Boshqaruv hisobi tizimida korxona faoliyatini byudjetlashtirishni takomillashtirish tamoyillari

Byudjet jarayonining asosiy maqsadlari: 
 Davrlar bo’yicha kelajakdagi xarajatlarni tahlil qilish; 
 Korxonaning ish rejalarini o’z vaqtida bajarish ; 

---

CENTRAL ASIAN RESEARCH JOURNAL FOR INTERDISCIPLINARY STUDIES (CARJIS)
 
Google scholar 
 
ISSN:2181-2454 
www.carjis.org 
 
VOLUME 1 | ISSUE 2 | 2021 
96 
Tashkent,Uzbekistan
 
Telegram:@Carjis_Admin
 
 Har xil turdagi faoliyat uchun kompaniyaning samaradorligini hisoblash 
bazisini yaratish. 
Byudjetni tayyorlash va ijro etishda bir qator cheklovlar hisobga olinadi. Qisqa 
muddatli (operatsion) rejalashtirishning muhim komponenti sifatida byudjetlashtirish 
tashkilotning strategiyasi, marketing va boshqa niyatlariga mos kelishi kerak. Uni 
joriy etishning majburiy mezoni axborot texnalogiyalaridan foydalanish hisoblanadi. 
Bundan tashqari, ushbu tizim kompaniyaning o’ziga xos xususiyatlariga va uning 
faoliyat sohasiga mos kelishi kerak. 
Asosiy tamoyillar byudjetni rejalashtirish: birlik, izchillik, moslashuvchanlik 
va aniqlik. 
Birlik kompaniyani va uning barcha bo’limlarini tizimli ravishda 
byudjetlashtirishni anglatadi, chunki byudjetni shakllantirishda ishtirok etadigan 
ma’suliyat markazlari bosh rejani tuzish, uning bajarilishini tekshirish va tuzatishlar 
kiritish yo’li bilan umumiy va global maqsadga intilishlari kerak. Nazorat natijalariga 
asoslangan keying loyihalar, rejalashtirilgan bajarilish monitoringi. 
Aniqlik printspi ishlab chiqilgan byudjetdan korxonaning operatsion rejalarini 
maksimal darajada belgilashni talab qiladi. 
Bundan tashqari, byudjetni rejalashtirishning boshqa tamoyillari ko’rib 
chiqiladi, masalan: 
 Byudjet parametrlarining rasmiy hisobot shakllariga muvofiqligi: 
 Byudjet tsikllarini, ularning iqtisodiy faoliyatining xususiyatlarini hisobga 
olmagan holda korxona va tashkiliy bo’linmalar uchun rejalar tuzish shakllari va 
tartiblarini standartlashtirish: 
 Korxona va uning bo’linmalarining umumiy harajatlari bo’yicha 
taqsimlanishi; 
 Har bir bo’linmaning moliyaviy, maqsadlarini aniq rentabellik stavkalarini 
qabul qilish usuli bilan oldindan aniqlash; 
 Byudjet va byudjet jarayonining barqarorligi, bu kelgusi davr uchun oldingi 
prognozlarni muntazam qayta ko’rib chiqish va takomillashtirishga olib keladi, bu esa 
joriy tugashini kutmasdan; 
 Vaqtga mos keladigan hisob birliklarida daromadlar (xarajatlar) , kreditlar 
va pullarning hisobdan chiqarilishini hisobga olish; 
 Aniq sotishdagi usuli ancha yuqori bo’lgan xarajatlarning eng muhim 
moddalarini batafsil hisobga olish. 
Byudjet mazmuni jihatidan kompaniya tomonidan qabul qilingan namunavi 
moliyaviy hujjat bo’lib, unda belgilangan vaqt oralig’ida belgilangan bandlar va 
rejalashtirilgan ko’rsatkichlar mavjud. 

---