga iqtisodiyotning o`lchov birligi sifatida qarashning o`zi 
bizga to`liq ma’lumot bermaydi. 
Iqtisodiy o`sishning o`lchashning boshqa bir usuli YIM ning aholi jon boshiga nisbati yoki Ishlab 
chiqarilgan mahsulotning aholi soniga nisbati.YIM ning aholi jon boshiga YIM ning mamlakatdagi 
aholi soniga nisbati orqali aniqlanadi.Misol uchun,o`tgan yilgi bilan taqqoslaganda bu yil YIM da 
o`zgarish bo`lmadi.Shuni nazarda tutish kerakki,aholi soni oshgan.Bir xil maxsulot miqdori endi 
ko`proq aholi soniga bo`linishi kerak. 

---

Aholi jon boshiga nisbatan YIM ning oshishi iqtisodiyotning o`sishidan dalolat beradi.Kamayishi esa 
iqtisodiyotning qiyinchiliklarga yuzlanganidan dalolat beradi. 
Iqtisodiy faoliyatlarining qaysi birlari YIM ning ichiga kirmaydi? 
YALPI ICHKI MAHSULOTNI HISOBLASH 
Mamlakat 
Kanada 
AQSH 
XITOY 
Maydon(km kv) 
9,984,670 
9,826,675 
9,596,961 
Aholi 
33,212,696 
303,824,640 
1,330,044,544 
YIM 
1,285,000,000,000 
14,260,000,000,000 
8,789,000,000,000 
YIM aholi jon 
boshi hisobida 
38,690 
46,935 
6,608 
Ushbu jadval sizga YIM aholi jon boshiga hisoblashda qanday yordam berdi?