Bo`yicha direktori o`rinbosari Xolmuxammedova Z

“Tasdiqlayman”
Ishlab chiqarish ta`limi bo`yicha direktori o`rinbosari ______Xolmuxammedova Z
“ ” 20 yil
DARS REJASI №4

Guruhlar
Dars o‘tiladigan sana

Mavzu(nomi ):Kod haqida tushuncha. Kod tavsifi O‘quv mashg’ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli

Vaqt: 80 daqiqa	Ta’lim oluvchilar soni
O‘quv mashg’ulot shakli va turi	Nazariy
O‘quv mashg’ulot rejasi	Kod haqida tushuncha. Kod tavsifi.
O‘quv mashg’ulotining maqsadi: Kod haqida tushuncha.Kod tavsifi to`g`risida nazariy bilimlarni shakllantirish.
O‘qitish natijasi	Kod haqida tushuncha. Kod tavsifi mavzusini o‘zlashtirish natijasida o‘quvchida shakllanadigan asosiy bilim ko‘nikmaga ega bo‘ladi.
Pedagogik vazifalar. Kod haqida tushuncha bilan tanishtirish. Kod tavsifi qanday ishlashini tasniflash; Uchlamchi kod tushuntirish; Mavzu savollari bo‘yicha izohlash va shakllantirish jarayonini tashkil qilish.	O‘quv faoliyatini natijalari: Kod haqida tushuncha bilan tanishadilar; Kod tavsifi qanday ishlashini tasniflaydilar; Uchlamchi kod to`g`risida aytib beradilar; Mavzu asosida hulosalar chiqaradilar;
O‘qitish metodlari	“Pinbord”metoddan foydalanish,axborotli kichik ma’ruza, tushuntirish, namoyish

	etish.
O‘qitish vositalari	O‘quv qo‘llanma, doska,ko‘rgazmali materiallar (slaydlar), elektron qo‘llanma, kompyuter,proyektor;
O‘quv faoliyatini tashkil etish shakllari	Kichik guruhlarda ishlash.
O‘qitish shart-sharoiti	Maxsus texnik vositalardan foydalanishga mo‘ljallangan o‘quv xona.
Qaytar aloqaning usul va vositalari	Og’zaki nazorat: savol-javob, bajarilgan ishlarni baholash.

O‘quv mashg’ulotining texnologik xaritasi

Ish bosqichlari va vaqti	Faoliyatning mazmuni
	O‘qituvchi	Ta’lim oluvchi
I-O‘quv mashg’ulotiga kirish. (5 daqiqa)	Tashkiliy qism: O‘quvchilarning mashg’ulotga tayyorgarligi va davomati tekshiriladi	Mashg’ulotga tayyorlanadilar
II-bosqich. Asosiy (65 daqiqa)	Tayanch bilimlarini faollashtirish Mavzuning nomi, maqsadi, rejasi va mavzu bo‘yicha tayanch iboralar ro‘yxati bilan tanishtiradi. (1-Ilova) Mustaqil ishlash uchun adabiyotlar bilan tanishtiradi. Mashg’ulotda baholash mezonlari bilan tanishtiradi. (2-Ilova) Yangi o‘quv material bayoni Mashg’ulotning rejasi va tuzilishiga muvofiq slaydlarni power point tartibida namoiyish va sharxlash bilan mavzu bo‘yicha asosiy nazariy holatlarni bayon qiladi. (5-Ilova).Vizual didaktik materiallar .(4-Ilova) O‘quvchilarning o‘tilgan mavzu bo‘yicha egallagan bilimlarini Pinbord usuli yordamida tekshiradi. Usul qoidasi	Guruhlarda ishlaydilar, Taqdimot qiladilar; Muhokama qiladilar. Eshitadilar, yozib oladilar; Savollar beradilar; Yozma ish savollariga javob yozadilar

	bilan tanishtiradi, guruhlar uchun (4ta kichik guruh) to‘shiriqlarni tarqatadi. (3- Ilova) Guruhlarning ishlashini nazorat qiladi va taqdimotni tashkillshtiradi; Yangi o‘quv materiallarini mustahkamlash 6.Yangi mavzuni mustahkamlash uchun savollari (6-Ilova)
III-bosqich. Yakuniy bosqich. (10 daqiqa)	Mashg’ulot yakuni Faol ishtirok etgan o‘quvchilarni javoblarini izohlab baholaydi va rag’batlantiradi. Uyga vazifa berilishi: Mustaqil ishlash uchun vazifa beradi. Uyga vazifa: Mavzu bo‘yicha hisobot(7- Ilova) yozib keladilar. Kelgusi mashg’ulotga vazifa va uni bajarish yuzasidan yo‘riqnoma beradi.	Baholari bilan tanishadilar. Topshiriqni yozib oladilar.

O‘qituvchi: Bolikulov G’ (F.I.O) imzo

1. 
   ilova
   

2. 
   ilova
   

Raqamli texnika fаnidаn o‘quvchilаrning bilimini

T/r	Bаhоlаsh mеzоni	Bаhо
1.	Yuqоridаgi shаrtlаrni 50-60%ni bаjаrishdа qiynаlgаn o‘quvchilаr qo‘shimchа vа qаytа tоpshirgаn.	2
2.	Dаvlаt tа’lim stаndаrtlаridаn kеlib chikib, dаrslаrdа 95% gаchа qаtnаshgаn, mа’ruzа mаtnini yozgаn, o‘quv qurоllаri to‘lа bo‘lgаn, аdаbiyotlаrdаn fоydаlаnishni bilgаn.	3
3.	Undаn tаshkаri, o‘quv ko‘rgаzmаli qurоllаrdаn fоydаlаnа оlаdigаn, оlgаn bilimlаrini хаlq хo‘jаligidаgi o‘rnini to‘g‘ri tushungаn, mustаqil fikrlаsh, оlgаn bilimlаrini tushuntirib bеrа оlаdigаn.	4
4.	Undаn tаshqаri, оlgаn bilimlаrini ishlаb chiqаrishdа ko‘llаy оlаdigаn, ushbu fаnni bоshkа fаnlаr bilаn bоg‘lаy оlаdigаn mustаqil ish, vаzifа vа yangilik kiritishgа intilgаn, хаr jiхаtdаn bоshqа o‘quvchilаrgа o‘rnаk bo‘lаdigаn.	5

3. 
   ilova
   

“PINBORD” TEXNIKASI
Pinbord (inglizchadan: pin-mahkamlash, board-yozuv taxtasi) munozara usullari yoki o‘quv suhbatini amaliy usul bilan moslashdan iborat.
O‘qituvchi:

• 
  Taklif etilgan muammoni yechishga o‗z nuqtai nazarini bayon qiladi. Ommaviy to‘g’ri aqliy hujumni tashkillashtiradi
  

O‘quvchilar:

• 
  Fikrlarni taklif etadilar, muhokama qiladilar, baholaydilar eng ko‘p maqbul g’oyalarni tanlaydilar va ularni qog’oz varag’iga asosiy so‘zlar ko‘rinishida (2 so‘zdan ko‘p bo‘lmagan) yozadilar va yozuv taxtasiga
  

Guruh a‘zolaridan 2-3 ta vakil doskaga chiqadilar va maslahatlashgan holda:

• 
  Aniq xato yoki qaytariluvchi g’oyalarni saralaydilar;
  
• 
  Tortishuvlarni aniqlaydilar;
  
• 
  G’oyalarni tizimlashtirish mumkin bo‘lgan belgilar bo‘yicha aniqlaydilar;
  
• 
  Shu belgilar bo‘yicha hamma g’oylarni yozuv taxtasida guruhlayfilar O‘qituvchi:
  
• 
  Umumlashtiradi va natijalarni baholaydi.
  

4. 
   ilova 1-slayd
   

2. 
   slayd
   

2. 
   slayd
   

2. 
   slayd
   

2. 
   slayd.
   

5. 
   ilova
   

Mavzu: Kod haqida tushuncha. Kod tavsifi Reja:

1. 
   Kodhaqida tushuncha.
   
2. 
   Kod tavsifi
   

Kod (frans. code, lot. codex — qonunlar majmui) — 1) turli axborotlarni ifodalovchi shartli belgilar (timsollar) tizimi. K. belgilarining biror maʼnoni anglatgan tugal ketmaketligi soʻz deyiladi. K. soʻzlarida foydalaniladigan turli timsollar soni uning a s o s i deyiladi. K.ni yozma tarzda ifodalash uchun koʻpgina raqamlar, sonlar (mas, 0; 1; ...57; 927 va boshqalar), maxsus belgilar [mas, " — " (tire), " . " (nuqta) va ularning "omixta"lari] ishlatiladi (qarang Morze alifbosi (https://uz.m.wikipedia.org/wiki/Morze_alifbosi),Telegrafkodi (https://uz.m.wikipedia.org/wiki/Telegraf_kodi)); 2) raqamli hisoblash
mashinalari (RHM) da programmalar (dasturlar) tayyorlash uchun qoʻllaniladigan shartli belgilar tizimi. RHM da koʻpincha ikkilik pozitsion K. va ularga keltiriladigan K. qoʻllaniladi. RHM da arifmetik amallarni bajarishda algoritmlarni soddalashtirish uchun toʻgʻri, teskari, qoʻshimcha K.lardan foydalaniladi. Toʻgʻri K., odatda, sonlarni RHM ning xotira qurilmasida saqlashda, teskari va qoʻshimcha K.lar esa sonlar ustida arifmetik va boshqa amallarni bajarishda ishlatiladi; 3) telemexanikad a — maʼlumotlarni aloqa kanali orqali uzatish uchun moʻljallangan signallar tizimi; bunda radio xalaqitlarga turgʻunlikni taʼminlash uchun korretsiyalovchi (tuzatuvchi) K.lar tuziladi. K.ning ayrim elementlarini ifodalash va uzatish uchun amplitudasi, chastotasi, fazasi va boshqa alomatlari turlicha boʻlgan signallar qoʻllaniladi; 4)astronomiyada — kometalar, yangi va oʻrta yangi yulduzlar kashf qilinganligi, sayyoralarda noyob hodisalar koʻzatilganligi va boshqa haqida rasadxonalar va astronomik telegrammalar xalqaro markaziy byurosi orasida oʻzaro telegraf axborotlari almashishda qoʻllaniladigan soʻz va raqamlar tizimi. Shakli Xalqaro astronomiya ittifoqi, KOSPAR (Ilmiy uyushmalar xalqaro kengashi) va boshqa xalqaro ilmiy tashkilotlar tomonidan belgilanadigan
Kod deb – istalgan ko‘rinishdagi axborotni masofadan turib uzatish uchunqulay shaklda ifodalashga mo‘ljallangan shartli belgilar (simvollar) yoki signallar sistemasiga aytiladi. Bu belgilar yoki signallar to‘plamiga kod alfaviti deyiladi. Koddagiele mentlar yoki belgilar soni har doim chegaralangan bo‘ladi. Bu elementlardan kodli kombinatsiyalar tuziladi. Kodlar kod alfavitidagi belgilar soni (kod asosi) ga qarabquyidagicha bo‘linishi
mumkin:

1. 
   Ikkilamchi (2 asosli) kod [0,1]m = 2
   

2. 
   Uchlamchi (3 asosli) kod [0,1, -1] m q3
   

3) Ko‘p asosli kod [-n/2 ; . . . –1; 0; 1; . . . n/2] , m = n




Shovqinbardosh kod deb – xato qabul qilingan razryadlarni aniqlaydigan va to‘g’rilaydigan kodga aytiladi.
Bunday kodlar quyidagi printsipga asoslanib tuziladi: n razryadli kodli
kombinatsiyalar soni N ta bo‘lsin. Lekin axborot uzatish uchun esa faqatgina ulardan Nr tasi ishtirok etadi va ular ruxsat etilgan kombinatsiyalar deyiladi.

N –Nr tasi esa man qilingan kodli kombinatsiyalar deyiladi.

Agar uzatish tomonidan ruxsat etilgan kodli kombinatsiya uzatilsa va unga xalaqit ta’sir qilsa, buning natijasida qabul qilish tomonidan boshqa man qilingan kodli kombinatsiya qabul qilinadi. Bu esa uzatilgan kodli kombinatsiyaning xato qabul qilinganligini ko‘rsatadi. Masalan, ruxsat etilgan kodli kombinatsiyalar bir – biridan ikkita razryadga farq qilsin Ya’ni kod masofasi d = 2:0011, 0110, 1001, 1010, 1100, 0101 va xokazo 0111 – bu kombinatsiya man qilingan kodli kombinatsiyani xato qabul qilinganligidan dalolat beradi. Ushbu misoldan ko‘rinib turibdiki, shovqinbardosh kodlarni hosil qilish uchun ortiqcha razryadli kodlar ishlatiladi. Masalan 8 ta kombinatsiyali kod uchun 4 ta razryadli kod ishlatiladi. Aslida oddiy kod orqali kodlashtirishda 8 ta kombinatsiya uchun atigi 3 ta razryad (2 3 = 8) etarlidir. Shovqinbardosh kodlarning klassifikatsiyasi 1 – rasmda keltirilgan.

MUSTAHKAMLASH UCHUN SAVOLLAR.

1. 
   RHMlarda sonlarni ifodalash qanday amalga oshiriladi?
   
2. 
   RHMlarda informatsiyaarni kodlash deb nimaga aytiladi?
   

1. 
   Sonlarni informatsiyalarni ifodalash shakllari haqida nimalarni bilasiz?
   
2. 
   UYGA VAZIFA.
   

1. 
   O’tilgan mavzu bo’yicha konspektni to’ldirish.
   
2. 
   O’tilgan mavzudagi ma’lumotlarni takrorlab tezkor savol-javobga tayyorlanib kelish.
   
3. 
   Nazorat savollariga tayyorlanish.