Bobur mirzoning hayoti va faoliyatiga oid mavzular ummonday cheksiz. Bu ummonda o‘nlab, yuzlab adabiy kemalar suzishi mumkin
Download 1.14 Mb. Pdf ko'rish
|
yulduzli tunlar ziyouz com
|
O‘SH
NAJOT QAYDA? 1 Baland qoyatoshlar bilan tekis vohalar bir-biriga g‘alati tarzda kirishib ketgan O‘sh Yulduzli tunlar (roman). Pirimqul Qodirov www.ziyouz.com kutubxonasi 42 atroflari bir necha kundan beri juda serharakat. Andijondan tuyalarga ortib kelingan hashamatli chodirlar Buratog‘* etagidan oqib o‘tadigan Jannatariq bo‘yiga o‘rnatildi. Oqburasoy bo‘ylarida ham, Chilmahram tog‘ining etaklaridagi ko‘kalamzorlarda ham yuzlab chodirlar va o‘tovlar paydo bo‘ldi. Tog‘dan haydab tushilgan dumbali qo‘ylar so‘yildi, kabob qo‘ralarida archaning pistoqi ko‘miri cho‘g‘latildi, doshqozonlarda go‘sht qaynay boshladi. Bugun O‘shga Bobur mirzo boshliq hamma arkoni davlatlarning kelishi kutilmoqda. Mulla Fazliddin yosh podshohning amri bilan Buratog‘ning chiqish qiyin bo‘lgan xushmanzara bir qoyatoshi ustiga kichkina hujra qurgan. Bobur mirzo bultur shu ishni unga topshirgandan keyin Samarqandga qo‘shin tortib ketgan va O‘shga mana endi yo‘li tushmoqda edi. Mulla Fazliddin savdarlar bilan pastga tushib, hujraga yarashadigan gilam va zarbof ko‘rpachalarni o‘zi tanladi. Tik, sirg‘anchiq qoyatoshga chiqib o‘rganmagan savdarlar jihozlarni olib kelayotganda juda qiynalib qolishdi. Qashqarcha kumush obdasta ko‘tarib kelayotgan semiz oftobachi har o‘n qadamda bir to‘xtab qolardi. Mulla Fazliddin uning qo‘lidan obdastasini olib, o‘zini suyab chiqdi. Savdarboshi ayvonning sangfarsh qilingan zinalariga guldor poyandoz to‘shatgan edi, mulla Fazliddin iltimos qilib, uni oldirib tashladi. Chunki zinalarga ishlatilgan rangli toshlar har qanday poyandozdan qimmatroq va go‘zalroq edi. Tog‘ qirrasida turgan hujradan butun O‘sh shahri va uning atroflari kaftdagidek aniq ko‘rinar edi. Hali ham nafasini rostlab ololmay hansirab o‘tirgan oftobachi pastga tikilib qaradiyu, o‘rnidan sakrab turdi: — Ana, keldilar! Mulla Fazliddin ayvon chetiga borib, pastga ko‘z yugurtirdi. Oq otliq Bobur mirzo yuzdan ortiq beklari va xos navkarlari bilan Javzo masjididan o‘tib, tog‘ etagiga yaqinlashib qolgan edi. Ular hammasi Jannatariq bo‘yiga o‘rnatilgan borgoh* va xirgoh* oldida to‘xtadilar. Ichi zarrin ipak, usti qimmatbaho mayin movut bilan qoplangan bu chodirlarning zarhal chilvirlari kumush qoziqlarga bog‘langan edi. Chodirlarda dam olish va katta ziyofatlar berish uchun hamma tayyorliklar ko‘rib qo‘yilganini mulla Fazliddin bilar edi. «Endi bugun Bobur mirzo o‘sha yerda dam olsalar kerak, bizning hujraga balki ertaga chiqarlar», degan o‘y bilan ishini sekin davom ettirdi. Ammo oradan bir soat o‘tar-o‘tmas pastdan sersoqol qo‘rchiboshi to‘rtta soqchisi bilan hansirab chiqib keldi: — Hozir bu yerga oliy zotlar qadam ranjida qilurlar. Taxtiravon qayerda? Savdarboshi mulla Fazliddinga yordam so‘raganday qilib qaradi. Zira beqasamdan yupqa to‘n kiygan mulla Fazliddin qo‘rchiboshi qarshisida qo‘l qovushtirib: — Ma’zur tuting, janobi bek, — dedi. — Xo‘sh? Mulla Fazliddin shu hujrani qurishda g‘ishtlarni zambilga solib ko‘tartirib chiqmoqchi bo‘lgan, ammo ilojini topolmagan edi. Chunki bu tik qoyaga odam faqat bitta-bitta bo‘lib, goho qo‘li bilan qoyaga suyanib chiqishi mumkin edi. Taxtiravonni esa to‘rt kishi to‘rt tomonidan ko‘taradi, uning ichida podshoh yoki malikalar o‘tiradi. — Biz tajriba etib ko‘rdik, bu qoyaga taxtiravon ko‘tarib chiqish mumkin emas, — dedi mulla Fazliddin. Qo‘rchiboshi uch tomoni devorday tik qoyatosh bo‘lgan, faqat bir tomonidan yolg‘iz odam zo‘rg‘a o‘tib keladigan toqqa durustroq qaradi-yu, taxtiravon ishlatish fikridan qaytdi. Savdarboshiga xo‘mrayib: — Bu yerda ortiqcha odam bo‘lmasin! — deb buyurdi. Hujra atrofidagi sahn torroq bo‘lsa ham qoyaning shimol tomonida — uyday baland toshlar ortida kichkina maydoncha bor edi. Soqchilardan ikkitasi oftobachi va |
