Bug‘ qozonlari. Bug‘ qozonining issiqlik balansi va fik

Bug‘ qozonining issiqlik balansi va FIK
Bug‘ qozoniga beriladigan issiqlik miqdori sarflanganiga teng, ya’ni q = q bо‘lishi kerak. Issiqlik balansi tenglamasi, odatda 1 m ³ suyuqlik yoki gaz, 1 kg qattiq yoqilg‘ining mо‘tadil sharoitda ( 273,15 K, 0,1030 MPA) yongan holatiuchun tuzilgan. Keltirilgan issiqlik miqdori quyidagilar yig‘indisidan tashkil topadi:

q - yoqilg‘ining quyi yonish issiqligi,
q - yoqilg‘ini fizik issiqligi,
q - havo isitgichga vatirqishlardan о‘txonaga sо‘rilgan sovuq havo issiqligi ,
q - bug‘ issiqligi.
Balans tenglamadagi q + q + q yig‘indi q ga nisbatan juda kichik bо‘lganligi sababli ularni ayrim taqribiy hisoblashlarda e’tiborga olinmasa ham bо‘ladi.
q q = q
Qozonning issiqlik balansi tenglamasini quyidagicha yozish mumkin.

q - tutun gazlari olib chiqadigan issiqlik miqdori.

q - yoqilg‘ining tо‘la yonmasligidan olib keladigan isrof.
q - mexanik jihatdan tо‘la yonmaslikka olib keladigan isrof.
q - tutunning konvektiv yо‘llardagi isrof.
q - qozon agregatidan tashqariga chiqariladigan shlak issiqligi hisobiga bо‘ladigan isrof.
Qozonga keltirilgan tо‘la issiqlikni 100% deb olinsa, u holda balans tenglamasini quyidagicha ifodalash mumkin.
Q + Q + Q + Q + Q + Q = 100%
Qozonning FIK balans tenglamasini natijasiga asoslanadi.

Qozonning FIK balans tenglamasi natijalari asosida hisoblanadi.

Qozon agregatining loyihadagi FIK tenglamadan topiladi.Zamonaviy qozon agregatlarining FIK 90 -95 % atrofida bо‘lib, ular sanoatning turli sohalarini bug‘ va suv bilan ta’minlaydi hamda bug‘ turbinasi bilan hamkorlikda elektr energiyasi ishlab chiqaradi.


Xulosa:
Qozonlarga suv tayyorlab berishdan asosiy maqsad qozonga uzatiladigan suv qayta ishlash yо‘li bilan uning fizik xossalarini yaxshilash, qozon agregatining ish unumini va samaradorligini oshirishni ta’minlashdan iborat. Suv gazlari, mineral tuzlar, organik moddalar, qattiq (qum) zarralardan tarkib topgan. Bu moddalarning suvda bо‘lishi qozon devorlarin tez zanglatadi, ularda qattiq chо‘kma – quyqa (qasmoq) qoladi. Natijada qozonning ish unumi pasayib ketadi va tezda chiqadi. Suvning qattiqligini pasaytirish (yumshatish) uchun qozonlarga suvni uzatishdan oldin, unga soda, natriy fosfat, ayrim hollarda boshqa tuzlar qо‘shiladi. Shunda kalsiy va magniy qо‘shilgan moddalar bilan kimyoviy reaksiyaga kirishib, tuzlarni hosil qilib qozon tubiga chо‘kadi va suv yumshaydi. Suvni yumshatishning ionit usuli qо‘llanilganda, unga suvda erimaydigan tabiiy va sun’iy materiallar qо‘shiladi. Suvni termik usul bilan ham yumshatish mumkin. Bu usulda suv bug‘idan distillangan suv olinadi. Qattiq mexanik aralashmalardan suvni tozalashda tindirish, filtrlash usullaridan keng foydalaniladi. Bug‘ qozonlar о‘txonali va о‘txonasiz bо‘lishi mumkin, о‘txonali bug‘ qozonlarda hamma asbob – uskunalar issiqlik manbai bо‘lgan о‘txonada va uning atrofiga joylashtiriladi.


Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   Issiqlik texnikasi asoslari. Mehnat nashriyoti – Toshkent – 2003 Iskandarov.Z.S