Ботаника фанидан 1-курс талабаларига якуний назорат саволлари

Ботаника фанидан 1-курс талабаларига якуний назорат саволлари.

1.Ўсимликлар анатомияси ва морфологияси фаниниг ривожланиш тарихи ва унга хисса қўшган олимлар .
2. Ўзбекистонда ўсимликлар анатомияси ва морфологияси фаниниг ривожланиш тарихи.
3.Ҳужайра тузилишини ўрганиш тарихи.
Цитоплазманинг физик- кимёвий хсусиятлари.
4.Ҳужайра органеллаларининг тузилиши ва уларнинг ўзаро алоқадорлиги.
5.Осмос ва тургор ходисаси ва унинг ўсимлик ҳаётидаги аҳамияти.
6.Ядронинг тузилиши( ядро қобиғи,нуклеоплазма,хроматин ва ядрочанинг тузилиши).
7.Ҳужайранинг мураккаб бўлиниши.Митоз ва мейознинг биологик аҳамияти.
8.Ҳужайра пўстининг бирламчи ва иккиламчи тузилиши, унинг кимёвий таркиби,целлюлоза ва матрикснинг шакилланиши.
9.Плазмодесма ва пора бўшлиқлари уларнинг хсусиятлари, ёғочланиш, суберинланиш, кутинланиш, шилимшиқланиш ва минералланиш жараёнларининг биологик аҳамияти.
10.Тўқималар тизими.Ҳосил қилувчи тўқима унинг тасифи ва фаолияти.
Javob: To'qimalar anatomifiziologik hussusiyatiga ko'ra quydagi xillarga bo'linadi: Hosil qiluvchi, qoplovchi, asosiy, o'tkazuvchi, mexanik, ajratuvchi, aerenxima, xlorenxima, jamg'aruvchi, so'ruvchi va boshqa to'qimalarga bolinadi.
O'simliklar organizimida doimiy o'sish jarayonini taminlovchi - meristemasi to'qimasi mavjud. Meristema hujayralari yirik yadroli, yupqa po'stli, quyuq protoplazmali bo'ladi. Meristema kelib chiqishiga ko'ra birlamchi va ikkilamchi bo'ladi. Birlamchi meristema urug' murtagidagi embrionda bo'ladi. Meristema to'qimasi o'simlik organlarida joylashishiga ko'ra: apikal( uchki), lateral(yon), interkalyar( oraliq) hamda yara ( jaroxat ) to'qimalariga ajratiladi.
Apikal meristema ildizningn yoki novdaning uchki qismida joylashgan bo'ladi. Uchki meristema konusimon shakildagi O'sish konusidan iborat.
Kambiy, pokak kambiysi(fellogen), peritsikl - yon meristema hujayralari hisoblanadi.kelib chiqishiga ko'ra yon meristemalar birlamchi va ikkilamchi bo'ladi.Prokambiy va peritsikl birlamchi yon meristema to'qimasi hisoblandi. kambiy va fellogenlar ikkilamchi yon meristema hisoblanadi.O'simliklarda kambiy hujayralari silindir shaklida poya va ildizning eniga o'sishni bajaradi.Kambiy ikkilamchi o'tkazuvchi to'qimalar floema va ksilemani, fellogen esa peridermaning ichki qavati fellodermani hosil qiladi.
Interkalyar meristema.- bu meristema poya bo'g'im oraliqlarida va barg bandi va asosida hosil bo'ladi. Bu meristema bug'doydoshlar va ziradoshlarlarda keng tarqalgan bo'ladi.
Yara meristemalar - bu meristema o'simliklarni zararlangan qismida bo'ladi. Yara meristema to'qimasi tirik parenxima to'qimalaridan xosil bo'lib, ularning bo'linib ko'payishi natijsida shikaslangan qismini tiklaydi.
11.Қопловчи тўқима эпидерма,кутикула ва шилимшиқланиш,оғизча унинг тузилиши ва ишлаш механизими.
Javob: Qoplovchgi to'qima o'simliklarni tashqi muhitning noqulay ta'siridan himoya qiladi. Bu to'qima kelib chiqishiga ko'ra uch xil bo'ladi: Epiderma, periderma,. po'stloq.
Epiderma - bu meristema apikal meristemaning tashqi qavatidan hosil bo'ladi.Epiderma bir- biriga zich joylashgan tirik parenxima hujayralaridan iborat.
O'simlikning hujayrasining epidermis qavatida ustritsalar ( barg og'izchalari) bo'ladi.Ular ikkita loviyasimon hujayralardan iborat bo'ladi.barg og'izchalar ortiqcha suv bug'lanishini boshqarishida va gaz almashinuvida ishtirok etadi.
TOLDIRILADI: qolib ketdi barg og'izchasining ishlash mexanizmi va kutikula haqida malumot..
12.Перидерма тўқимсасининг тузилиши,пўстлоқ унинг хосил бўлиши биологик аҳамияти.
javob: daraxtsimon o'simliklar tanasida epiderma o'rnini Periderma egallaydi. Periderma uch qavatdan: Fellema ( po'kak), fellogen(po'kak kambiysi), va Fellodermadan iborat. Fellogen hujayralari tirik, yupqa po'stli choziq yadroli, yassi shakilli hujayralardan iborat bo'ladi.Fellogen qavati tangental to'siq bilan bo'linib tashqi tomonga qarab po'kakni, ichki tomonga qatrab Fellodermani hosil qiladi.
Fellema - himoya vazifasini boshqaradi.
Fellogen - pe3ridermaning qalinlashuvini taminlaydi
Felloderma - fellogenni oziqlanishini taminlaydi.
13.Ризодерма-унинг шакилланиши тузилиши ва фаолияти, трихобласт ва атрихобластлар.
To'ldiriladi!!!
14.Илдиз туклари, уларни ҳосил бўлиши, фаолияти умри,веламен,экзодерма ва эндодерма тўқималарининг тузилиши ва аҳамияти.
15.Ассимляцион тўқима ўсимлик танасида жойлашуви, аэренхима тузилиши жойланиши тузилиши ва аҳамияти.
