Бўйруқ №37, Республикада аҳоли ўртасида ўта хавфли зооантропоноз юқумли касалликларга қарши олиб борилаётган чора – тадбирларни такомиллаштириш тўғрисида

Амбулатория - поликлиника муассасаларида
Ҳайвон тишлашидан, тирнашидан жароҳатланган ва сўлакланган фуқаролар мурожаат қилганда, шунингдек, қутурган ҳайвон ёки одам мурдасини ёриш жараёнида, шиллиқ қаватларга ҳамда жароҳатланган терига зарарланган материаллар тушганда, уларга:
- биринчи тиббий ёрдам зудлик билан бошланиши керак;
- жароҳат 20% совунли эритма билан ишлов берилади.
20% совунли эритмани тайёрлаш ва жароҳатга ишлов бериш қоидалари:
хўжалик совуни майдаланиб, 20 граммдан ўлчанади ва қадоқланади, 100 граммлик идишга 20 гр майдаланган совун солиниб, 80 мл дистилланган ёки қайнатилиб совутилган сув солинади, идишдаги совун эригунча чайқалади, идишни оғзи мустаҳкам ёпилади. Ушбу тайёрланган 20% совун эритмаси хона ҳароратида 1 ойгача сақланиши мумкин.
Жароҳат дастлаб оқар сувда яхшилаб ювилади, сўнгра катта (50 мл) шприц билан совунли эритма идишдан олинади, жароҳат 2–3 дақиқа давомида эритма билан яхшилаб ювилади (салфеткада) жароҳатдаги совун қолдиги яна оқар сув билан ювилади ва салфетка ёрдамида қуритилади, кейин жароҳат атрофига 70 % спирт билан ишлов берилади, стерил боғлам қўйилади.
Ҳайвон етказган жароҳатларни 3 кун давомида кесиш ва тикиш мумкин эмас. Ҳаётий кўрсатма бўйича жароҳатга махсус хирургик муолажа ўтказилиши мумкин.
Қуйидаги ҳолатларда жароҳатларга хирургик чок қўйилади:
- жароҳатлар катта бўлганда, унга ишлов берилгандан сўнг, яқинлаштирувчи чок қўйилади;
- косметик кўрсатма бўйича (тананинг юз қисмига жароҳат етказилганда);
- агар жароҳат жойидан қон кетаётган бўлса, қонни тўхтатиш мақсадида томирлар тикилади.
Биринчи тиббий ёрдам кўрсатилгандан сўнг жабрланган шахс тўғрисида ҳудудий ДСЭНМга телефон орқали, кейинчалик (12 соат мобайнида), ўрнатилган тартибда шошилинч хабарнома (шакл – 058/ҳ) берилади;
- жароҳатланган шахс антирабик ёрдам олиш учун травматология (хирургия) бўлимига ёки пунктига йўлланма билан юборилади (жароҳатланган шахс қишлоқ жойларида бўлган ҳолларда, “тез тиббий ёрдам хизмати” орқали жўнатилади).
Қуйидаги тоифага кирувчи жароҳатланган шахслар антирабик ёрдам олиш учун 7 кун муддатда шифохонага ётқизилади:
А. Кўп жойидан, шу жумладан оғир ва хавфли жойларидан тишланганлар, қутуришга гумон қилинган ҳайвонлар тирнаганда;
Б. Гуруҳли тишланишлар содир бўлган ҳолатларда жабрланганларнинг барчаси;
В.Анамнезида узоқ давом этувчи касалликлар (неврологик, аллергик) ҳамда ҳамроҳ касалликлари бўлган шахслар.
Жабрланганларни амбулатория картасига ҳайвондан жароҳат олганлиги қайд қилиниб (025-ҳ шакли), статистик талон (025-2/ҳ шакли), амбулаторияда қабул қилиш журнали (074-ҳ шакли), тез тиббий ёрдам чақирув журнали ёки картаси (109-ҳ ва 110-ҳ шакллари) тўлдирилади;
- травматология (хирургия) бўлимлари ва пунктлари хафтада 1 марта текширилиб, антирабик эмлашдан бош тортаётганлар, ўз - ўзидан эмлаш курсини тўхтатган шахслар аниқланади ва уларни антирабик ёрдам олишни давом эттиришлари учун травматология (хирургия) бўлимлари ёки пунктларига юбориш ташкил этилади;
- диспансер назоратида турган ва антирабик ёрдамни шартсиз курсини олган шахслар ҳар ойда тиббий кўрикдан ўтказилади. Агар уларда ўткир юқумли касалликлар ёки сурункали касалликлар хуружи, шунингдек режим бузилиши ҳолатлари аниқланганда, диспансер кузатувини олиб бораётган хирургга юборилади;
- уйма – уй юриб, шунингдек мактаб, лицей, коллеж ўқувчиларидан суриштирув йўли билан ҳайвонлардан жароҳат олганлар аниқланади;
- ҳайвон тишлашидан жабрланганларни эрта ва тўлиқ аниқлаш ҳамда қутуриш касаллигига қарши эмлашнинг аҳамияти тўғрисида аҳоли ўртасида мунтазам равишда санитария–тарғибот ишлари ўтказилади.