Bor yoki yo‘q qonuni

6-Мавзу: Qon aylanish tizimi. Yurak, tuzilishi vazifasi.” Bor yoki yo‘q qonuni”. Ekstrasistoliya va kompensator pauza. Transplantasiya va stendlash usullari.


1. Darsning maqsadi:

Qon aylanish tizimi to‘g‘risida umumiy tushuncha hosil qilish. Katta va kichik qon aylanish doiralari, yurakning tuzilishi ,faoliyati, avtomatiyasi, asosiy xossalari va yurakning o’tkazuvchi tizimi, yurakning atipik muskullari,yurak faoliyatining idora etilishi to’g’risida tushuncha hosil qilish.

2. Darsning rejasi:

1. Kichik qon aylanish doirasi

2. Katta qon aylanish doirasi.

3.Yurakning tuzilishi va faoliyati.

4. Yurakning o’tkazuvchi tizimi.

5. Yurak faoliyatining idora etilishi.

Nazariy qism.
Qon va limfa inson tanasida uning organlari va to‘qimalarini qalin to'rdek bo'lib o'rab olgari tomirlarda tinmay yurib, aylanib turadi. Qon va limfa shu tariqa harakatlanib turishi natijasida hujayralarga kislorod va oziq moddalar yetkazib beriladi, moddalar almashinuvida hosil bo'lgan tashlandi mahsulotlar chiqarib yuboriladi va organizmdagi organ va sistemalar faoliyati gumoral yo'l bilan boshqarib turiladi. Ichida aylanib yuradigan suyuqlikning tabiatiga qarab odam va umurtqali hayvonlar tomirlar sistemasini ikkita bo'limga ajratish mumkin: ichida qon aylanib yuradigan qon tomirlar sistemasi (arteriyalar, kapillyarlar, venalar va yurak) va ichida limfa yurib turadigan limfa tomirlar sistemasi. Limfa sistemasi embriogenez jarayonida qon tomirlar sistemasi bilan bog'langan bo‘ladi va vena tomirlari uchun qo'shimcha o'zan bo'lib hisoblanadi. Limfa tomirlarida ham suyuqlik, xuddi venalardagi kabi, to'qimalardan markazga tomon harakatlanib boradi.