javob:
16.Ксилема ва флоэманинг таркиби, шакилланиши,бирламчи ва иккиламчи ксилема, най ва трахеидларнинг фелогенетик шакилланиши.
Javob: Ksilema - o'tkazuvchi traxeid va nbaylar, mexanik va jamg'aruivchi to'qimalarfdan iborat. Ksilema naylari orqali ildizdan o'simliklarning yer ustki qisimlariga suv va unda erigan mineral moddalar harakatlanadi. U o'rlovchi qim(transpiratsion) deyiladi.
Floema - yo'ldosh hujayralar, elaksimon naylar, parenxima hujayralari, floema (lup) tolalari va boshqalardan iborat.
Toldiriladi: шакилланиши,бирламчи ва иккиламчи ксилема, най ва трахеидларнинг фелогенетик шакилланиши.
17.Флоэма ҳужайралари-етук элаксимон элементдаги перфорцияларнинг тузилиши, йўлдош ҳужайралар, прото-ва мета флоэма уларнинг ўзига хослиги.
18.Бир ва икки паллали ўсимликлар уруғи ва муртагининг тузилиши-уруғ пўсти, муртак, эндосперм ва периспермли уруғлар.
19.Чала ривожланган ва редукцияланган муртаклар, уруғларнинг ер устки ва ер остки қисм орқали ўсиш.
20.Илдиз ва илдиз тизими эволюцияси,илдизнинг учки меристемаси ва унинг хиллари ва фаолияти.
21.Илдизнинг бирламчи анатомик тузилиши, ён илдизларнинг хосил бўлиши ривожланиши ва кўп йиллик ўсимликлардаги аҳамияти.
22.Илдизнинг иккиламчи тузилиши, илдизмева анатомик тузилиши.
23.Одимловчи, нафас олувчи, таянч ва ҳово илдизлари, веламен, микориза, текинхўрлик тушинчаларини мисоллар билан изоҳлаб беринг.
24.Баргнинг келиб чиқиши, унинг морфологик ва анатомик тузилиши шунингдек ўтказувчи тизимда флоэма ва ксилеманинг жойлашуви.
25.Поянинг асосий вазифаси унда бирламчи тўқиманинг ҳосил бўлиши.
26.Стел назариясига кўра поянинг тузилиш даражалари.
27.Поянинг иккиламчи тузилиши,ёғочлик тузилишидаги соддалик ва такоминлашган белгилари.
28.Дарахт шаклидаги бир паллали ўсимликларнингпоя йуғонлашишини ўзига хослиги.
29.Новданинг умумий тасифи унинг апекси ва аъзоларнинг хосил бўлишидаги қонуниятлар.
30.Новданинг шохланиши акротония,мезотония ва базитония хақида тушинча.
31.Барг жойлашуви унинг қонуниятлари ва асосий типлари,формулалари.
32.Новданинг ихтисосланиши ва метамарфози ва унинг биологик аҳамияти.
33.Жинсий ва жинсиз кўпайишнинг биологик аҳамияти.
34.Юксак ўсимликларда жинсий жараённинг бориши ва насилларгалланиши хақида.
35.Очиқ уруғли ўсимликларнинг уруғ ёрдамида кўпайиши.
36.Очиқ уруғли ўсимликларда чангланиш чанг донасининг унишимуртак ва эндоспермнинг ҳосил бўлиши.
37.Гул формуласи ва диаграммаси,косачабарг,тожибарг шакли функцияси ва келиб чиқиши.
38.Андроцей унинг тузилиши,келиб чиқиши микроспорогенез ва микрогаметогенез хақида тушинча.
39.Гинецей унинг тузилиши,келиб чиқиши мегоспорогенез ва мегогаметогенез хақида тушинча.
40.Уруғчи унинг типлари,тугунчалар,уруғкуртак ва планцета типлари.
41.Уруғкуртакнинг тузилиши ва типлари,уруғкуртакнинг ривожланиши ва мегаспорогенез.
42.Гулли ўсимликларда чангланиш, унинг умумий тавсифи ва хиллари.
43.Ўз-ўзидан чангланишдан химояланиш хиллари ва афзалиги.
44.Гулли ўсимликларда қўш уруғланиш, муртак эндоспермнинг хосил бўлиши ва унинг биологик аҳамияти.
45.Эндоспермли эндоспермсиз перисперсли уруғлар хақида тушунча мисоллар келтиринг ва изоҳланг.
46.Тўпгуллар унинг муҳим морфологик белгилари,очиқ ва ёпиқ тўпгуллар,оддий ва мураккаб тўпгуллар изоҳлаб беринг.
47.Меванинг хосил бўлишида апокарп меваларнинг тузилиши ва систематик ўрни.
48.Апокарп, синкарп, паракарп ва лизокарп меваларнинг тузилишидаги фарқларни изоҳлаб беринг.
49.Ўсимликларнинг ҳаётий шакиллари изоҳлаб беринг.
50.Ўсимликларнинг ҳаётий шакиллари изоҳлаб беринг.
51.Оомицет–Oomycota синфининг типик вакиллари Сапролегния – Saprolegnia ва Пероноспора – Peronospora турларининг характерли белгилари, мицелий тузилиши, кўпайиши, хаётий цикли ва аҳамияти.
52.Гетеробазидиомицет – Heterobasidiomycet ва Гомобазидиомицеты – Homobasidiomycet туркум турларининг характерли белгилари, мицелий тузилиши, кўпайиши, хаётий цикли ва аҳамияти.
53. Хитридиомицет – Chytridiomycota ва Зигомицеты – Zygomycota. туркум турларининг характерли белгилари, мицелий тузилиши, кўпайиши, хаётий цикли ва аҳамияти.
54.Дискомицет туркум турларининг характерли белгилари, мицелий тузилиши, кўпайиши, хаётий цикли ва аҳамияти.
55.Лишайникларнинг келиб чиқиши, систематикаси, таллом тузилишининг характерли белгилари ва вакиллари.
56.Базидиомицеты–Basidiomycetes ва Гетеробазидиомицетлар –Heterobasidiomycetа ва Гомобазидиомицетлар – Homobasidiomycetа туркум турларини характерли белгилари, мицелий тузилиши, кўпайиши ва аҳамияти.

