Buxgalteriya 1-mavzu. Korxona turlari va tashkil etish tartibi

Asosiy vositani foydalanishga topshirish.
“OC” menusi tanlanadi “prinyayet k uchchotu OC” qatori tanlanadi “dabavit” qilib “oberadivaniya” qatorini bosamiz va chisloga asosiy vosita foydalanishga topshirilgan sanani belgilimiz. “Oborodivaniya” qatoriga uchta nuqta bilan kiramiz “Oborodivaniya obyekt asnovnoy sdrets” papkasidan foydalanishga berilgan asosiy vositamizni tanlimiz. Pastdagi “osnavniye sdretsv” qatoriga dabavit qilamiz va uchta nuqta bilan kirib ”dabavit “ qilamiz. “Naimimonaviyaga” asosiy vosita kiritiladi(Jentra 01777AAA) va ok bosib shu asosiy vosita tanlab quyiladi. Xuddi dhu turdagi boshqa asosiy vositalar ham bir nechtasi foydalanishga berilsa “dabavit” qilish yo`li orqali qo`shib qo`yiladi(boshqa nom bilan). “obshiy svedeniya” bo`limiga o`tamiz “ vvesti eksplutatsiyu” qatoriga galishka quyamiz “Cposob otrajeniya rasxodov” qatoriga, asosiy vosita ishlab chiqarish sexi uchun berilsa 2010 scheti belgilanadi agar mamuriyat uchun berilsa 9420 scheti belgilanadi. “Buxgalteriski uchchot” bo`limiga utamiz va “polyadok uchchotaga” “nachistleniya amartizatsiyni” belgilimiz. “podrazdeleniya” qatoriga ishlab chiqarish uchun busa “preizostva” mamuriyat uchun bo`lsa “AUP” belgilanadi. “sposop postupleniya” qatoriga “priobretenie za platu” ni belgilimiz. “Schet uchchota”ga asosiy vositaning turi bo`yicha xisobga oluvchi 01 chi schet belgilanadi(0160). “Schet nachisleniya amartizatsiyaga eskirishini hisobga oluvchi 02 chi schet belgilanadi. “sosob nachisleniya amartizatsiya” qatoriga “leneyni sposob(to`g`ri chiziqli usul)” ni tanlimiz. “srok poleznoga izpolzavaniya(v mestyasam)” qatoriga Soliq kodeksining 306-moddasida belgilangan asosiy vositalarning yillik eskirish foizi aniqlab olinadi va 100 ni usha foiz miqdoriga bo`linadi va necha yil xizmat qilishi kelib chiqadi va yilni 12 oyga kopaytiriladi va sosiy vositaning umumiy ishlatilish oy soni kelib chiqadi.
Misol uchun: 100 % / 20 %= 5 5*12=60 oy
Ok ni bosamiz.
Asosiy vositalar foydalanishga berigandan keyingi oydan boshlab eskirish hisoblanadi. Asos: 2016-yil 13-apreldagi Uzbekiston respublikasi “Buxgalteriya hisobi to`g`risidagi” 404-sonli qonunining 17-moddasi.
1C dasturida asosiy vositaga eskirish hisoblash.
Eskirish hisoblash uchun asosiy vosita foydalanishga berilgan oy va bitta keyingi oy yopiladi. “zakriyt mesyas” qilinadi.
Amartizatsiya-asosiy vositaga eskirish bilan bir vaqtning o`zida eskirish qiymatini ham hisoblab borilishiga aytiladi. Asosiy vositaga hisoblangan amartizatsiya korxona uchun harajat hisoblanadi. Asosiy vositani eskirtirishdan maqsad umumiy qancha muddatga xizmat qilishini aniqlash va eskirganidan keyingi qoldiq qiymatini chiqarish va asosiy vosita uchun ketkazilgan mablag`ni ishlatilishi orqali qoplab berishi tushuniladi.
Kontraktiv schotlari.
O`zi bilan bog`liq bo`lgan aktivga qarshi ishlovchi aktivlarga aytiladi.
Misol uchun: 0160 ni qiymatini 0260 pasaytiradi.

