Bob. Texnologiya mashg’ulotlarida o’quvchilarga politexnik ta’lim berishda axborot texnologiyalaridan foydalanishning metodologik asoslari

Politexnik tayyorgarliklarni axborot texnologiyalari orqali ochib berish va axborot texnologiyalaridan samarali foydalanish - bu o’quvchilar uchun mavzuni yoki umuman dars mazmunini tushunilish samarasini yanada oshiradi. Misol qilib oladigan bo’lsak texnologik ta’limda biror yangi narsani o’rganish jarayonida o’quvchilarga o’rganilayotgan narsaning texnikasi, algoritmi ham nazariy, ham amaliy jarayonda tushuntiriladi. Ammo darsni yanada sifatini oshirishda bu metodlarni taqdimot slaydi yoki bo’lmasa internet tarmoqlariga ulangan holda, shu jarayon bilan bog’liq video darslarni o’quvchilarga ko’rsata olish ularning bu darsni 80 – 90% o’zlashtirishiga yordam beradi.
Politexnik bilimlar asosan boshlang’ich sinf o’quvchilarida fan-texnika yutuqlariga nisbatan qiziqish uyg’otadi. O’quvchilarga berilayotgan politexnik bilim, amaliy ko’nikma va malakalarga o’rgatishni ma’lum nazariy darajada amalga oshirishga imkon beruvchi zamindir.
Bugungi kunda sinflarning minimal jihozlanishi bilan talabalarning doimiy qiziqishini ta'minlash juda qiyin. Ko'pincha darslardagi jihozlar matnlar, darsliklar, daftarlar, reproduktsiyalar bo'lib, biz ularga yetishmaymiz va ularning tashqi ko'rinishi juda ko'p narsani talab qiladi. AKT ushbu muammoni hal qilishda muhim yordam berishi mumkin, bu esa darsni jonlantirish va fanlarga qiziqishni uyg'otish imkonini beradi. Va bu juda muhim: multimedia texnologiyalaridan foydalangan holda darslar materialni ongli ravishda o'zlashtirish jarayoni.
Amaliyot shuni ko'rsatadiki, bugungi kunda talabalar axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalangan holda turli fanlar bo'yicha darslarga tayyor. Ular uchun turli xil tahrirlovchilar bilan ishlash (masalan, MS Word, MS Excel, Paint, MS Power Point), Internet resurslaridan foydalanish, kompyuter sinovlari bilan ishlash yangi va noma'lum.
Ko'pgina o’quvchilar turli xil axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining imkoniyatlari, shuningdek, amaliy amaliy ko'nikmalar haqida tasavvurga ega. Shunday qilib, ushbu bilim va ko'nikmalarni qo'llash maktabga taqdim etilgan muammolarni hal qilishda yagona yondashuvni ta'minlash uchun tavsiya etiladi.
Texnologik ishlarini o’quvchilarning ijodiy salohiyatini anglashning o'ziga xos usuli, o'z bilim va ko'nikmalarini amalda ijodiy ravishda qaytarish usuli hisoblanadi. Ushbu turdagi darslarda AKTdan foydalanish materialni taqdim etish shakllaridan biri, taqdimot tuzilishini aks ettiruvchi o’quvchilarni faollashtirish usuli hisoblanadi. Barcha holatlarda, AKT "vositachi" sifatida ishlaydi, bu "insonning tashqi dunyo bilan aloqasida sezilarli o'zgarishlarni keltirib chiqaradi." Natijada, o'qituvchi va o’quvchi nafaqat axborot texnologiyalarini o'zlashtiribgina qolmay, balki eng qimmatli o'quv resurslarini tanlash, baholash va qo'llashni o'rganadilar, shuningdek o'zlarining shaxsiy media matnlarini yaratadilar. AKT darslarini loyihalash ilmiy-pedagogik adabiyotlarda va ixtisoslashtirilgan davriy nashrlarda, o'quv jarayonida multimedia texnologiyalaridan foydalanish to'g'risidagi maqolalar va risolalar tobora ko'proq uchraydi. Maktab uchun mo'ljallangan elektron darsliklar va boshqa darsliklar ro'yxati yuzlab. shubhasiz afzalliklar mavjud. Darhaqiqat multimedia texnologiyasi - bu o'qituvchining axborot madaniyatini shakllantirishning metodologik va nazariy asoslarini amaliy amalga oshirish demakdir. Zamonaviy o'qituvchi uchun kompyuter jarayonida o'zini o'quv jarayonida ko'rish tobora qiyinlashib bormoqda. Aksariyat o'qituvchilar o'quv jarayonini vizualizatsiya qilish uchun bitta kompyuter va multimediya proektoridan foydalanishni afzal ko'rishadi.
Proektordan foydalanish o'quv jarayonini yanada samarali boshqarish imkonini beradi.Shu bilan birga, PowerPoint-da, asosan, multimedia taqdimot darslarining tahlili, shuningdek elektron darsliklardan olingan parchalar ularning o'quv samaradorligini juda pastligini ko'rsatmoqda. Ushbu darslarni ishlab chiquvchilar xususiyatlari bilan tanish emas darslarni o'tkazishning mutlaqo yangi shakli hisoblandi.



