Biznes boshqaruv asoslari

Mahsulotni rejalashtirish
Yangi mahsulotni rejalashtirish qimmat va koʻp vaqt talab etuvchi jarayon. Kompaniya yangi 
mahsulot yaratishi uchun millionlab dollar va yillar sarflashi ajablanarli hol emas. Koʻplab 
odamlar mahsulot haqida fikr berishga, ugning qanday ishlab chiqarilishini va sotilishini
aniqlashga, narxlarni tahlil qilishga va sotuvlarni bashorat qilishga jalb etiladi. Agar bu pul 
garovga qoʻyilgan boʻlsa , kompaniya isteʻmolchi istagiga javob beradigan mahsulot yaratish bilan 
yakunlanadigan jarayonga muhtojdir va u kompaniyaga bir necha yil foyda keltirishi kerak. 
Rejalashtirish jarayoni bir necha bosqichlarni oʻz ichiga oladi.
Yaratish fikr (gʻoyasi). Yangi mahsulotni yaratish gʻoyasi ijodiy jarayondir. Gʻoyalar olimlar 
ishlaridan, sotuvchilar va ishchilar maslahatlaridan kompaniyalar oʻtkazadigan soʻrovllardan va 
yoʻnaltirilgan guruhlardan keladi. Koʻp fikrlar mavjud mahsulotlarni yaxshilash haqidadir.
Fikrni tadqiq qilish.Kompaniyalar yangi maxsulotni yaratishhaqidagi koʻplab fikrlarniqoʻllab 
quvvatlaydi. .Keyin ular qaysi mahsulot eng yaxshi muvafaqiyat qozonishi mumkinligini aniqlash 
uchun bu fikrlarni baxolashadi. Bu yangi mahsulotga talabormi yoʻqmi ekanligini aniqlash uchun 
gʻoyalar koʻrib chiqiladi.
Boshqa kompaniya-lar ham shunga oʻxshash maxsulotni taklif 