• 
  Замбуруғларни инсон хаётидаги ўрни ва аҳамияти.
  

58.Замбуруғларнинг jinssiz ko'payishiни ўзига хослиги, spora turlari.
59.Тубан замбуруғларнинг jinsiy кўпайиш turlari
60.Кўкяшил–Cyanophyta сувўтлар бўлимининг tipik vakillarини hujayra va tаllom tuzilish xususiyatlari, ko'payish, sistematika, tarqalishi.
61.Тилларанг – Chrysophyta сувўтлар бўлимининг tipik vakillarини hujayra va tаllom tuzilish xususiyatlari, ko'payish, sistematika, tarqalishi
62.Диатом – Bacillariophyceae сувўтлар бўлимининг tipik vakillarини hujayra va tаllom tuzilish xususiyatlari, ko'payish, sistematika, tarqalishi
63 .Қунғир– Phaeophyta сувўтлар бўлимининг tipik vakillarини hujayra va tаllom tuzilish xususiyatlari, ko'payish, sistematika, tarqalishi
64. Қизил– Rhodophyta. сувўтлар бўлимининг tipik vakillarини hujayra va tаllom tuzilish xususiyatlari, ko'payish, sistematika, tarqalishi
65. Яшил – Chlorophyta сувўтлар бўлимининг tipik vakillarини hujayra va tаllom tuzilish xususiyatlari, ko'payish, sistematika, tarqalishi
66. Вольвокслар – Volvocales.тартибининг tipik vakillarини hujayra va tаllom tuzilish xususiyatlari, ko'payish, sistematika, tarqalishi

1-билет