Boshlang’ich sinf o’quvchilarining intеllеktual imkoniyatlari to’G’risidagi hozirgi pеdagogik psixologik talablar
Download 285.45 Kb. Pdf ko'rish
|
talim jarayonida yoshlarning intellektual ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishning psixologik asoslari
|
51
UMUMIY XULOSALAR Mamlakatimizda bo’layotgan yangilanish jarayoni kechayotgan hozirgi davrda jamiyat quruvchilari bo’lmish yoshlarni ma’naviy boy axloqan yetuk, intellektual rivojlangan, yuqori bilimli, jismonan baquvvat qilib tarbiyalashga, har tamonlama kamol topgan shaxsni shakllantirishga alohida ahamiyat berilmoqda. Xar bir shaxsni mustaqil fikr yuritadigan, intellektual salohiyati yuqori, mustaqil aql-idrok va dunyo qarashli etib, shakllantirish muhumdir.Bu muommo hozirgi kunining muammosi xisoblanadi. Shu maqsaddan kelib chiqib, bitiruv malakaviy ishimizni muammosini o’rganish davomida biz tadqiqotlar o’tkazdik va quydagi xulosalarga keldik: - intelekt muammosi bir qator olimlar tomonidan o’rganib kelingan. Intelektni aniqlash rivojlantirish maqsadida olimlar tomonidan turli testlar va metodikalar ishlab chiqilgan. Olimlar tomonidan olib borilgan va xozirgi kunda olib borilayotgan izlanishlar bilan tanishdik, tahlil qildik. Olimlar tomonidan intelektning psixologik asoslarining yetarlicha yoritilganligiga amin bo’ldik. Intelektning tadqiq etilishi haqidagi tushunchalarga ega bo’ldik. - Intelektual taraqqiyotni aniqlashga oid imperik materiallarni tahlil qilish tomoillari o’rganildi. Ya’ni intelekt rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillar ustida ishlandi. Bu omillarning eng asosiysi inson ongining rivoji ekanligi asoslandi. - Inson intelekti rivojida bilish jarayonlarning o’rni va ahamiyati o’rganildi. Bilish jarayoni turli munosabatlarda ifodalanuvchi, xoxish va extiyojlar maxsuli sifatida vujudga keluvchi, mantiqiy o’zlashtirilgan, aks ettirilgan, Egallangan bilimlarning shakllari o’rganildi. - Intelekt taraqqiyotining inson qobiliyatlari bilan bog’liqligini kuzatdik. Ya’ni matematik qobiliyatlar, adabiy qobiliyatlarning namoyon bo’lishi intelekt taraqqiyotini ilgari surishi yuzasidan fikrga keldik. Shu bilan birga ta’lim faoliyatining, yetarli berilishi, ya’ni o’zluksiz ta’limning intelekt rivojidagi o’rni va ahamiyatini o’rgandik. 52
- Intelektual testlar va ularning intelekt rivojida tutgan o’rni, testlarning yaratilish tarixini o’rgandik. Shu bilan birga bunday testlarning xozirgi kundagi ahamiyati va qo’llanilishi yuzasidan bilimlarga ega bo’ldik. - Shu bilan birga intelektni yana chuqurroq o’rganish maqsadida tadqiqotlar olib bordik, maktabdagi pedagogik amaliyot davomida o’quvchilarda olib borilgan tadqiqotlar yuqorida berilgan xulosalarning yaqqol dalili bo’ldi. Kuzatish va o’tkazilgan testlar asosida intelekt rivojini ta’minlovchi imkoniyatlarni aniqladik. |
