Biznesmen etiketi matnini o`qib, og`zaki so`zlab bering

Tashqi qiyofa yoki imidj (inglizcha image) – siymo, timsol, qiyofa, tasvir, obraz ma’nolarini anglatadi.


Imidj tushunchasi reyting, obroʻ, mashhurlik, joziba, maftunkorlik, e’tibor, nufuz va boshqa tushunchalar bilan hamohangdir. Imidj tashqi koʻrinish, kiyinish madaniyati, urf-odatlar, faoliyat va sa’y- harakatlar, inson axloqi va oʽzini tutishida, Xarakterida, doʻstlari va oʽzaro munosabatlarida namoyon boʻladi.

Imidjning quyidagi turlari farqlanadi:

Korporativ
Individual
Talab etiluvchi
Harizmatik
Yopiq

Faoliyat jabhasidagi

Har bir inson bir necha imidjga ega boʻladi:

Kasbiy

Ijtimoiy

Oiladagi

shaxsiy
Rahbar imidji uchun zarur boʻlgan xususiyatlar quyidagilardan iboratdir:

1.Ishchanlik qobiliyati;

2.Oʻzini koʻrsatishga moyillik va qo‘rqmaslik;

3.Konflikt vaziyatlarni yechimga olib kela olish;

4.Hamma bilan hamkorlik oʻrnata olish;

5.Aloqaga kirishuvchanlik, ya’ni keng ma’noda muomala qila olish qobiliyati;

6. Boshqalarga nisbatan mehrli, ochiq, samimiy, to‘gʻri, teng, mulozamatli muomala qila olish;

7. Birovlarni ishontira olish, oʽzining ortidan ergashtira olish, oʽzgalarga ta’sir oʻtkaza olish;

8.Turli sharoitlarga tez moslasha olish, odamlarga va sharoitlarga nisbatan moslashuvchanlik;

9.Optimizm, o‘z maqsadlarining to‘gʻriligiga komil ishonch.

Yuqorida tilga olingan asosiy vazifalar qatorida biznesmen imidjini yaratish ham bugungi kunning dolzarb vazifasi sifatida kun tartibiga qoʻyilmoqda. Imidj o‘zi nima? Imidj soʽzining ingliz tilidan o‘zbek tiliga tarjimasi "koʻrinish”, "qiyofa”, "siymo”, "timsol” ma’nolarini anglatadi. Imidj bu nafaqat koʻrinish, balki nutq, muomala orqali namoyon boʻladigan tarbiyaviy jihatlarni ham o‘z ichiga qamrab oladi. Tashqi qiyofa orqali insonlarning qiziqishlarini orttirgan holda, o‘zini namoyon qila olish, o‘ziga ogʻdira olish va e’tiborni qarata olish biznesmen faoliyatida muhim sanaladi.

Jamoat oldiga chiqayotgan hamma notiqlar asosiy qoidani eslarida saqlashlari lozim: qisqa gapirishlari va asosiy ma’nosini ochib berishlari kerak. Birinchi o‘rinda ma’ruzachi jamoat oldiga chiqib soʻzlashidan asosiy maqsad nimaligini aniqlab olish kerak, chunki, jamoat ma’ruzachini emas, ma’ruzani tinglashga kelgan bo`ladi. Agar, hamkoringiz ma’ruzachi bo‘lsa, uni tanishtirib, so‘ng o‘rningizga o`trishingiz va soʻzlarini oxirigacha tinglashingiz lozim. Shundan so‘ng o‘rningizdan turib, uni qo‘lidan tutib, yaxshi ma’ruzasi va ketgan vaqti uchun tashakkur bildiring.

Oxirgi paytlarda firmaning vujudga kelishi, nafaqat ichki, balki tashqi savdoda ham uning tan olinishi – taqdimot namoyish marosimi orqali voqe bo‘lmoqda. Uning ijobiy tarzda o‘tkazilishi sheriklar bilan bo‘lgan keyingi muzokaralarda muvaffaqiyat keltiradi. Ochilish marosimi haqidagi xabar matbuotda yoritiladi; ochilish marosimining e’loni; yo‘riqnomada tashkilotning mahsuloti va rusumlari bilan tanishuv, mutaxassislarning chiqishi, maxsus texnika vositasida filmlarni namoyish qilish; banket; sizning savdo-sotiq bo‘yicha ishonchli sheriklaringiz; boshlanish vaqti – 17.00 da; manzil kirish – taklifnoma asosida; ma’lumot uchun telefon raqamlari:

Taqdimot yaxshi chiqishi uchun mutaxassislarni jalb qilmoq darkor. Avvalambor, taqdimotning joyi va vaqti belgilanadi. Undan so‘ng ssenariy ishlab chiqiladi. Taqdimotning vaqti odatda 1,5-2 soatdan oshmaydi. Uni tushlikdan so‘ng, soat 15 larda o‘tkazgan yaxshi (17.00-19.00). Odatda taqdimotni tashkilotning tashqi savdo xizmatining boshqaruvchilaridan biri ochadi. Aynan u tashkilotning barcha rahbarlarini tanishtirib chiqadi. So‘ng esa film (10-15 daqiqa) ko‘rsatiladi va tashkilotning faoliyati haqida, uning eksport qilish imkoniyatlari to‘g’risida ma’lumot beriladi (30 daqiqadan oshmasligi lozim). Qolgan vaqt esa savollarga javob berish uchun ajratiladi. Taqdimot o‘tayotgan joy turli xil reklama to‘ldirilgan plakatlar, stendlar bilan bezatiladi. Taqdimot qatnashchilariga firmadan esdalik sifatida suvenirlar taqdim etiladi. Reklama sovg’alari sifatida odatda unchalik qimmat bo‘lmagan narsalar: yon daftarchalar, taqvimlar, avtoruchkalar, kuldonlar, zajigalkalar, ko‘krak nishonlari, futbolka, bosh kiyim va h.k. hadya qilinadi. Bu narsalarga firmaning nomi, ba’zida esa uning manzili va faoliyatining xususiyati yoziladi.

Taqdimotda tovarlarning namoyishi reklamaning eng ishonchlisi hisoblanadi. Ayniqsa, bu mashina, jihozlarning namoyishi bo`lsa, Xaridorni mahsulotning sifatli ekanligiga ishonch hosil qila oladi. Hamkorlik faoliyatiga potensial mijozlarni jalb qilmoq juda zarur. Bu masalan, moslamalarni sinab ko‘rishda, kiyimlarni kiyib ko‘rishda, materiallarning mustahkam ekanligini ekspertiza orqali sinab ko‘rishda qatnashish va h.k. Bo‘lishi mumkin. Mijoz tovar bilan shaxsan tanishib, qo‘l bilan ushlab ko‘rish imkoniga ega bo‘lsa, unda onglanmagan tarzda firmaga nisbatan ishonchi orta boradi. Po‘stinning yumshoqligini, matoni chidamli ekanligini yoki kompyuterdagi tekst redaktori bilan ishlashning qulayligini his qilishi orqali paydo bo‘lgan taassurotni mustahkamlovchi hissiy belgilalar hamma joyda oʻzini namoyon qiladi.