Bob. Zigmund freydning klassik psixoanalizida psixik rivojlanish

ZIGMUND FREYDNING KLASSIK PSIXOANALIZIDA PSIXIK RIVOJLANISH
MUNDARIJA:
KIRISH

1. 
   BOB. ZIGMUND FREYDNING KLASSIK PSIXOANALIZIDA PSIXIK RIVOJLANISH
   

1.1 Z.Freydning psixoanaliz nazariyasi.
1.2.Z.Freyd diniy afsonalardagi voqealarni tanqid qilib
II.BOB ZIGMUND FREYD PSIXOANALIZNING ASOSCHISI VA PSIXOLOGIYANING PSIXODINAMIK YONDOSHUVI
2.1.Freydning psixoseksual bosqichlari, tushlarning ongsizligi va ramziyligi nazariyalari

2.2 .Psixoanalizning asosiy ko'rsatkichlari

Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar
Kirish
Zigmund Freyd (1856–1939) yillarda yashab, ijod qildi. Inson psixikasi tuzilishi varivojlanishini o’rganuvchi oqim freydizm, deb ataladi. Bu oqim XIX asrning oxirlarida shakllandi. Nevroz kasali mohiyatini Freyd yangicha talqin qilishga urindi. Keyin-chalik Freyd va uning shogirdlari ijtimoiy jarayonlarni tushuntirshtstsa psixoanaliz ta’limotini qullaydilar. O’z dunyoqarashining shakllanishi-da Freyd murakkab yo’lni bosib o’tdi. Inson psixikasida Freyd bir-biridan nisbiy mustaqil bulgan to’zilmani ajratadi: bular ong osti – u; ongli – men; oliy – ego. Freyd fikricha, bu uch to’zilma o’rtasidagi ziddiyat nevroz kasalligaga sababchidir. Inson tug’ilgandan boshlab, butun hayoti davomida uning barcha harakatlarining sabablarini Freyd ong ostida yotgan, anglanmagan hirsiy hissiyotlar, ya’ni «libido» orkali tushuntirdi. Yosh bolalardagi hirsiy hissiyot ota-ona tomonidan taqiqla-nadi, natijada bolalarda nevroz holati paydo buladi.
Jamiyatning axloqiy normalar tomonidan taqiqlangan hirsiy hissiyotlar natijada inson ongida boshqa shaklga kiradi, ularga xos bulgan psixik energiya har xil nevroz kasalliklari orqali yuzaga chi-qishga harakat qiladi. Bunday hirsiy hissiyotlar tug’dirgan nevrozlarni Freyd psixik rivojlanishning notabiiy, zaruriy bosqichi, deb hisob-lagan. Bunday holatlar katta yoshdaga odamlarda ham uchrashi mumkin. Inson taqiqlangan hirsiy tuyg’ularini ongli ravishda anglasa, uning to’zalishi mumkindir, deydi Freyd. Keyinchalik Freyd o’z ijodiga yanga tushuncha «Tanatos» (Azroil – bo’zg’uchi, o’lim xudosi)ni kiritdi. Bu uning taqiqlangan hirsiy hissiyotlarni chegaralashga olib keddi.
Freyd ta’limotida «Edip kompleksi» nihoyatda katta ahamiyatga egadir. Bu tushunchaning nomi qadimgi yunon afsonasidan olingan. Bu afsona buyicha fivamekli shoh Edip bilmagan holatda o’z onasiga uylanadi, «intsest» holatining paydo bo’lishiga sabab buladi. Bu afsonani Freqd boshqacha talqin qiladi. Uning fikricha, bolalik paytidan boshlab, ugil bolani onasiga, qiz bolaning otasiga nisbatan hirsiy tuyg’usi shakllanadi. Freyd yashagan davrga kelib antropologiya fani, xususan, Morgan, Charlz Darvin va boshqa olimlarning tadqiqotlari ibtidoiy qabilalardagi jinsiy aloqalarni har taraflama urgana boshladi. Ma’-lum bo’lishicha, eng qadimgi urug’-qabilalarda intsest xolati ya’ni aka va singil urtasidagi jinsiy aloqalar keng tarqalgan. Masalan, bunga usha davr afsonalari dalolat beradi. Qadimgi yunon xudosi Zevs singlisi Geraga uylangan, Zevsning bolalari go’zallik xudosi Afrodita, opasi temirchilik xudosi Gefestning xotini bo’ladi va hokazo. Bunday misol-larni boshqa xalqlar afsonalarida ham kup uchratsa buladi.
Intsest holatlari keng tarqalgan qabilalar vaqt utishi sayin jis-moniy va ruhiy kasalliklarga kup uchraydigan bo’lib qoladi. Bu qabilalarda kasalmand avlodning kupayishi qabilalar ichidaga jinsiy aloqalarning taqiqlanishga olib keldi va bir qabilaning yititlari boshqa qabilaning kizlariga uylanishi odatga kirdi. Bu insoniyat tarixida birinchi taqiqlanish yoki siqib chiqarish edi. Bunday taqiqla-nish Freydning fikricha, nevrozlarga olib keldi. Masalan, qabilalar o’rtasida urushlar avj oladi. Matriarxat davrida kupincha jinsiyaloqalar betartib bulgan. Bu davrda oila hali paydo bo’lmagan edi. Farzandlarning faqat onasi ma’lum bulgan. Ona tarafdagi qarindosh-urugchilik kuchli rivojlangan bo’lib, aksincha, ota tarafdagi qarindosh-urugchilik deyarli bo’lmagan. Natijada, tug’ilgan farzandlar otasi kim ekanligini bilishmagan. Matriarxat davrida intsest holati qisman bo’lsa ham saqlanib qolgan. Natijada jamiyat tarixida ikkinchi siqib chiqarish – patriarxat paydo bo’ddi. Bu ijtimoiy to’zumga monogam oila (bir er, bir xotin) xosdir. Bunday oilalarda bolaning otasi ham, onasi ham ma’lum. Qon aralashishi jamiyat tomonidan keskin man etil-di. Shunday qilib, Zigmund Freyd jamiyat rivojlanishida jinsiy aloqalar va ularni taqiqlash katta ahamiyatga ega ekanligini ko’rsatadi.
Patriarxat davrida monogam oilalarda kup xotinlik va ko’p erlik jamiyat qonunlari tomonidan man etilgan. Bu esa uchinchi siqib chiqa-zishga olib keldi, ya’ni g’ayriqonuniy jinsiy aloqalarning rivojiga olib keldi. Bunday aloqalar, Freydning fikricha, hozirgi jamiyatda ham kup uchraydi.