Xulosa
Jahonda axborot makonining globallashuvi, ochiqligi va ommaviy kommunikatsiyaning kuchayishi integratsiyalashgan ta’lim muhitida ta’lim oluvchilarning kasbiy va ijodiy rivojlanishini ta’minlash imkoniyatlarini kengaytirmoqda. Ta’lim sohasidagi rivojlanish tendensiyalari axborotlashgan jamiyatda o‘qitishning zamonaviy didaktik vositalarini kengroq joriy etish va ularning samaradorligini yanada oshirishning dolzarbligini ko‘rsatmoqda.
Dunyo hamjamiyatida YUNESKOning “O‘qituvchilaming axborot-kommunikatsiya texnologiyalari bo‘yicha kompenentligini rivojlantirish” dasturi va “Yevropa Kengashi mamlakatlarining 2020 yilga qadar ta’lim va kadrlarni kasbiy tayyorlash sohasidagi Hamkorlik strategiyasi” asosida keng ko‘lamli amaliy ishlar amalga oshirilmoqda.
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh. M. Mirziyoyev yurtimiz taraqqiyotini oshirish maqsadida biz yoshlarga keng imkoniyatlar yaratib bermoqdalar. Jumladan, 5 ta ustuvor tashabbus yoshlarni yurt taraqqiyotiga munosib hissa qo’shishga chorlamoqda. Jamiyat taraqqiyotida, yurt, millat taqdirida o’sib kelayotgan yosh avlodning jismomimy va ma’naviy barkamolligi, intellektual salohiyati muhim o’rin tutadi.
Zero, davlatimiz rahbari ta’kidlaganlaridek, “Dunyo shiddat bilan o’zgarib, barqarorlik va xalqning mustahkam rivojlanishiga raxna soladigan turli yangi tahdid va xavflar paydo bo’layotgan bugungi kunda ma’naviyat va ma’rifatga, axloqiy tarbiy, yoshlarning bilim olish, kamolga yetishga intilishiga e’tibor qaratish har qachongidan ham muhimdir.”
Bugungi kunda elektron ta’limning takomillashgan shakli bo‘lib hisoblangan Smart-ta’lim (smart-education) jadal rivojlanmoqda. Yevropada Smart - ta’lim tamoyilida «Yagona Yevropa universiteti» ni shakllantirish dasturi, AQSH da ushbu o‘n yillikda Smart - ta’lim falsafasida ta’limda katta inqilob yaratish dasturi , Janubiy Koreyadagi SMART Education - raqamli darsliklar tashabbusi va KERIS - edunet tizimi , IBM - aqlli sayyora uchun ta’lim konsepsiyasi , Xitoy PLS (Personal Learning Space) modeli tizimi, Rossiyadagi Moskva, Omsk, Perm, Qozon universitetlarida “Aqlli universitet” shakllanmoqda.
Mamlakatimizda esa O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasida «oliy ta’lim muassasalari faoliyatining sifati hamda samaradorligini oshirish, intellektual rivojlangan, mustaqil fikrlaydigan, qat’iy hayotiy nuqtai nazarga ega, Vatanga sodiq yoshlarni tarbiyalash» ustivor masala qilib qo‘yilgan .
Davlatimiz rahbari tomonidan yosh avlodni tarbiyalash ishlariga bunday aniq va maqsadli yondashuv, tizimli va tarbiyali qat’iy munosabat barcha soha vakillarini, daxldorlik hissi va mas’ulligini oshirmoqda. Oliy hamda ezgu maqsadlar sari bir yoqadan bosh chiqarib, birgalikda harakat qilish, o’zaro qo’llab-quvvatlash orqali yuqori natijalarga erishish, yurt taraqqiyotiga munosib hissa qo’shishga undamoqda.
Xulosa o’rnida shuni aytib o’tishimiz joizki, shiddat bilan rivojlanayotgan bu davrda har bir soniyamizni ilm olish va bu ilmni oqilona tarzda insonlarga yetkazishimiz zarur. Bundan 10 yilcha oldin biz bu texnologiyalar bilan tarbiyalanmadik, hattoki kompyuterdan foydalanishni bilmas edik, balki. Ammo bugunning yoshlari texnika asri farzandlari, endi ular bilan an’anaviy metoddagi darslar orqali ta’lim sifatini oshira olmaymiz. Bu ikki taraflama faqatgina ortiqcha charchoq va mehnatni yuzaga keltiradi.
Hozirgi kunda vaqtimiz va kuchimizni to’g’ri taqsimlay olsakgina marra bizniki bo’ladi. Xususan, davlatimizdagi islohotlar, ta’lim – tarbiya, san’at va madaniyat, ijtimoiy tenglik, umuman olganda har bir jabhadagi o’zgarishlar ham shu yo’nalishni bizni olib bormoqda. Ya’ni ta’lim sifatini oshirish, kelajak avlodga yetarlicha bilim bera oladigan kadrlarni tayyorlash.
O‘quvchilarni mehnatga tarbiyalash va kasbga tayyorlash vazifalari boshlang‘ich sinflarda butun ta’lim va tarbiya tizimida hamda barcha o‘quv predmetlari yordamida hal etiladi. Bu o‘rinda texnologik ta’lim darslari yetakchi rol o‘ynaydi. Boshlang‘ich sinflarda mehnat ta’limining ilk tushunchalari, malaka va ko‘nikmalari mehnat darslarida shakllantiriladi.