Bosh jurnal shakllari

BOSH JURNAL

Sana	Memorialorderlar №	Orderboyicha Oborot summasi	Schotlar nomi va raqami
			0100-«Asosiy vositalami hisobga oluvchi schotlar»		0200-«Asosiy vositalar eski- rishini hisobga oluvchi schotlar»		040 «Nomodiy Aktivlarni hisobga oluvchi schotlar		va b.
			Dt	Kt	Dt	Kt	Dt	Kt	Dt	Kt

Memorial-orderga ilova qilingan dastlabki huijatlardagi barcha xo'jalik muomalalari belgilangan shakldagi analitik hisob vedomostlari va kartochkalariga tarqatib yoziJadi. Ushbu vedomost va kartochkalar har bir sintetik schot uchun zaruratga qarab ochiladi va buxgalteriyada max sus reestrda ro’yxatga olinadi.

Bosh-jurnal» shaklining mazmunidan ko'rinib turibdiki, u qo'l mehnati xarajatJarini biroz qisqartirsada, ammo unda memorial-order shakliga xos kamchiliklar mavjud.

Oy oxirida jurnal-orderIarning ma'lumotlari jamlanib, bosh daftarga 0 'tkaziladi. Bosh daftar junal-orderlar ma'lumotlarini umumlashtirish, schotIardagi yozuvlaming to'g'riligini tekshirish va hisobot balansini tuzish uchun mo'jalangan bo'lib, bir yilga ochiladi. Unda har bir schot uchun bir varaq ajratiladi. Har bir varaqda ochilgan

sintetik schotning boshlang'ich qoldig'i, joriy (oylik) oboroti va oxirgi qoldig'i aks ettirib boriladi. Bosh daftarga joriy oborotlarni yozish bir vaqtning o'zida jurnal-orderlarda aks ettirilgan ma'lumotlami qayd qilish bo'lib hisoblanadi.
Bosh daftarga joriy (oylik) oborotlar jurnal-orderlardan o'tkazilganda, tegishli schot kredit oborotlarining jami bitta yozuv bilan. debet oborotlar esa bog'lanuvchi, ya'ni kreditlanuvchi schotlar ko'rsatilib aks ettiriladi.
Shunday qilib, sintetik schotlaming debet oborotlari, kreditlanuvchi schotlari ko'rsatilgan holda Bosh daftarda (N218-ASK shakl), kredit oborotlari esa debetlanuvchi schotlari ko'rsatilgan holda jumalorderlarda aks ettiriladi. Balans bosh daftar ma'lumotlari asosida, ayrim hollarda hisob registrlari ma' lumotlaridan foydalanib tuziladi.
Qishloq xo'jalik korxonalarida hisob yuritishning jumal-order shaklini qo'llash amaliyoti tIDing ma'lumotlarini qo'lda ishlash va klavishali hisoblash mashinalaridan foydalanish sharoitida samarali ekanligini isbotlamoqda.
Hisobning avtomatlashtirilgait shakli elektron hisoblash mash inalari (EHM)dan foydalanish asosida buxgalteriya hisobini to'liq avtomatIashtirish va kompyuterlashtirishga asoslanadi. Hisob ma'lumotlariga ishlov berish uchun EHMdan foydalanishni ikki bosqichga bo'lish mumkin. Birinchi bosqichda ishlab chiqilgan
buxgalterlik hisobini EHMda to'liq avtomatlashtirishning namunaviy loyihasi buxgaJterlik hisobini EHMda to'liq avtomatlashtirishning xususiyatlari saqlanib qolinganJigi uchun EHM imkoniyatlaridan to'liq foydalanilmagan. Bunda shartli doimiy ma'lumotiaming ko'p qismi bevosita hujjatlardan kiritiladi. Natijada, u har bir muayyan holda mashinaga kiritilganligi uchun o'zgaruvchan ma'lumotga tenglashtirilganday bo'ladi. Bundan tashqari, ma'lwnotlarni to'plash va ro'yxatga olish hamda hujjatlarga hisoblash-ishlov berish avtomatlashtirilmagan. Ikkinchi bosqichda hisob vazifalarini to'liq avtomatlashtirish va periferik texnikadan keng foydalaniladi. Bunda dastiabki ma'lumotlamigina qayd qilishni avtomatlashtirisb, uni aloqa shahobchalari va boshqa usullar yordamida EHMga uzatishga imkon yaratiladi. Bu vaqtda ma'lwnotlarga hisoblash-ishlov berish. axborotlami saralash. mashinogrammalami pechatJash hamda nazorat qilish bilan aloqador bo'lgan barcha ma'lumotlar avtomatlashtiriladi. Avtomatlashtirilgan hisob shaklining o'ziga xos xususiyatlari quyidagilardan iborat:
ma'lumotlarni yig'ish va qayd qilish vositalaridan foydalanish; shartlldoimiy ma'lumotlarga o'zgaruvchan ma'lumotlar bilan birgalikda ishlov berilganda, ulardan ko'p marta foydalanish uchun EHMning xotirasida to'plash va dastlabki hujjatlardan barcha shartli-doirniy rekvizitlami chiqarish hisobiga ulaming mazmunini soddalashtirish; dastlabki ish hujjatlarining ma'lumotlari va ma'lumot (EHMga kiritilgan shartlidoirniy ma'lumot) massivlari asosida ma'lumotlaming oraliq massivlarini shakllantirish; avtomatik nazorat qilish va xatolami ma'lumotlarga ishlov berish texnologik jarayommng barcha bosqichlarida tuzatib borish: natijaviy ma'lwnotlar registri sifatida zarur ko'rsatkichlar oldindan harflar bilan belgilangan mashina hujjatlari misol bo’la oladi.
Mavzu yuzasidan savollar.

1. 
   Buxgalteriya hisobining shakli deb nimaga aytiladi ?
   
2. 
   buxgaIteriya hisobining asosiy shakllariga nimalar kiradi ?
   
3. 
   Bosh-jurnal shakli qanday shakl ?
   
4. 
   Hisobot davri oxirida schotlar bo'yicha oborotlar va qoldiqlar qanday
   

aniqlanadi ?

5. 
   Bosh daftar nimalarga mo'jalangan ?
   
6. 
   Bosh daftar necha yilga ochiladi ?
   
7. 
   Bosh-jurnal» shaklining qaysi shakliga xos kamchiliklar mavjud ?