Bolalar psixologiyasi
Download 0.55 Mb. Pdf ko'rish
|
|
31 XULOSA Xulosa qilib aytganda, Maktabgacha yoshdagi bolalarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash muhim masala hisoblanadi. Vatanparvarlik eng muhim axloqiy fazilatdir. Vatanparvarlik - bu axloqiy va siyosiy printsip, ijtimoiy tuyg’u, uning mazmuni vatanga muhabbat va sadoqatdir; o'z o'tmishi va hozirgi kunidan g’ururlanish, vatan manfaatlarini himoya qilish istagi. Bunda ta’lim muassasidagi mini-muzeyning muhim xususiyati bu uni yaratishda bolalar va ota-onalarning ishtirokidir. Maktabgacha tarbiyachilar o'zlarining umumiy ishda ishtirok etishlarini his qilishadi. Haqiqiy muzeylarda siz hech narsaga tegmaysiz, ammo mini-muzeyda bu nafaqat mumkin, balki zarurdir. Har kuni tashrif buyurish qulay, siz uni mustaqil ravishda o'zgartirishingiz, eksponatlarni qayta tartiblashingiz, saralashingiz va tekshirishingiz mumkin. Oddiy muzeyda bola faqat passiv fikrlovchi bo'lib, bu erda u hammuallif, ekspozitsiyani yaratuvchisi. Va nafaqat o'zi, balki otasi, onasi, buvisi va bobosi. Mini-muzey - bu muloqot, o'qituvchi, bolalar va ularning oilalarining birgalikdagi faoliyati natijasidir. Axloqiy va vatanparvarlik tarbiyasida kattalar, ayniqsa yaqin odamlarning o'rnagi katta ahamiyatga ega. Aniq dalillar to'g’risida keksa oila a'zolarining hayoti (buvilar, buvilar, Ulug’ Vatan urushi qatnashchilari, front va mehnat ekspluatatsiyalari) zarur bolalarda "Vatan oldidagi burch", "Vatanga muhabbat", "dushmanga nafrat", "mehnatsevarlik hissi" kabi muhim tushunchalarni singdirish. Biz o'z ona Vatanimizni sevganimiz uchun yutganimizni anglashimiz muhimdir. Vatan insonlarning baxti uchun jonini fido qilgan qahramonlarini ulug’laydi. O’zbekistonga, uning yeriga, tabiatiga, bu yerda yashayotgan xalqlarga muhabbat, o’lkaning tarixi, madaniyati, an‟analarini teran bilib olishga intilish, respublikaning qudrati va yutuqlaridan faxrlanish, xalqimiz qismatiga tushgan qiyinchiliklar uchun qayg’urish ko’p milltli o’zbek jamiyatining muhim jipslashtiruvchi asosi hisoblanadi. Erkka intilish, ozod yashashga bo’lgan ehtiyoj insonga xos bo’lgan tuyg’udir. Inson o’z vatanidagina ozod va erkin yashay oladi. SHu bois vatan ozodligi uchun kurashish masalasi qadim-qadimdan allomalarning asarlari hamda 32 ezgu g’oyalarni ifoda etuvchi ta’limotlarning bosh mavzusi bo’lib kelgan. Inson o’zi tug’ilib o’sgan vatanda orzu-umidlari, niyatlari, hayotiy intilishlari bilan o’ziga yaqin bo’lgan kishilar davrasida bo’ladi, o’zi ko’nikkan turmush tarzi bo’yicha kun kechiradi, bolalikdan o’zi ko’nikkan ijtimoiy munosabatlar jarayonida ishtirok etadi, hayotining bir qismiga aylangan tilda so’zlashadi va u shu muhitdagina o’zini erkin his qiladi. Begona yurtlarda u o’ziga tanish bo’lgan, o’zi ko’nikkan muhitni topa olmaydi. Shu bois garchi iqtisodiy jihatdan rivojlangan mamlakatga safar uyushtirgan bo’lsa-da, o’z yurtini tezda sog’inadi. Maktabgacha yoshdagi bolada vatanparvarlik tuyg’ularini shakllantirish birgalikdagi faoliyat jarayonida ro'y beradigan psixologiya va pedagogikaning eng muhim pozitsiyasiga asoslanib, bu ularga yangi bilimlarni olish imkoniyatini beradi, axloqiy va vatanparvarlik tarbiyasining eng samarali vositasi loyiha usuli hisoblanadi. Maktabgacha yoshdagi bolalarni o'qitish va tarbiyalashga shaxsan yo'naltirilgan yondashuvga asoslanib, u turli xil bilim sohalariga qiziquvchanlikni rivojlantiradi, hamkorlik ko'nikmalarini shakllantiradi; maktabgacha yoshdagi bolalar, o'qituvchilar, ota-onalarning birgalikdagi qidiruv tadbirlarini tashkil qilishda katta imkoniyatlar ochadi. Yillar davomida bolalar bog’chasida yosh avlodni vatanparvarlik bilan tarbiyalash vazifalari bajarildi. Bu to'g’ridan-to'g’ri ta'lim faoliyati jarayonida ham, bolalar faoliyatining boshqa turlarida ham (badiiy adabiyot o'qish, videofilmlarni tomosha qilish, qiziqarli odamlar bilan uchrashish, shahar ko'rgazma zaliga ekskursiyalar, kutubxona, tarix-muzey, didaktik va mavzu-rol o'yinlari, viktorinalar va hk.) .). Turli xil shakllar, usullar va texnikalar qo'llaniladi. Bolalar uchun loyihalar tashkilotchisi va rahbari - bu bola uchun nafaqat ma'lumot manbai, maslahatchi va mutaxassis, balki uning o'zini rivojlantirishida sherik va yordamchi bo'lgan o'qituvchi. |
