Biznes hujjatlarini yuritish 1-mavzu. Iqtisodiyotni va tashkilotlarni boshqarishda ish yuritishning tutgan o’rni Reja

7.Muxr. 
ISHONCHNOMA 
Men, Farg’ona Politexnika institutining Menejment qafedrasi IV kurs talabasi Anvar 
Axmedov Oltiariq tumanida yashovchi akam Said 
Qosimxonov (pasporti seriyasi № ...... ) ga fevral oyi uchun 
Menga tegishli bo’lgan stipendiyamni olishi uchun ishonch bildiraman. 
1.02.2009 y. 
Imzo 
(A.Axmedov) 
A.Axmedovning imzosini tasdiqlayman. 
Xodimlar bo’limi boshligi: 
Imzo 
(ismi, familiyasi) 
Muxr. 
 
 
Xizmat yozishmalari mazmunan xilma-xil bo’ladi. Ularda muassasa faoliyatining 
turli masalalari bilan bog’lik, talab, iltimos, taklif, kafolat kabilari aks ettiriladi. 
 
4. Hujjatlar formulyarining tarkibi va zaruriy qism (rekvizit) lari haqida 
tushuncha 
Har bir hujjat aloxida unsurlardan iborat bo’lib, ular rekvizit deb yuritiladi. Masalan: 
hujjat avtori, adresi, imzo, sana va boshqalar. Hujjatda joylashgan rekvizitlar yig’indisi 
uning formulyarini tashkil etadi. Har qanday hujjatlar turli rekvizitlar yig’indisidan iborat 
bo’lib, uning qanday hujjat ekanligini aniqlaydi. Masalan: majlis bayoni, dalolatnoma, 
buyruq bir qancha rekvizitlarga ega. 
Hujjat turini aniqlovchi formulyar namunali formulyar deyiladi. Hujjatning bir turga 
keltirish tizimini yaratishda namunali-formulyari hujjatlarni BTQ modeli ishlab chiqarildi. 
Namunali-formulyar yig’indisi asosiy hujjatlar tarkibiga kiruvchi xamma rekvizitlarni o’z 
ichiga olishi lozim. Rekvizitning doimiy axboroti uchun bir qancha belgilar yig’indisini 
hisobga olgan xolda va ularni yozishda qo’llash uchun kerakli maydon ajratiladi. 
Tashkiliy-farmoyish hujjatlari zaruriy qismlarining quyidagi to’liq ro’yxati 
belgilangan: 
1. Respublika gerbi. 
2. Tashkilot yoki korxonaning alomati. 
3. Muqofot tasviri. 

---

4. Korxona va tashkilotlarning xos raqami. 
5. Vazirlik yoki idoraning nomi. 
6. Tashkilot yoki firmaning nomi. 
7. Tarkibiy tarmoqning nomi. 
8. Aloqa muassasining shartli raami, pochta va telegraf adrssi, teletayp raqami, telefon 
raqami, banqdagi xi sob-kitob raqami. 
9. Hujjat turining nomi. 
10.Sana. 
I 1.SHartli raqam. 
12. Kirim hujjatlarning sanasi va shartli raqami xavola. 
13. Tuzilgan yoki nashr qilingan joyi. 
14. Hujjatdan foydalanishni cheyuyuvchi bedgi. 
15. Hujjatni oluvchi. 
16. Tasdiqlash ustxati. 
17. Munosabat belgisi. 
18. Matn sarlavxasi. 
19. Nazorat haqida qayd. 
20. Matn. 
21. Ilova. 
22. Imzo. 
23. Kelishuv ustxati. 
24. Rorzilik belgisi. 
25. Muxr. 
26. Nusxaningtasdiqlanishi haqidagi qayd. 
27.Ijrochining familiyasi vatelefon raqami. 
28. Hujjatning bajarilganligi va hujjatlar yig’ma jildiga yo’naltirilganligi. 
29. Hujjatlardagi 
ma’lumotlarni 
mashinkada ko’chirilganligi haqidagi 
qayd. 
30.Hujjatni kelib tushganligi haqidagi qayd. 
Hujjatning har bir turi mazkur zaruriy qismlarining barchasini o’z ichiga olmaydi. 
Hujjatning muayyan turiga muvofiq ravishda bu zaruriy qismlarning ayrim bir turkumi 
xuquqiy talablarni ta’minlash darajasida qo’llanadi. Zaruriy qismlarning joylashishidagi 
qat’iy ketma-ketlik hujjatning xuquqiy kuchini ta’minlash, hujjatni zudlik bilan ishlash, 
bajarish, undan osonlik bilan foydalanish uchun muxim. 
Mazkur 30 ta zaruriy qismning 10 tasi nisbatan ko’p qo’llanadi, shuning uchun 
ularning zaruriy qismlar deb xam yuritiladi. Asosiy zaruriy qismlar: hujjatning muallifi, 
hujjat turining nomi, sarlavxa, hujjatni oluvchi, kelishuv va rozilik belgilari, matn 
tasdiqlash, imzo, muxr, ilova mavjudligi haqidagi qayd. 
Hujjatlarning xajmi (format) ni xoshiyaning katta-kichikligi (o’lchovi) ni 
bo’limlarining joylashishini va hujjat chegaralari (zona)ni namuna-formulyar belgilab 
beradi. 
Formulalar-namuna funksional vazifalar va foydalanish darajasi bilan birlashgan 
ko’pgina hujjatlar orqali tashkil topadi. Hujjatlarning funqtsional tizimidan eng ko’pi 
tashkiliy tuzilmaviy tizimlar hisoblanadi. Uning tuzilishi, rasmiylashtiridishi va qayta 
ishlashi bilan boshqaruv apparatidagi xizmatchilarning barchasi tuqnashadi. Hujjatlarni 
bir turga keltirishning tashkiliy tuzilmaviy hujjatlar tizimiga kiradigan formulalar-
namunasi mavjud. Bundan hujjatlarga quyilgan talablar hujjatlarni va hujjatlar
tizimlarini rasmiylashtirishda foydalaniladi. 

---

SHunday qilib, xozirgi sharoitda hujjatlarni rasmiylashtirishga qo’yilgan asosiy 
talablar XBTK tizimlariga asoslangan.