Burchak Umumiy uchga EGA bo’lgan ikki nurdan tashkil topgan geometrik shakl burchak


Download 0.89 Mb.
Sana14.05.2023
Hajmi0.89 Mb.
#1458461
Bog'liq
Burchak

Burchak

  • Umumiy uchga ega bo’lgan ikki nurdan tashkil topgan geometrik shakl burchak deb ataladi (1-rasm).
  • Nurlar burchakning tomonlari, ularning umumiy nuqtasi burchakning uchi deb ataladi. O nuqta - burchakning uchi;
  • OA va OB nurlar – burchakning tomonlari .
  • < AOB yoki < O ko’rinishda belgilanadi.

1-rasm.

2-rasm.

  • 2-rasmda burchakning ichki qismi (sohasi) chizib ko’rsatilgan.

Agar burchakning tomonlari bir to’g’ri chiziqni tashkil qilsa, bu burchak yoyiq burchak deb ataladi.

  • Agar burchakning tomonlari bir to’g’ri chiziqni tashkil qilsa, bu burchak yoyiq burchak deb ataladi.
  • Har qanday to’g’ri burchaklar bir-biriga teng, yoyiq burchak 180o bo’lgani uchun u ikkita to’g’ri burchakka teng.

1-ta’rif. Aylana to’la yoyining ¼

  • 1-ta’rif. Aylana to’la yoyining ¼
  • ( to’rtdan bir) qismi 90o ga teng. Kattaligi 90o ga teng burchak to’g’ri burchak deyiladi. To’gri burchakning d harfi bilan belgilanadi
  • (fransuzcha droit – to’g’ri degan manoni bildiradi)
  • d = 90o.
  • 2-ta’rif. To’g’ri burchakdan kichik burchak o’tkir burchak deyiladi.
  • 3-ta’rif. To’g’ri burchakdan katta, ammo yoyiq burchakdan kichik burchak o’tmas burchak deyiladi.
  • 4-ta’rif. Bir nuqtadan chiqqan nur, o’sha nuqta atrofida aylanib, avvaligi holatini olishi natijasida hosil bo’lgan burchak to’la burchak deyiladi. (3-rasm).

3-rasm.

  • To’g’ri burchak
  • O’tkir burchak
  • O’tmas burchak
  • To’la burchak

O’quv jarayonida burchaklarni o’lchash uchun transportirdan foydalaniladi.

  • O’quv jarayonida burchaklarni o’lchash uchun transportirdan foydalaniladi.
  • Bittadan tomonlari umumiy bo’lib ,qolgan tomonlari to’g’ri chiziqni tashkil etgan burchaklar qo’shni burchaklar deyiladi.
  • (4-rasm).
  • < BOC va < AOB – qo’shni burchaklar.
  • Qo’shni burchaklar birgalikda yoyiq burchakni tashkil qilgani uchun ularning kattaliklari yig’indisi 180o ga teng bo’ladi.
  • α+β=180o

4-rasm

Berilgan har qanday burchak uchun uning har bir tomonini davom ettirib, ikki usul bilan qo’shni burchaklar yasash mumkin. (5-rasm).

  • Berilgan har qanday burchak uchun uning har bir tomonini davom ettirib, ikki usul bilan qo’shni burchaklar yasash mumkin. (5-rasm).
  • Vertikal burchaklar deb, birining tomonlari uchiga nisbatan davom ettirish natijasida hosil bo’lgan burchaklarga aytiladi (6-rasm).

5-rasm.

  • 180o – α
  • 180o – α
  • α
  • α

6-rasm.

Burchak bissektrisasi

  • Burchak bissektrisasi
  • Uchburchakda burchak uchidan chiqib, bu burchakni teng ikkiga bo’luvchi nur uning bissektrisasi deyiladi.
  • Uchburchak ABC da AKbissektrisa, u yoki
  • la yoki lBC deb yoziladi, bunda < BAK= bo’ladi (7-rasm).

7-rasm.


Download 0.89 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling