Bob. Loyihalashning iqtisodiy asoslari va logistika infratuzilmasini yaratish


Tizimni optimallashtirishning an'anaviy yondashuvining matematik ifodasi


Download 0.76 Mb.
bet3/9
Sana16.11.2023
Hajmi0.76 Mb.
#1778281
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
BOB

Tizimni optimallashtirishning an'anaviy yondashuvining matematik ifodasi:



С общopt = 1 min +
С2min +…+Сn min ,

(1.1)


qaerda ( C optobsch bilan-optimal tizim xarajatlari; 1 min, C2 min,..., Cn min-tizimning har bir elementining narxi.
Optimallashtirishning logistika yondashuvining matematik ifodasi- tizimning yutuqlari:

С общopt = ∑C i

min,

(1.2)

Qaerda ∑C i – har bir elementnind ushlab qolinishi. bu erda C C i-tizimning har bir elementining narxi.
Logistika tizimlarini transport bilan ta'minlashning asosiy vazifalaridan biri sifatida transportni boshqarish bilan bir qatorda ombor xizmati ham mavjud. Bunday holda, tovar zahiralariga nisbatan logistikaning maqsadi bir vaqtdagi zaxiralar va oqimlarni bir vaqtning o'zida ikkita mezon bo'yicha optimallashtirishdir:

  • ulgurji omborlarda va do'konlarda har bir pozitsiyada etarli miqdorda maksimal oraliqni sotish uchun mavjudlik, talabning mumkin bo'lgan o'zgarishlarini hisobga olgan holda, tovarlarning aylanmasini oshirish, ya'ni mahsulotni sotib olish (ishlab chiqarish) va uni mijozga jo'natish o'rtasidagi o'rtacha aylanish vaqtini kamaytirish.

