Bundan 100-150 yil ilgari odamizot sun’iy (elektrik)

σ-Stefanning universal doimiysi, 5.672-10⁸ Vt/m²grad⁴ ga teng.

Plank ifodasi, Plank doimiysi (h), Stefan doimiysi (σ), Vina doimiysi (v) va Bolsman doimiylarini bir biri bilan bog‘lashga imkon beradi:

K/s va

SHu bilan u o‘zining to‘g‘riligini isbot qildi.

Issiqlik nurlanishini, u chaqirgan nurni sezish bo‘yicha baholash uchun yorug‘ik (nur) samaradorligi tushunchasi ishlatiladi.

YOrug‘lik samaradorligi - umumiy nurlanish oqimidagi yorug‘lik oqimining qismini ko‘rsatadi va ularning nisbatini tashkil qiladi.

YOrug‘lik samaradorligi-umumiy nurlanish oqimidagi yorug‘lik oqimining qismini ko‘rsatadi va ularning nisbatini tashkil qiladi:
bu erda: - nurlanish oqimining spektrial zichligi, vt/mkm

- yorug‘likning nisbiy spektrial nlur samaradorligi.

YOrug‘lik samaradorligi eng katta qiymatga, to‘la nur tarqatgichning quyidagi haroratida erishiladi: 650⁰K (14,5%) atrofida. Zamonaviy chiroqlarning qizish jismi uchun ishlatiladigan, metalning erish harorati 3600 K ga (volfram) teng. SHuning uchun ularning yorug‘lik samardorligi 2-3% ni tashkil qiladi.

Nazorat savollari:

1. Issiqlik nurlanishi nazariyasi kim yaratgan va uni tushuntirib bering?

2. Plank ifodasini tushuntiring?

3. Vina-Golitsыn siljish qonuni nimalarga asoslangan?

4. Stefan - Bolsman qonuni nimani tushuntiring bering?

12-MA’RUZA
Yoritish elektr uskunalarini loyhalashni asosiy qoidalari

Reja:

1. Loyiha materiallarini hajmi va mazmuni.

2. Ish chizmalarining tushuntirish xati.

3. YOrug‘lik manbasini va sistemasini tanlash.

4. YOritish turlari.
YOritish qurilmalarini loyihalash.

Loyiha materiallarini hajmi va mazmuni
YOritish qurilmalarining loyihasi ikki bosqichda tayyorlanadi:

1. Texnik loyixa.

   
   

2. Ish chizmalari.

   
   

Loyiha uchun kuyidagilar kerak:
Ob’ektni bosh rejasi, binolarning qurilish va texnologik, tok manbai haqida ma’lumotlar.


Texnik loyiha quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
Tushuntirish xati, asosiy texnik ko‘rsatkichlar jadvali, chiroqular, elektr uskunalar, simlar, kabellar to‘g‘risida ma’lumotlar, smetani.


Ish chizmalari quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
Tushuntirish xati, chiroqlar, ta’minlovchi tarmoqlar, щitlar, vыklyuchatellar, rozetkalar va boshqalarni quvvat bo‘yicha qo‘yiladigan joy rejalari va xarakterli kesimlar, chiroqlar, щitlar, yoritish tarmoqlarini o‘tkazish qurilmalar tugunlarini konstruktiv chizmalari, material va jihozlar uchun ma’lumotlar, smeta va boshqalar.


Ish chizmalarini tayyorlash:

Ish chizmalari, tasdiqlangan texnik loyiha asosida yaratiladi va elektr yig‘ish ishlarini bajarish uchun kerak bo‘ladi. Ish chizmalarida smetaga faqat aniqlik kiritiladi, umumiy yoritish xarajatlari esa o‘zgarmay qoladi. (texnik loyihaga ilova qilingan).

Reja bilan chizmalarni rasmiylashtirish:
Ta’minlash manbasidan guruhli ipplargacha bo‘lgan tarmoqlar ta’minlovchi tarmoqlar deyiladi. Guruhli щitlardan chiroqgacha bo‘lgan tarmoqlar, guruhli tarmoqlar deyiladi.

Ta’minlovchi va guruhli tarmoqlar, uzluksiz qalin chiziqlar bilan belgilanadi.