06.06.2022

Mavzu: Nomoddiy aktivlarni sotib olish va amartizatsiya xarajatini hisobga olish.
Nomoddiy aktiv deb korxonaga 1 yildan ortiq xizmat qiladigan qiymati BHM ning 50 barobaridan yuqori bo`lgan aktivlarga aytiladi. Nomoddiy aktivlarni qo`l bilan ushlab bo`lmydi jism ko`rinishiga ega emas lekin pul qiymatiga ega aktivlardir. Masalan: Litsenziya, dasturiy taminot, franchayz, mualliflik huquqlari va boshqa aktivlar kiradi. Nomoddiy aktivlarni 04-schotlar hisobga oladi. Amartizatsiyasini esa 05-schotlar hisobga oladi.
Nomddiy aktivlar BHMS 7-soniga asosan yuritiladi. Nomoddiy aktivlarni xizmat qilish muddati uni sotuvchi tashkilot tomonidan belgilanadi. Nomoddiy aktivlar ham asosiy vositalar kabi amartizatsiya hisoblab boriladi. Nomoddiy aktivlarga amartizatsiya hisoblash tartibi soliq kodeksi 307-moddada keltiriladi.
1C dasturida Nomoddiy aktiv sotib olish.
“NMA” menusini tanlimiz va “postupleniya NMA” qatoriga kiramiz “dabavit” qilib sanaga Nomoddiy aktiv sotib olingan sana, “kontragent”ga 3 ta nuqta bilan kirib “postafshik”ka nomoddiy aktiv sotgan korxonani kiritamiz. “dogovorga” tuzilgan shartnoma. “nematerialni aktivga” kirib “namenklaturaga” dabavit qilamiz, uchta nuqta bilan kirib “dabavit” qilamiz va naimonaviyaga sotib olingan aktiv(NMA) nomi, “vid NMA” qatoriga nomoddiy aktiv turi bo`yicha to`g`ri keladigan qatorni belgilimiz, “Amartizatsionni gruppaga” qaysi guruhga to`g`ri kelishi belgilanadi va ok ni bosib tanlab quyiladi. Summaga narxini yozamiz. “SCHET UCHCHOTGA O`TIB” 6010 o`rniga 6990, 4310 ni o`rniga 4890 yoziladi. “zapisat, vvesti schet faktura, zapisat, zakriyt” qilib ok ni bosamiz.
Nomoddiy aktivni foydalanishga topshirish.
“NMA” menusini tanlimiz “prinyiyat uchchotu NMA” qatorini tanlimiz. “dabavit” qilib sanaga nomoddiy aktiv sotib olingan sana, “nematirialni aktivga foydalanishga berilgan nomoddiy aktivni tanlimiz. “sposob otrajeniyaga” office uchun berilsa 9420 ishlab chiqarish uchun bo`lsa 2010 scheti belgilanadi. “Buxgalteriski uchchot” bo`limiga o`tamiz va summaga nomoddiy aktivni summasi yoziladi. “sposob postupleniya v organizatsiyu” qatoriga “priobliteniya za platu” ni tanlimiz. “Srok poleznego ... “ qatoriga yaroqlilik muddati(ishlatilish muddati) oy xisobida yoziladi. “Sposob nachisleniya amartizatsiyaga” “lineyni’ ni belgilimiz va ok ni bosamiz. Amartozatsiya hisoblanishi uchun foydalanishga berilgan oy va bitta keyingi oy zakriyt mesyays qilamiz.

08.06.2022

Mavzu: Maxsulot ishlab chiqarish.
Maxsulot ishlab chiqarish uchun birinchi navbatda unga ketadigan hom ashyolar ko`proq midorda sotib olinadi.
1C dasturida maxsulot ishlab chiqarish.
“Proizostva” menusini tanlimiz “achchot preizostva za smenu” qatoriga kiramiz, “dabavit” qilib sanaga maxsulot ishlab chiqarilgan sana yoziladi, “Podrazdeleniya” qatoriga “prizostva” ni belgilimiz. “produksiya”ga dabavit qilib uchta nuqta bilan kiramiz. “poduksiya” papkasini tanlimiz dabavit qilib “naimimonaviya”ga ishlab chiqarilayotgan maxsulot nomi yoziladi. O`lchov birligi belgilimiz va ok ni bosamiz. “kolichestva”ga bir kunda ishlab chiqarilgan maxsulot miqdori, “spesifikatsiya” ga uchta nuqta bilan kiramiz dabvit qilib, “naimimonaviyaga” ishlab chiqarilayotgan maxsulot nomi, va “kolichistvaga” 1 quyamiz. “Isxodniykomplektyushiga” ketadigan xom ashyolarni qo`wib chiqamiz. “kolichestvaga” 1 ta maxsulot uchun miqdorlarini kiritamiz va ok ni bosib tanlab quyamiz. “namenklaturnaya gruppa zatratga” “ asnovnoya namenklaturnaya gruppani “ belgilimiz. “material’ bolimiga o`tamiz, “sklad”ga “asnavnoy sklad”ni belgilimiz “zopolnitni” ni bosim “ po vsem spesifikatsia” qatorini belgilimiz. “statiya zatratga” “materialniy rasxodni belgilimiz.
Ishlab chiqarilgan maxsulotni tannarxini ko`rish.
“Ochcheti” menusini tanlimiz “sprafka rashshoti” qatorini “kalkuliyatsiya” qatorini tanlimiz maxsulot ishlab chiqarilayotgan oy belgilab olinadi va “sfarmirovat” qilinadi. Maxsulot tannarxiga ishlab chiqarishdagi xodimning oyligi va ESP to`lovini qo`shish uchun maxsulot ishlab chiqarilgan oyga oylik hisoblanadi(tabel,nachistleniya, reglament) “zakriyt mesyas” qilinadi.
Maxsulotni tannarxini chiqarish uchun 2010 ni debetida yig`ilgan asosiy ishlab chiqarish xarajatlari qo`shib chiqiladi v a2810 schetiga o`tkaziladi.
Uyga vazifa: jami 5 oy har oyda bittadan turdagi maxsulotni ishlab chiqarib kelish.

Mavzu: Valutada tavar sotib olish.
O‘zbekiston Respublikasi hududida tavarlar realizatsiyasini milliy valutada amalga oshirish talab qilinadi bunga asos, 2017-yil 2-sentyabrdagi 5177-sonli prezident farmoni.
Chet elda valutada tavar sotib olish uchun deklarant tomonidan e kontrak pragrammasi orqali chet ellik hamkor korxona bilan kantrakt tuziladi. Kantrak tuzilgandan so‘ng ro‘yxatga olinganligi bo‘yicha davlat tomonidan 27 ta raqamli IDN raqami beriladi. Chet eldantavarlarni kirib kelishida birinchi navbatda bojxona hujjati orqali kirib keladi.
Chet eldan kirib kelgan tavarlarni bojxonadan rasmiylashtirib olib chiqib kelishda GTD (Gruzavoy Tamojnaya Deklaratsiya) bojxona yuk deklaratsiyasi hujjati orqali bizga kirib keladi.