Bosim orttiruvchi nasos uskunasi

Ko‘pqavatlivasanoatbinolarniisitishtizimi.
Tayanch so‘z va iboralar:Zonaliisitishtizimlari, binolarniisitishtizimlari, isitishtizimturlari
????????????????
Binolarni isitish - qurilish texnikasining asosiy boiim laridan biridir. Isitish tizimlari va asboblarining montaj qilinishi bino qurilishining boshlanishi bilan bir vaqtda, birgalikda bajariladi, chunki uning elementlari loyihalashtirish davrida xonalaming ichki me’moriy ko‘rkigajilo berish interycr - dizayn jarayonlari bilan birgalikda rejalashtirilib, qurilish konstruksiyasi bilan uyg‘unlashgan holda olib boriladi. Demak, issiqlik tizimlari - bino qurilishi texnologiyasining boMinmas bir qismidir. M a’lumki, issiqlik tizimlarining ekspluatatsiya qilinishidagi jarayonini, ishlash davridagi muddatini, yilning eng sovuq davridagi meteorologik sharoit va fasl o'zgarishidagi haroratning o'zgaruvchan miqdoriga qarab yil mobaynida davriy muddat bilan m a’lum holat ostida ishlatib turiladi. Bunday davr isitish tizimlarining ishlash davri (yashash davri) deb ataladi. Umumiy qilib aytganimizda, issiqlik uskunalaridan ajralib chiqayotgan issiqlik miqdori tashqi havoning harorati miqdorining baland-pastligi, shamol tezligining kuchayishi-pasayishi, quyosh radiatsiyasidan binoning tashqi to‘siqlari orqali xonaga kirib kelayotgan issiqlikning ko'proq yoki kamroq tushishi kabi ko‘rsatkichlarga qarab boshqarilishi lozim. Qisqacha qilib aytganda, isitish tizimi va asboblaridan xonaga berilayotgan issiqlikning miqdori boshqarilib borilishi lozim, ya’ni binoning tashqi va ichki muhiti haroratlarining farqiga qarab proporsional holda tashqi to ‘siq orqali sarf bo‘lgan zaruriy issiqlik miqdorini issiqlik asbobi orqali xona ichiga uzatish demakdir. Binobarin, qish faslida qattiq sovuq bo'lishi darajasiga uzviy bog‘liq holda isitish tizimlarini issiqlik berish quvvati o‘ta tezlik bilan o ‘zgaruvchan ish rejimiga oson tushadigan bo'lishi shart.Binolami isitish maqsadida isitish tizimlarining ishlash vaqtining muddatini aniqlash uchun tashqi havo haroratining o ‘rtacha miqdori to ‘xtovsiz uch kun ichida 8°C dan past bo isa issiqlik tizimlarini ishga tushirish kerak, aksincha o‘rtacha uch kunlik harorat 8°C dan oshib ketsa isitish tizimlarini ishdan to ‘xtatish lozim. Bu oraliqning miqdori issiqlik tizimlarining ishlash davri (sezon) deyiladi. Isitish tizimlarining ishlash davri ko‘p yillik kuzatuvlar xulosasidan chiqarilgan o‘rtacha arifmetik miqdor ko‘rsatkichi asosida qabul qilinadi. Bu isitish davri eng janubiy mintaqalarda 3-4 oy va eng shimolda, y a’ni Yakutiyada 11-12 oy deb qabul qilingan. Qish davrining yumshoq yoki qahraton sovuqlik darajasini aniqlash uchun isitish tizimlarining kecha-kunduz ishlash m uddat davrini va tashqi havo haroratlar farqini shu davr ichidagi o ‘rtacha ko‘rsatkichga ko‘paytirish lozim. Misol uchun bu ko‘rsatkich Andijonda- 128, M o‘ynoqda -169, Pskentda - 168, U rganchda- 152, Toshkentda - 130 sutkaga teng.
Isitish tizimlari joylashishi va harakat doirasiga asosan mahalliy va m arkaziy turlarga bo'Iinadi. Mahalliy isitish tizimlari bir binoga xizmat qilib (1.1-rasm), ular asosiy uch elementdan iborat bo‘ladi: issiqlik ishlab chiqaruvchi qozon qurilma.lari, issiqlik tashuvchi quvurlar tizimi va xona ichiga o‘rnatilgan isitish asbobi. Isitish tizimlaridagi issiqlik tashuvchi sifatida issiq suv, bug1, elelctr toki yoki biror turga m ansub b o ‘lgan elementdan foydalaniladi. M arkaziy isitish tizimlari esa birgina issiqlik ishlab chiqaruvchi qozon qurilm alaridan (issiqlik ishlab chiqaruvchi m arkaz) hosil bo'lgan issiqlik bilan ikki va undan ortiq binolam i isitishdan iborat bo‘ladi. Issiqlik ishlab chiqaruvchi m arkaz o ‘rnida qozon qurilm alari yoki issiqlik almashtiruvchi uskunalar bo‘lishi mumkin. Issiqlik almashtiruvchi uskunalarda o ‘ta isitilgan suv yoki bug‘ orqali (teploobmen) issiqlik asboblari uchun kerak bo‘lgan haroratdagi issiq suvni vujudga keladi. Bunda m arkaziy issiqlik beruvchi uskunalar isitilayotgan binoning ichida joylashgan bo‘lsa, bu qurilma mahalliy issiqlik markazi yoki mahalliy qozon qurilmalar i deyiladi. Aksincha, markaziy issiqlik beruvchi qurilmalar alohida turuvchi binoda joylashgan taqdirda ular issiqlik markazi, issiqlik stansiyalari (alohida turuvchi qozon qurilmalari) yoki issiqlik elektr markazi (IEM-TETS) deb yuritiladi
K o ‘p qavatli osm ono‘par binolar va ulam ing sanitariya - texnik qurilm alari texnik qavatlari bilan m a’lum balandliklarga ega bo‘lgan qismlar — zonalarga bo‘linadi. Bunda jihozlar va kom m unikatsiyalar texnik qavatlarda joylashtiriladi. Suvli isitish tizimlari uchun zona balandligi gidrostatik bosim.ga bog‘liq b o ‘Iib, cho‘yan radiatorli tizim lar uchun 55 m dan (cho‘yan radiatorning m aksim al ishchi bosim i 0,6 M Pa, ya’ni 60 m suv ustuniga teng), p o ‘lat radiatorli tizimlar uchun 80 m dan va po‘lat quvurlardan yasalgan isitish asbobli tizimlar uchun 90 m dan oshmasligi lozim. Zonalarning soni binoning umumiy balandligiga bog‘liqdix. Maxsus buyurtm a bo‘yicha yasalgan po‘lat issiqlik almashtirgichlar, nasoslar odatda 1,6 M Pa gacha ishchi bosimga egadir. Shuning uchun suv-suvli isitish tizimlarining maksimal balandligi 150-160 m dan oshmasligi lozim.