BoshqaruvTahlili JumaevaG. doc


Download 0.79 Mb.
Pdf ko'rish
bet5/70
Sana19.10.2023
Hajmi0.79 Mb.
#1709669
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   70
Bog'liq
portal.guldu.uz-Бошкарув тахлили

1 – жадвал 
 
№ 
Тахлил мавзуи 
Тахлил 
манбаи 
Муддати Тахлил утказувчи 
шахс 
1. 
Хисобот 
йилида 
йиллик 
товар 
ай-
ланиши 
режаси 
бажарилишининг 
тахлили 
Йиллик 
хисобот, 
бизнес 
режа 
III-IV 
Мутахассис, 
иктисодчи ходим 
ва х.к. 
Тахлилнинг сифатли килиб утказилиши унинг тугри ташкил 
килинишига богликдир. Тахлил килиш жараёнида тахлил даврини беш 
боскичга булиш мумкин: 
1. Тахлил режаси ва дастурини тузиш. Режада куйидаги ишлар 
амалга оширилиши лозим: 
- тахлил килишнинг дастури тузилади, бу дастурда кутариладиган 
саволлар ва тахлил утказишнинг йуналиши акс эттирилади; 
- тахлил утказишнинг усули акс эттирилади; 
- тахлил килинадиган мавзу (корхона); 
- тахлилнинг вазифаси ва максади; 
- тахлилнинг муддати; 
- тахлилни утказадиган шахс (бухгалтер, иктисодчи ва бошка 
ходимлар) белгиланади. 
2. Тахлил учун зарур манбаларни танлаш ва уларнинг тугрилигини 
текшириш.
3. Тахлилга жалб килинган материалларни бир тизимга келтириб 
аналитик жадвалларга жойлаштириш ва тахлил килинаётган 
курсаткичларга таъсир курсатувчи омилларни урганиш ва аниклаш 
лозим. 


www.qmii.uz/e-lib 
11 
4. Тахлил якунини хужжатларда расмийлаштириш. Бу хужжатда 
келтирилган таклифлар, курсатилган камчиликлар, хисоблаб чикилган 
имкониятлар курсатилади. 
5. Тахлил якунига кура келтирилган таклифларни жорий килиш ва 
курсатилган камчиликларни бартараф килишда назорат урнатиш. 
Тахлил боскичлари урганилгандан сунг иктисодий тахлилни 
мавзуи ва аломати (белгилари)га кура куйидаги туркумлаш мумкин: 
а) иктисодий тахлилнинг мавзуи; б) тахлилнинг субъекти (ким 
тахлил килади); в) тахлилнинг максади (нима учун тахлил килинади); г) 
тахлилнинг даврийлиги (вакти-вакти билан булиши); д) таккосланиш 
кенглиги; е) тахлилнинг такрорланиши; ж) режага нисбатан; и) 
саволларнинг мазмуни; к) тахлил килинадиган мавзунинг жалб 
этилиши. 
Мавзу буйича иктисодий тахлилни уз навбатида куйидаги 
турларга ажратиш мумкин; халк хужалиги буйича; иктисодий ёки 
маъмурий район буйича; айрим олинган ишлаб чикаришнинг мухим 
тармоклари-саноат, кишлок хужалиги, транспорт, давлат, кооператив ва 
хусусий савдо корхоналари ва хоказо. 
1.5. Хужалик фаолиятини урганиш учун умумий асос килиб 
олинган услубга кура тахлил жараёнида текшириш маълумотларини 
ишлаб бериш ва хоказоларнинг махсус усулларидан фойдаланамиз. 
Корхоналар ва ташкилотларнинг хужалик фаолиятларини 
урганишда ва комплекс тахлил килишда куйидаги усуллардан 
фойдаланиш мумкин: таккослаш, фоиз чикариш, коэффициент, индекс, 
усиш каторлари, режа курсаткичларини кайтадан хисоблаш, айирмалар 
усули, занжирли богланиш, курсаткичларни баланс билан боглаш, 
корреляция, хисобда математик усулларни куллаш, чизикли 
дастурлаштириш, аналитик жадваллар тузиш, чизма усули, уйин усули, 
умумий хизмат курсатиш усули ва хоказо. 
Юкорида айтилган усуллардан фойдаланиб хужалик фаолиятини 
тахлил килиш хужаликдаги янги имкониятларни топишда ёрдам беради, 
хужаликнинг иш фаолиятини янада оширади. 
Тахлилда энг куп кулланиладиган усуллардан бири-таккослаш 
усули. Бу усулда бир неча иктисодий курсаткичлардан фойдаланилади. 
Жумладан, хакикатда эришилган натижаларни жорий режа ёки 
келажакдаги режа топшириклари билан, мажбуриятлар билан 
таккослаш; йиллик ёки даврий хисобот курсаткичларни утган йилги ёки 
даврий маълумотлар билан таккослаш, урганилаётган хужалик 
курсаткичларини шунга ухшаш бошка хужалик курсаткичлари билан 
таккослашдир. Тахлил килишда кулланиладиган таккослаш усулининг 
мазкур шакллари саноат корхоналарида ва ташкилотларда товар 
айланиши 
режасининг 
бажарилишини 
таъминлаш, 
муомила 


www.qmii.uz/e-lib 
12 
харажатларини камайтириш хисобига рентабеллик даражасини ошириш 
имкониятларини топишга имкон беради, илгор тажрибаларнинг тахлил 
килинаётган хужаликда жорий килинишига ёрдам курсатади. 
Таккослашда вазиятга караб натура ёки киймат курсаткичидан
абсолют ёки нисбий курсаткичдан фойдаланиш мумкин. Лекин 
таккосланадиган курсаткичлар чогиштириладиган булиши шарт, яъни 
яхлит ва микдорий омиллар бирлиги хамда вакт даври муносиблиги 
таъмин этилиши лозим. 

Download 0.79 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   70




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling