Bobur mirzoning hayoti va faoliyatiga oid mavzular ummonday cheksiz. Bu ummonda o‘nlab, yuzlab adabiy kemalar suzishi mumkin
Download 1.14 Mb. Pdf ko'rish
|
yulduzli tunlar ziyouz com
|
www.ziyouz.com kutubxonasi
284 Bobur otdan tushdi-yu, daryoda langar tashlab turgan «Osoyish» nomli ikki oshiyonlik muhtasham kemani Xo‘ja Kalonbekka ko‘rsatib hazillashdi: — Hozir sizga mana bu istiqbol muntazir! Yuring! ______________ * A sh o r a — javzo oyiga to‘g‘ri keladi. Hindistonda yoz fasli bahorda hut oyidan boshlanib, to‘rt oy davom etadi. Keyin «Pashkol» deb ataladigan yomg‘irlar fasli boshlanib, bu fasl mezon oyigacha davom etadi. * B o d i s a m u m — eng issiq garmsel shamol. * V o y i n — katta hovuz. * Ya ’ n i Sharafiddin Ali Yazdiy. * B i r p a x r a — to‘rt soat. * * * Qayiqlarga minib kemaga yetganlarida Bobur Xo‘ja Kalonbekni kemaning tumshuq tomonidagi xonai xosga boshladi. Kema daryo bo‘ylab suzib borar ekan, suvning shamoli eng avval shu xonaga tegar va ajib bir salqinlik berar edi. Savdarlar daryoda sovitilgan norinj va limu* sharbatidan keltirdilar. Xo‘ja Kalonbek muzday norinj suvidan bir chini kosa sipqardi-yu, nafasini sal rostlab, Boburning yuziga qaradi. — Hazratim, siz ham qorayib juda ozib ketibsiz,— dedi. — Bizga bildirmaysizu, lekin ne chog‘lik qiynalib yurganingizni boshqalar sezmasa ham men payqaymen. — Ha, endi... Siz bilan biz o‘ttiz yildan beri birgamiz. Ne ranju ne mashaqqatlarni boshdan kechirmadik! O‘shal g‘amu alamlarga nisbatan hozirgi azoblarimiz — davosini topsa bo‘ladigan dardlar-ku. Xo‘ja Kalonbekni yana ter bosdi. U qo‘ynidan ipak ro‘molcha olib, peshonasidan ko‘ziga oqib tushgan terlarini artar ekan: — Afsuski, yoshim ketib qoldi, — dedi. — Yigitlikda issiq-sovuqni farq qilmas edik. Hozir ellikdan oshdik... Sezib turibmenki, Hindning bodi havosidan bir haftada bir yoshga qarimoqdamen. Eski beklardan Qosimbek qavchin bor edi. Bu yil keksayib, dunyodan ko‘z yumdi. Bu ahvolda men ham ko‘pga bormasmen, hazratim! — Unday demang, janob Kalonbek. Issiqqa ham odatlanurmiz. — Movarounnahrday salqin o‘lkalardan chiqqan odam hind issig‘iga o‘rganishiga aqlim bovar qilmaydir! — Nechun! Asli Shahrisabzning lochin urug‘idan bo‘lgan Xisrav Dehlaviy Hindda yetmish yil umr ko‘rmish. Bunisiga ne deysiz? Xisrav Dehlaviy — Xo‘ja Kalonbekning sevimli shoirlaridan edi. Dehlidan o‘tganlarida Kalonbek ham Bobur bilan birga Xisrav Dehlaviyning Nizomiddin Avliyo maqbarasiga qo‘yilgan qabrini ziyorat qilgan edi. O‘sha yerda Kalonbek Dehlaviyning «Ro‘y ba Hind ovardoni sohibdilon bechiz nest!» degan mashhur satrini eslagan, «biz ham endi Hindga kelgan sohibdillardanmiz» degandek mag‘rurlangan edi. U paytda hali issiqning tafti bunchalik baland emas edi. Xo‘ja Kalonbekning Hindistondan qaytib ketish istagi ham hozirgichalik kuchli emas edi. Bobur Dehlaviyni eslatish bilan Kalonbekning avvalgi ahdida turolmayotganini aytmoqchi edi. Xo‘ja Kalonbek buni payqab, tomoq qirdi: — Hazratim, Dehlaviy ulug‘ odam bo‘lgan, — dedi.— Mening ulug‘ odamlarga tenglashadigan qudratim yo‘q ekan... — Siz yana avvalgi e’tiqodlaringizga zid gapirmoqdasiz. Maqsad ulug‘ odamlarga tenglashmoq emas, balki ularning nek ishlarini davom etkazmoq edi-ku. Bizni maftun qilgan hodisa — Xisrav Dehlaviyning qalbida turkiy ulusning qudrati bilan hind elining dahosi bir-biriga payvand bo‘lib, ulug‘ natija berganligi emasmidi? |