Zahiralarni boshqarish tovarlarni maksimal darajada sotish uchun ombor qoldiqlarini to'ldirish vazifasiga tushadi. Zahiralarni saqlash xarajatlarni talab qiladi. Bo'sh joy-amortizatsiya, texnik xizmat ko'rsatish, isitish va boshqalar uchun
sarf-xarajatlar. Ijara-zaxiraga investitsiya qilingan kapitalning qiymati. Xavf, zaxirani talab qilmaslik ehtimoli bilan bog'liq, bu esa past narxlarda yoki past daromadli sotishda past darajadagi, yo'q qilish va sotishga olib kelishi mumkin. Xavf ostida, shuningdek, mahsulotning eskirish ehtimoli va sug'urta xarajatlari ham mavjud. Ushbu uchta mahsulotning narxi bo'yicha sanoat tashkilotlari ko'pincha "musht qoidasi" dan foydalanadilar: masalan, zaxirani saqlash uchun uch ball uchun yillik xarajatlar belgilanadi yil davomida o'rtacha aktsiyalarning moliyaviy qiymatining 15% miqdorida. Shuni ta'kidlash kerakki, "musht qoidasi" bo'yicha xarajatlarning foizini aniqlash asosan ishlab chiqarish va tashkilotdagi vaziyatga bog'liq va o'z cheklovlariga ega.
Katta aktsiyalarning mazmuni, yuqorida sanab o'tilgan xarajatlarga qo'shimcha ravishda, boshqa salbiy oqibatlarga olib keladi. Katta zaxiralar sifatning pasayishiga olib keladi (masalan, katta miqdordagi yarim tayyor mahsulotlar ishlab chiqariladi, bir muncha vaqt ular omborda bo'ladi va faqat montaj vaqtida ularning sifati past bo'ladi) va ishlab chiqarish jarayonida tovarlarning harakatlanish davrining o'sishiga sabab bo'ladi. Katta zaxiraga ega bo'lishning ijobiy jihatlari namoyon bo'ladi, yuqori sifatli xizmat ko'rsatishni ta'minlash, chunki etkazib berish tezligi va muddati bilan bog'liq muammolardan qochish mumkin. Ishlab chiqarishdagi zahiralarni boshqarish uzoq muddatli, joriy va qisqa muddatli turlarga bo'linadi. Vaziyat o'zgarishiga imkon qadar tez javob berish tezkor rejalashtirish imkonini beradi. Biroq, ta'minot zanjirlaridagi aloqalarining mavjudligi uzoq muddatli rejalashtirishdan voz kechishga imkon bermaydi. Yuqori darajadagi logistika tizimlarini transport bilan ta'minlash jarayoni bugungi kunda ishlab chiqaruvchilar, transport ta'minoti va savdo tashkilotlari o'rtasida tashkil etilgan logistika transport-tarqatish zanjirlarini yaratish va ulardan foydalanishga asoslangan.
Logistika zanjiri (tarmoq) bo'lib, unda xom ashyolardan tayyorlangan tovarlar tayyor mahsulotga aylanadi va keyin savdo tizimi orqali yakuniy iste'molchiga tushadi. Shubhasiz, "savdoni boshqarish" tushunchasi faqat logistika
zanjirining oxirgi qismida, ya'ni sotuvchi – iste'molchi bosqichida namoyon bo'ladi. Bundan tashqari, logistika zanjiri boshqaruvini tarqatish boshqaruvidan ajratish kerak, bu esa omborlarda tovarlarning mavjudligini ta'minlash uchun ko'proq yo'naltirilgan bo'lib, operatsiyalarning umumiy xarajatlariga qaraganda ko'proq. Ta'minot zanjiri boshqaruv tizimi operatsion xarajatlarni kamaytirish, transport operatsiyalari sxemasini optimallashtirish usulini aniqlash, muayyan mintaqaviy bozorga etkazib berish uchun mahsulot ishlab chiqarish joyini tanlash uchun xom ashyo omborlari va tayyor mahsulotlar tarkibini shakllantirishning muhim masalalarini hal qiladi.
Tovarlarning qiymatida uning logistika komponenti logistika zanjiri bo'ylab transport bilan bir xil tarzda shakllanadi va faqat oxirgi bosqichda – tovarni oxirgi iste'molchiga sotishda namoyon bo'ladi. Xarajat barcha logistika operatsiyalarining, shu jumladan transport va marketingning umumiy samaradorligini aks ettiradi. Yakuniy qiymat jihatidan eng ko'p boshqariladigan tovarlar ishlab chiqarishning dastlabki operatsiyalari (bosqichlari) va eng sezgir – yakuniy yoki sotish jarayonlari. Logistika kompaniyalari etkazib beruvchilardan yuklarni sotib olib, ikkinchisini funktsiyalarni bajarishdan ozod qiladi, ya'ni mahsulotni taqsimlash va etkazib berish (tarqatish) markazlariga aylanadi. Transport tarqatish markazlariga quyidagilar kiradi:

  • xalqaro - bir necha mamlakatlarga xizmat ko'rsatish;

  • milliy - bir mamlakatning bir nechta tashkilotlariga xizmat ko'rsatish;

  • ichki hududiy – bir mintaqada bitta tashkilotga xizmat ko'rsatish.

Logistikada yuk jo'natuvchilar, transport-ekspeditsiya tashkilotlari va yuk iste'molchilarining kelishilgan ishi bo'yicha zarur miqdorda va kafolatlangan muddatlarda ishlab chiqarishdan iste'molchiga etkazib berishni tashkil etishni nazarda tutadi, tovar, moliya va mehnat resurslarining to`g`ri sarflanishi va yo'qotilishining oldini olish maqsadida. Logistikani joriy etishda transport kompleksiga transport xizmatlari bozorida raqobatbardoshlikni oshirish, faoliyat
sohasini kengaytirish va daromadlarni ko'paytirishga xizmat qiladigan ilg'or texnologiyalar bo'yicha ish olib borish imkonini beradi.

Download 0.76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling