Buxgalteriya xisobining tavsiflanishi

Kalkulyasiya (lot. calculatio, calculo — hisoblayman, hisob-kitob) — mahsulot birligi yoki bajarilgan ish tannarxini hisoblab chiqarish. K. tannarx boʻyicha reja yoki hisobotning asosiy koʻrsatkichlaridan biri hisoblanadi. Korxonada aniq bir turdagi mahsulot birligini i.ch. va sotish boʻyicha, shuningdek, xalq xoʻjaligining sanoat, transport va b. tarmoqlarida ish birligini (tashish, taʼmirlash va b.) bajarish uchun qilingan harajatlarni pul shaklida ifoda etadi. K. quyidagi turlarga boʻlinadi: reja K.si (ilgʻor ishlab chiqarishni va mehnatni tashkil etishning ilgʻor usullarida mehnat sarflari meʼyorlari asosida tuziladi). Bunday K. navbatdagi davr uchun (yil, chorak) ayrim mahsulotlarning oʻrtacha tannarxini belgilashda qoʻllaniladi, ulgurji narxni belgilashga asos boʻladi; hisobot K. (xatga olish maʼlumotlari asosida hisoblanadi, reja vazifalari bajarilishini nazorat qilish uchun tuziladi, amaldagi harajatlar darajasini koʻrsatadi); normativ K. (i.ch. vositalari va ish vaqtidan foydalanishning mavjud meʼyorlari asosida tuziladi); l o y i ha K. (boshqa koʻrsatkichlar bilan bir qatorda kapital qoʻyilmalar va yangi texnikaning iqtisodiy samaradorligini aniqlashda qoʻllaniladi). Shuningdek, tannarx K.si ishlab chiqarish, toʻliq, tarmoq va b. K.larga boʻlinadi.
36 - Ishlab chiqarish jarayonida sintetik va analitik xisobni tashkil etish
Sintetik hisoblar iqtisodiy jihatdan bir hil guruhlar uchun pul bilan ifodalangan tashkilotning mulki, majburiyatlari va operatsiyalari to'g'risida umumiy ko'rsatkichlarni o'z ichiga oladi. Sintetik hisob -kitoblar bo'yicha operatsiyalarni aks ettirish sintetik buxgalteriya deb ataladi; uning ma'lumotlari asosida balansning barcha moddalari to'ldiriladi.
Analitik hisoblar jismoniy, pul va mehnat sharoitida ifodalangan mulkning ayrim turlari, majburiyatlari va operatsiyalari to'g'risidagi ma'lumotlarni aks ettiruvchi sintetik hisoblarning mazmunini batafsil bayon qilish. Ayrim sintetik hisoblar analitik hisoblarga bo'linadi (masalan, 71 -hisob "Hisobdor shaxslar bilan hisob -kitoblar"), ular har bir asosiy vositalar, materiallar, har bir ishchi va boshqalar uchun batafsil ko'rsatkichlarni kuzatish uchun zarurdir. faqat pul hisoblagichlar ishlatiladi, balki tabiiy va mehnat. Masalan, har xil materiallardan xo`jalik operatsiyalarida foydalanilganda, ular uchun yozuvlarni natura va qiymat jihatidan alohida saqlash kerak. Buning uchun hisob -kitob davri boshidagi qoldiq, uning miqdori va qiymati bo'yicha har bir material to'g'risidagi ma'lumotlarni o'z ichiga olgan miqdoriy va umumiy hisobga olish uchun kartochkalar ishlatiladi. Agar buxgalteriya hisobi miqdoriy aks ettirishni talab qilmasa, joriy hisob kartalari ishlatilishi mumkin (masalan, etkazib beruvchilar bilan hisob -kitoblar uchun, etkazib beruvchilar haqida pul ko'rinishida alohida ma'lumot talab qilinsa).

37 - Ishlab chikarilgan maxsulotlarning xakikiy tannarxini aniklab omborga kabul kilish

Tannarx, mahsulot tannarxi — korxonaning maxsulot ishlab chiqarish. va uni sotish hamda ishlar bajarish yoki xizmatlar koʻrsatish uchun qilgan jami joriy xarajatlarining pul shaklidagi ifodasi. Tovar ishlab chiqarish.da T.ning muxim elementlari — chetdan olinadigan xom ashyo, asosiy materiallar, elektr energiya resurelari chiqimlari; asosiy va kushimcha ish xaki; ijtimoiy sugʻurta ajratmalari; amortizatsiya ajratmalari va boshqa sarfxarajatlar. T.ga yuqorida sanab oʻtilgan bevosita ishlab chiqarish. jarayonlari bilan bogʻliq xarajatlardan tashqari noishlab chiqarish chiqimlari: idishlarga, mahsulotlarni oʻrashjoylash va joʻnatishga qilingan xarajatlar; mahsulotni sotish bilan bogʻliq chiqimlar; ilmiy tadqiqot va tajribakonstruktorlik ishlari, reklama va boshqa ishlar uchun sarflanadigan xarajatlar ham kiradi. Narxlar uzgarmagan hollarda mahsulot T.ini kamaytirishga erishish korxona uchun kushimcha fonda manbaiga aylanadi. Qoʻshimcha foyda esa maxsulotni sotishdan olingan tushumdan korxonaning mahsulotni ishlab chiqarish. va sotish uchun sarflagan xarajatlari summasi ayirmasiga tengdir.