---

qilishadimi? Mahsulot maʻqul narxlarda ishlab chiqiladimi? 
Bu maxsulot qonuniy va 
xavfsizmi?Strategiyani yaratish.Agar maxsulot fikri natija beradigan boʻlib koʻrinsa, keyingi 
qadam toʻliq bozor strategiyasiniyaratishdir.Bunda maxsulot uchun moʻljallangan bozor diqqatli 
bilan oʻrganiladi.Bu yangi maxsulot uchun juda kuchli talab boʻlishi kerak. marketing miksi 
muqobili potentsial isteʻmolchilar bilan yaratiladi va tekshiriladi. Muqobillarning bahosi qay biri 
eng qimmat ekanini aniqlash uchun solishtiriladi. 
Mahsulotishlab chiqarish va moliyaviy rejalar. 
Keyin, kompaniya ishlab chiqarish jarayonini yaratadi va va qulayliklar, jihozlar, maxsulotni 
ishlab chiqarish uchun kerak boʻladigan odamlarni aniqlashtiradi. Mahsulot xarajatlari va 
marketing aniqlanadi va mahsulot muvaffaqiyat qozonishiga ishonch hosil qilingan moliyaviy 
reja tuziladi.
Cheklangan ishlab chiqarish va sinov marketinggi. 
Agar yangi maxsulot gʻoyasi rejalashtirish orqali amalga oshirilgan boʻlsa,kompaniya 
cheklangan miqdorda mahsulot ishlab chiqaradi va uni bozorda kam miqdorda sinab koʻradi. 
Bu qadam kompaniyaga mahsulot toʻliq mahsulotga katta mablagʻ sarflashdan oldin 
rejalashtirilganday ishlab chiqarilishi va sotilishiga ishonch hosil qilish imkonini beradi. 
Keng koʻlamda mahslot ishlab chiqarish. Agar oldin qoʻyilgan har bir qadam muvaffaqiyat bilan 
yakunlansa, yangi mahsulot keng koʻlamda ishlab chiqariladi va sotiladi. Kompaniya moliyaviy 
loyihalar bajarilayotganiga ishonch hosil qilish uchun yana mahsulot ishlab chiqarilishi va 
sotilishi haqida maʻlumot yigʻishda davom etadi. Raqobatchilar ham kuzatib turiladi, chunki agar 
mahsulotingiz muvaffaqiyatli chiqsa, ehtimol ular ham raqobatlasha oladigan mahsulot chiqarar. 
Bir necha muvaffaqiyatsiz mahsulotlar tashlab yuborilishi lozim. Toʻliq tekshiruvdan oʻtgan 
mahsulotlar rejalashtirish protsedurasidan oʻtmagan 
yangi mahsulotga qaraganda
muvafaqiyatliroq boʻlish ehtimoli koʻproq. Mahsulotning tarkibiy qismlari qaysilar?Xizmatlar 
Mahsulotlar kitoblar, qayiqlar, va gamburger kabi siz koʻra va tekshira oladigan moddiy 
narsalardir. Marketing mahsulotlar uchun ham xizmatlar uchun ham qoʻllaniladi, lekin xizmatlarni 
sotish qiyinroq. Xizmatlar ishlab chiqarilgann zahoti isteʻmol qilinadigan faoliyatdir. Xizmatlar 
nomoddiy, bu ularning fizik shakli boʻlmaydi degani. Xizmatlar nomoddiy boʻlgani sababli 
xizmatni tekshirish va uning sizning ehtiyojingizga javob beriayotgan yoki yoʻqligini aniqlash
qiyinroq. Sotuvchilar xizmatni boʻlajak isteʻmolchilar tushunadigan qilib taʻriflash yoʻlini topishi 
kerak. Amarali xizmat bozori xuddi mahsulot bozori kabi bajarilgan. Ikki bosqichli bozor 
strategiyasidxizmatlar sotuvchilari oldin xizmatlar uchun bozorni moʻljallab oladi. Shundan keyin 
ular xaridorlarni jalb etuvchi marketing miksini yaratadi. Xizmatning oʻziga qoʻshimcha qilib 
marketing miks taqsimlash, narxlash, va izmatni reklamasini oʻz ichiga oladi. Xizmatlar tabiatini 
mahsulotlar tabiati bilan taqqoslash ularning sotilish usulini oʻzgartirishni talab etadi. Xizmat 
koʻrsatish koʻp maxsulotlardek keyingchalik istemol qilish uchun saqlab qoʻyilmaydi . Agarda 
kontsert zalida barcha oʻrindiqlar toʻlgan boʻlsa, boshqa birorta odam bu tamoshani 
eshitaolmaydi.Yana tasavvur qiling agar sartaroshning birorta mijozi boʻlmasa xizmat keraksiz 
boʻlib qoladi. Servis bu- koʻp bosqichlidir,buning maьnosi koʻrsatilayotgan xizmatning tur va 
sifati xar xil boʻladi. Chunki odatda odamlar servis kerak boʻlgandagina uni taʻminlaydi. Unda 
nazoratmaxsulotlardagiga qaraganda kam boʻladi. taʻminlovchining moxirligi,tayyorgarligi va 
motivatsiyasi servis sifatiga taьsir qiladi. Xizmat koʻrsatishlar ajralmasdir. Bu degani ular ishlab 
chiqarilishi bilan bir vaqtda isteʻmol qilinadi. Shaxs yoki texnologiya ishlab chiqargan xizmat 
xaridorlarga kerak vaqt va kerak joyda koʻrsatilishi kerak. Marketologlar xaridorlardan qachon 
va qaerda xizmatga ehtiyoj tugʻilishini oldindan aniqlab, oʻsha vaqt va oʻsha joyda xizmatni 
amalga oshirishi kerak.Xizmatlar oniydir, bu degani xizmat kerak vaqtda talabiga mos kelishi 
zarur. Qaysi maʻnoda xizmatlar mahsulolardan farq qiladi.? 
Baholash 
Asosiy tushunchalar: 
Eng toʻgʻri javobni aniqlang? 
1.