Boboev L. B., Abduraxmanova N. N. Dasturiy loyihalarni boshqarish fanidan

Rejalash jarayoni

Rejalash jarayoni takrorlanuvchi jarayon bo‘lib, u loyiha bosqichi davomida boshlang‘ich loyiha rejasini yaratganingizda boshlanadi. 2.3- rasm – UML loyihani rejalash jarayoni uchun tipik ish oqimini ko‘rsatuvchi harakat diagrammasi.

2.3- rasm. Loyihani rejalashtirish bosqichlari
Reja o‘zgarishlar–o‘zgartirib bo‘lmaydigan. Tizim haqidagi axborotlar va Loyiha jamoasi loyiha davomida foydali bo‘lib qoladi, siz talabni, jadvalni va risk o‘zgarishlarini aks ettiruvchi rejalarni qaytadan ko‘rib chiqishingiz kerak. O‘zgarish biznesi loyiha rejalarida o‘zgarishni boshqarishni maqsad qilib qo‘yadi. Biznesni maqsadiga ko‘ra, bu barcha loyihalarga ta‘sir etadi.
Rejalash jarayonining boshida siz loyihaga ta‘sir etuvchi omillarni tahlil etishingiz kerak. Bu omillar ta‘minlash kuni, yaroqli xodimlar, umumiy byudjet,foydali uskunalar va boshqalarni talab qiladi. Bularni qo‘shganda, siz loyiha masofasini va ta‘minlivсhilarni aniqlashingiz kerak. Masofalar siz jarayonni baholashingizga qarshi jadvaldagi tushunchalar, Misol uchun tizimni testlash uchun qo‘ldan qo‘lga o‘tkazish, Yetkazib beradiganlar mijozga yetkazib beriladigan ish mahsulotlari.
Keyin jarayon sirtmoqqa kiradi. Siz loyiha uchun baholangan jadvalni chizasiz va harakatlar jadvalda aniqlanadi. Bir qancha vaqtdan so‘ng (odatda taxminan 2 yoki 3 hafta) siz jarayonni qaytadan ko‘rib chiqishingiz kerak, rejalangan jadvaldan o‘zaro farqni yozishingiz kerak. Chunki boshlang‘ich loyiha parametrlarini baholash bo‘lishi muqarrar taxmin.
Loyihani rejalayotganingizda u amaliy bo‘lishligi muhimdir, Ba‘zi ta‘riflardagi muammolar loyiha davomida paydo bo‘ladi va bular loyiha kechiktirilishini boshqaradi.Bunda ahamiyatli ehtimolliklar rejangizga qurilishi kerak , shuning uchun har safar loyiha omillari va masofalari qayta bitim tuzilishi kerak emas.
Agar yaratish ishi bilan bog‘liq jiddiy muammolar bo‘lsa, siz loyiha muvaffaqiyatsizligining riskini qisqartirish uchun yengillashtiruvchi risk (tavakkalchilik)qilishingiz kerak. Bu harakatlarga qo‘shimcha ravishda, siz loyihani qayta rejalashga majbursiz.
Bu mijoz bilan loyiha omillari va yetkazib beradiganlar o‘rtasidagi qayta kelishuvni o‘z ichiga olishi mumkin.Ishning yangi jadvali tugatilishi, shuningdek tasdiqlanishi va xaridor bilan ma‘qullanishi kerak.
Agar bu qayta kelishuv muvaffaqiyatsiz va yengillashtiruvchi risk natijasiz bo‘lsa,keyin siz formal loyihaning texnik qayta ko‘rib chiqishni rejalashtirishingiz kerak. Bu qayta ko‘rib chiqishning maqsadi alternative yaqinlashuvni topish bo‘lib, u loyihani davom ettirishga ruxsat beradi va loyiha va xaridor maqsadi va loyiha yaratuvchisi hali ham bir safda ekanini tekshiradi.
Qayta ko‘rib chiqishning natijasi loyihani bekor qilishga qaror bo‘lishi mumkin. Bu texnik natija yoki ma‘muriy muvafaqqiyatsizlik bo‘lishi mumkin, ammo ko‘pincha loyihaga ta‘sir etuvchi tashqi o‘zgarishlar bo‘lishi mumkin. Katta dastur loyihasini yaratish vaqti ko‘pincha bir necha yillar kerka bo‘ladi. Bu vaqt davomida biznes maqsadi va afzalliklari o‘zgaradi. Bu o‘zgarishlar shunday ma‘noni anglatishi mumkinki, dastur uzoq vaqtda talab qilinmagan yoki haqiqiy loyiha talablari mos emas. Keyin menejment loyihani yaratishni to‘xtatishga qaror qiladi yoki tashkiliy maqsadlarda o‘zgarishni aks ettiruvchi loyiha uchun katta o‘zgarishlar amalga oshiradi.