Buxgalteriya xisobi xisobvaraqlari tizimi va ikkiyoqlama yozuv Ma’ruzachi: Gafurov Xurshid

Buxgalteriya hisobi hisobvaraqlari va ularning tuzilishi
Hisobvaraqlardagi ikkiyoqlama yozuv va uni asoslash
Buxgalteriya hisobi hisobvaraqlarida xo‘jalik operatsiyalari
natijasida yuz beradigan o‘zgarishlarni aks ettirish uchun ikki
yoqlama yozuv usuli qo‘llaniladi. Ikkiyoqlama yozuv shunday
yozuvki, uning natijasida xar bir xo‘jalik operatsiyasining
summasi hisobvaraqlarda ikki marotaba: bir hisobvaraq
debetida va ayni vaqtda o‘zaro bog‘liq bo‘lgan boshqa
hisobvaraq kreditida aks ettiriladi. Chunki xo‘jalik operatsiyalari
yuzaga keltiradigan o‘zgarishlar ikki yoqlama xususiyatga ega
va hisobning ikki aloxida ob’ektiga, binobarin, ikkita
hisobvaraqqa ta’sir etadi. Xar bir xo‘jalik operatsiyasi ikki
xodisaga olib keladi..
Hisobvaraqlardagi ikkiyoqlama yozuv va uni asoslash
Ikki yoqlama yozuvga misollar:
1-misol. Kassaga bankdagi hisob-kitob schyotidan naqd pul - 5 ming so‘m kelib tushdi. Ushbu operatsiya natijasida hisob-kitob schyotida pul mablag‘lari kamaydi va kassada shu summaga ko‘paydi. Ikkala hisobvaraq aktiv hisobvaraqdir. Shuning uchun 5 ming so‘m 5010 «Millyy valyutadagi pul mablag‘lari» hisobvarag‘i debeta va 5110-«Hisob-kitob schyota» hisobvarag‘i kreditida yoziladi
Д-т 5010(A) К-т Д-т 5110(A) К-т
(+)
5000
Kassadagi naqd pulning ko’payishi
(-)
5000
Hisob-kitov schetidagi pulning kamayishi
Hisobvaraqlardagi ikkiyoqlama yozuv va uni asoslash
Ikki yoqlama yozuvga misollar:
2-misol. Ta’sischilardan biri ustav kapitaliga ulush sifatida narxi 100 ming so‘mlik kompьyuterni kiritdi.
Ushbu operatsiya natijasida asosiy vositalar ko‘payadi va ustav kapitali oshadi. 0150 «Kompьyuter jixozlari va hisoblash texnikasi» hisobvarag‘i - aktiv, 8330-«Pay va qo‘yilmalar» hisobvarag‘i - passivdir. Shuning uchun 100 ming so‘mni 0150-«Kompьyuter jixozlari va hisoblash texnikasi» hisobvarag‘i debeti va 8330-«Pay va qo‘yilmalar» hisobvarag‘i kredita bo‘yicha yozish kerak.
Д-т 0150(A) К-т Д-т 8310 (P) К-т
(+)
100 000
Asosiy vositalarningko’payishi
(-)
100 000
Ustav kapitalining
ko’payishi