Blackcurse
Download 1.22 Mb. Pdf ko'rish
|
2 1 Fizikani o'qitish uslubiyati (Rustamov H) Maruza
Issiqlik hodisalari. Issiqlik va sovuqlik inson hayotining eng muhim vositasi hisoblanadi. Shun- ing uchun issiqlik tabiati juda qadimdan olimlarni qiziqtirib kelgan. Ammo issiqlik nazariyasi _____ XIX asrga kelib o’z yakunini topdi. Eng avvalo issiqlikning “teplarod” modeli yaratildi. Bu nazariya tarofdorlari fikriga ko’ra issiqlik bu og’irliksiz elastik muhit hisoblanib u issiqroq jismda ko’proq, sovuq jismda kamroq bo’ladi, agar sovuq jism issiqroq jismga tegizilsa teplarod issiqroq jismdan sovuqroq jismga oqib o’tadi deb fikr yuritishadi. Ikkinchi nazariya tarafdorlari moddalar atomlar va molekulalardan tashkil topgan ekan, issiqlik modda zarrachalarining harakati bilan bog’liq bo’lishi kerak deb talqin qilishdi. Ko’p yillik tortishuvdan so’ng is- siqlikning mexanik nazariyasi tantana qildi. Fizikaning universal qonuni energi- yaning saqlanish qonuni issiqlik hodisalari uchun quyidagi termodinamikaning qonuni sifatida talqin etiladi. T R A T R M m P A dU dQ ; . V p A di Q d A Q R Q R U R Q T RT RT RT dQ RT U 5 3 5 2 2 3 5 2 ; 2 5 2 3 2 3 Demak, bir atomli ideal gazga berilgan issiqlik miqdorining, Q 5 3 qismi uning ichki energiyani oshirishga, Q 5 2 qismi esa ish bajarishga sarf etilar ekan. Termodi- namikaning II qonuni issiqlik jarayonining yo’nalishiga tegishli. Issiqlik miqdori doimo isiqroq jismdan sovuqroq jismga o’tadi. Termodinimikaning ikkinchi qon- unining statistik talqini entropiya tushinchasini kiritish orqali izohlanadi. S=klnW, k-Bolsmon doimiysi. W-holat funksiyasi. Maksvell taqsimoti va termodinamik jarayonlar. Ko’p sonli zarrachalardan tashkil topgan sistema statistika qonunlariga bo’ysunadi. Ana shu statistika taqsimoti Maksvell tamonidan gazlar uchun keltirib chiqariladi. Maksvell fikricha N ta molekuladan tashkil topgan gazda molekulalar sonining tezlik bo’yicha taqsimotini quyidagicha grafik ko’rinishda ifodalash mumkin. 112 dN d o V eh ar kv Molekulyar fizika bo’limida va termodinamikadagi ko’pgina jarayonlarni ana shu taqsimot asosida tushintirish mumkin. (Parlanish, diffuziya, issiqlik o’tkazuvchanligi va hokazo). Download 1.22 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling