Budjet darom adlari hisobi. Vaqtincha mahalliy budjet daromadlariga o'tkazilgan summalar hisobi

4 Umumdavlat soliqlari va daromadlaridan mahalliy budjetiarga ajratmalar
Davlat budjetiga kclib tushgan soliq va boshqa to‘lovlar hisobidan Rcspublika budjetiga, Qoraqalpog‘iston Respublikasi budjetiga hamda mahalliy budjetlarga o‘rnatilgan miqdorda ajratma qilinadi. Davlat budjeti daromadlari hisobiga kelib tushgan kunlik soliq va boshqa to‘lovlar hisobidan Respublika budjetiga, Qoraqalpog‘iston Respublikasi budjetiga va mahalliy budjetlarga ajratmaiar banklar tomonidan dasturiy ta’minot asosida belgilangan foiz miqdorida amalga oshiriladi. Zarur bo‘lgan hollarda, mahalliy budjetga ajratmaiar qo‘l yordamida amalga oshirilishi mumkin. Davlat budjeti daromadlari hisobidan Rcspublika budjetiga, Qoraqalpog‘ iston Respublikasi budjetiga va mahalliy budjetlarga ajratmaiar bo‘yicha buxgalteriya o‘tkazmalari memorial orderlar bilan rasmiylashtiriladi. Qoraqalpog‘iston Respublikasi budjetiga va mahailiy budjetlarga kunlik ajratmaiar to‘g‘risidagi vedomost moliya organlariga hamda budjet hisobvarag‘idan ko‘chirma bilan birga davlat soliq organlariga beriladi. Davlat budjeti daromadlari hisobidan Respublika budjetiga, Qoraqalpog‘iston Respublikasi budjetiga va mahalliy budjetlarga ajratmaiar alohida har bir soliq va boshqa to'lovlar bo‘yicha, ulaming shaxsiy hisobvaraqlaridan ajratma qilinadi. Umumdavlat soliqlari va daromadlaridan mahalliy budjetlarga ajratmaiar respublika budjeti hisobiga o'tkaziladi va bu budjetning xarajatlari ko‘rinishida ifodalanadi. Mahalliy budjetlarga umumdavlat soliqlari va daromadlaridan yuqori budjet tomonidan tasdiqlagan foizlar asosida ajratmaiar qilinadi, moliya organiga bank muassasalari tomonidan tuziladigan ajratmaiar vedomosti beriladi. Bu vedomostga asosan 0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligida qilingan ajratmalar summasiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Mahalliy budjctlami ijro etuvchi moliya organiarida bu summalar daromadga olinadi va bu operatsiya quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi. Mahalliy budjet daromadlariga yil mobaynida ortiqcha ajratmalar summalari tushganda, ular «Daromadlar» kitobida alohida qator bilan ajratiladi. Agar yil oxirida mahalliy budjetning «Mahalliy budjet mablag‘lari depozit hisobvarag‘i»da mablag‘ yo‘q!igi uchun respublika budjetiga qaytarilmagan, mahalliy budjetda umumdavlat soliqlari va daromadlaridan ortiqcha olingan ajratmalar qolsa, bu summalar moliya organi tomonidan hisobdan chiqarilishi kerak. Bu operatsiya uchun mahalliy moliya organiarida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Kelgusi yili mahalliy budjetning «Mahalliy budjet mablag‘lari depozit hisobvarag‘i»dagi birinchi tushumlaridan bank muassasasi m ahalliy budjetni ortiqcha olgan ajratmalarini olib qo'yadi va respublika budjeti daromadlarini asliga keltirish uchun ularni qaytaradi. Mahalliy budjetlar daromadlari hisobvarag‘iga tushuvchi, umumdavlat soliqlari va daromadlaridan ajratmalar hisobi, mahalliy sharoitlarga bog‘liq holda o‘matiluvchi shakllar bo‘yicha hududiy moliya organlari tomonidan tizimsiz olib boriladi. Umum davlat soliqlari va daromadlaridan ajratmalar bu shaklda har bir quyi budjet bo'yicha hamda mazkur budjetning quyidagi ko‘rsatkichlariga binoan: soliq yoki daromadning nomi; ajratma uchun o'matilgan foiz; ajratilgan summa, hisobga olinadi. Shaklga yozuvlar bank muassasalaridan mahalliy budjetlarga ajratmalar vedomosti olingandan keyin amalga oshiriladi. Yozuv qilinishidan oldin hududiy moliya organining buxgaltcriya xizmati, vedomostda kofrsatilgan ajratmalar summasini, tasdiqlangan budjet bo‘yicha o ‘matilgan foizlarga mos kelishini tekshiradi. Har bir oyning tugashi bilan mazkur shakl bo‘yicha oy uchun va yil boshidan buyon yakuniy jamlangan summalar hisoblab chiqiladi. Har bir budjet bo‘yicha umumdavlat soliqlari va daromadlaridan ajratmalar summasi, har oyda quyi budjetlar ijrosi haqidagi oylik hisobotlar bilan taqqoslanib boriladi. Bundan tashqari, umumdavlat soliqlari va daromadlaridan butun hududiy budjet bo‘yicha tushgan va qilingan ajratmalar summasi, bank muassasalarining oylik hisobotlari m a’lumotlari bilan o ‘zaro solishtiriladi.
Davlat budjetining pul mablag‘lari bank muassasalarida budjetning pul mablag‘lari hisobvaraqlarida saqlanadi va moliya organlari tomonidan birinchi tartibli 01-«Pul mablag‘Iari» birinchi tartibli subschyotida hisobga olinadi. Bu schyotning debeti bo‘yicha budjetning pul mablag‘larining tushumlari qayd qilinsa, bu schyotning kreditida esa budjetning pul mablag‘larini sarflanishi qayd qilinadi. Birinchi tartibli mablag‘lari» schyoti, quyidagi bir nccha ikkinchi tartibli schyotlarga (subschyotlarga) ega:
«Respublika budjeti mablag‘lari depozit hisobvarag‘i» subschyoti;
- «Mahalliy budjet mablag‘lari depozit hisobvarag‘i» subschyoti;
- « 0 ‘zbekiston Respublikasi bank muassasalaridagi kapital qo‘yilmalar va boshqa tadbirlami moliyalashtirish uchun budjet mablag‘lari hisobvarag‘i» subschyoti;
- «Mahalliy budjetlaming budjet mablag‘lari bo'yicha budjet mablag‘!ari oluvehilaming depozit hisobvaraqlari» subschyoti;
- «Maqsadli sxemalar bo'yicha hisob-kitoblami olib borish uchun moliya organining bankdagi maxsus hisobvarag‘i» subschyoti.

Xulosa
Davlat byudjetining tegishli viloyat, tuman, shahar pul mablagʻlari jamgʻarmasini tashkil etuvchi bir qismi. Mahalliy byudjetlarda daromadlar manbalari va ulardan tushumlar miqsori, shuningdek, moliya yili mobaynida aniq maqsadlar uchun ajratiladigan mablagʻlar sarfi yoʻnalishlari va miqdori nazarda tutiladi. Mahalliy byudjetlarning daromadlari mahalliy soliqlar va yigʻimlar hamda toʻlovlardan tashkil topadi. Mahalliy byudjetlarning mablagʻlari hududiy rivojlanishning moliyaviy manbalaridan biri hisoblanadi. Mahalliy byudjetlar har bir mamlakat davlat byudjetining ajralmas qismidir. Umum davlat soliqlari va daromadlaridan ajratmalar bu shaklda har bir quyi budjet bo'yicha hamda mazkur budjetning quyidagi ko‘rsatkichlariga binoan: soliq yoki daromadning nomi; ajratma uchun o'matilgan foiz; ajratilgan summa, hisobga olinadi. Shaklga yozuvlar bank muassasalaridan mahalliy budjetlarga ajratmalar vedomosti olingandan keyin amalga oshiriladi. Yozuv qilinishidan oldin hududiy moliya organining buxgaltcriya xizmati, vedomostda kofrsatilgan ajratmalar summasini, tasdiqlangan budjet bo‘yicha o ‘matilgan foizlarga mos kelishini tekshiradi. Har bir oyning tugashi bilan mazkur shakl bo‘yicha oy uchun va yil boshidan buyon yakuniy jamlangan summalar hisoblab chiqiladi. Agar qonunchilikda mahalliy budjetlarga o‘tkaziladigan daromadlarning taqsimlanishi nazarda tutilmagan bo‘lsa, daromadning ushbu turi Qoraqalpog‘iston Respublikasining respublika budjetiga, viloyatlarning viloyat budjetlariga va Toshkent shahrining shahar budjetiga o‘tkaziladi. Davlat korxonalari hamda ustav kapitalida 50 foiz va undan ortiq miqdorda davlat ulushi mavjud bo‘lgan yuridik shaxslar tomonidan 2022-yilning 1-iyuliga qadar 2021-yil yakunlari bo‘yicha o‘z sof foydasining 50 foizidan kam bo‘lmagan miqdorida, oltin qazib oluvchi korxonalar tomonidan esa 100 foizi miqdorida ajratmalar va davlat ulushi bo‘yicha dividendlar hisoblanadi hamda 2022-yilning 1-sentabridan kechiktirmay tegishli darajadagi budjetlarga o‘tkaziladi.