Boshqaruv va va ularni qabul qilish

Boshqaruv qarori bir kator talablarga javob berishi kerak:

• xar kanday boshqaruv qarori jiddiy maksad yo’nalishiga ega bo’lishi, paydo bo’layotgan muammolarni yechmogi kerak.
• Boshqaruv qarori xukukga ega bo’lmogi kerak. U raxbar ega bo’lgan xukuk doirasida qabul qilinmogi darkor.
• Boshqaruv qarori zamonaviy bo’lmoғi kerak. Kabul qilingan vakt muammoni tarakkiy topish boskichiga to’gri kelishi lozim. Qaror qabul qilishda shoshmashosharlik va kechiqib kolishga yo’l ko’yilmasligi kerak.
• Qaror karama-karshi bo’lmasligi kerak, boshqa qarorlar bilan kelishilgan bo’lishi, shakli bo’yicha tushunarli, anik ifodalangan va ixcham bo’lishi kerak.

Boshqaruv qarorlari tasnifi

• Boshqaruv amaliyotida qarorlar bir necha ishlab chiqarish, xo’jalik, iqtisodiy, ijtimoiy faoliyat masalalari bo’yicha qabul qilinadi va ular o’zlarining ifodalanish shakli, vakti bo’yicha qabul qilinishi uslubi bilan bir-biridan fark kiladilar. Shu munosabat bilan ular mos ravishda turkumlanishni talab kiladilar.
• 1.Ta‘sir ko’rsatish davri bilan – strategik va taktik turlariga bo’linadi.
• 2.Ma‘nosi va tavsir qilish tavsifisi bilan ­ - ijtimoiy-iqtisodiy, texnik, ijodiy va boshqalar.
• 3.Mexnat xajmini ko’lami va darajasiga oid – murakkab va oddiy qarorlar.
• 4.Takrorlanishi va yangilik darajasi bo’yicha – oddiy va ijobiy qarorlar.
• o’. Boshqaruv subekti zaminida bor bo’lgan axborotni to’lalik darjasiga karab – aniklilik, tavakkalchilik, noaniklik sharoitida qabul qilinishi mumkin bo’lgan qarorlardir.
• 6. Muximligi bo’yicha – bir laxzali va kechiqtirilgan qarorlar.

Qarorlarni ishlab chiqish va uni qabul qilish

• Qarorlarni bajarish – bu okibat natijasida yukori bo’ginda qabul qilingan rejalarni, shuningdek shu rejalar asosida kuyi bo’ginlar (tsex, uchastka, brigada, smena, xar bir xodim) uchun tuzilgan reja yoki topshiriklarni bajarish demakdir. Qaror eng avvalo buyruk yoki farmoyish tarzida rasmiylashtiriladi, so’ngra u ma‘mariy xujjat tusini oladi. Unda anik ijrochilar, bajarish muddatlari, nazorat qilish usullari va xokozolar ko’rsatilgan bo’ladi.
• Raxbarning asosiy vazifasi boshqaruv tizimini maksadga muvofik uyushtirishdan va o’zi uchun ishlab chiqarishning tub masalalari bilan shugulanish imkoniyatini yaratishdan iboratdir.
• Qarorlarni bajarilishiga raxbarlik qilish jarayonida raxbarning vazifasi xodimlarning shaxsiy manfaatlarini umummanfaatlar bilan muvofiklashtirishga erishishdan iboratdir. Jamoaga muvaffakiyatli raxbarlik qilish farmoyish berish va nazorat qilish usullari, shakllari va texnikasini bilishigina emas, balki topshiriklarni bajarishga xodimlarni safarbar eta olish kobiliyatini xam talab kiladi.

• Boshqarish jarayonidagi oxirgi boskich – bu qabul qilingan qarorlar ijrosini nazorat qilishdir.
• Nazorat – bu kayta (javob) aloka shakli xisoblanib, yukori boshqaruv organi tomonidan chiqarilgan buyruk, faromoyish va belgilangan rejalarning joylarida bajarilish darajasi to’grisidagi ma‘lumotni aniklash usulidir.
• xakikiy xolatni bilmasdan va dalillarni tekshirmasdan turib, to’gri va okilona raxbarlik qilib bo’lmaydi. Kuyi bo’ginlarni boshqarishda asosan xisobga olishning tezkor va buxgalteriya xisobi turlaridan foydalaniladi.
• Yaxshi yo’lga ko’yilgan xisobga olish samarali qarorlar ishlab chiqish, ularning bajarilishini kuzatib borish imkonini beradi. xisobga olishdagi chalkashlik, odatda ishlab chiqarishni boshqarish axvolining yomonligidan va katta kamchiliklar mavjudligidan dalolat beradi.