Buxgalterya xisobini axborot tizimlari

Toshkent Irrigatsiya va Qishloq Xo'jaligini Mexanizatsiyalash Muhandislari Instituti Milliy Tadqiqot Univerisiteti

“Buxgalterya xisobini axborot tizimlari” fanidan
Mustaqil ish

Topshirdi : 326-guruh talabasi Mamurjonov Komiljon

Qabul qildi : Inoyat Zakiryayevna

Toshkent 2023

Moliyaviy va soliq hisoboti shakllarini tuzish tartibi.
Reja :

1. 
   Moliyaviy hisobotning mazmuni, mohiyati va tarkibi .
   
2. 
   Moliyaviy hisobot tuzish va uni tashkil etish .
   
3. 
   Soliq hisoboti shakllarini tuzish tartibi.
   
4. 
   Xulosa .
   
5. 
   Foydalanilgan adabiyotlar .
   

Moliyaviy hisobot – xo’jalik yurituvchi subyektlar tomonidan mahsulotlar sotish natijalari to’g’risidagi ma’lumotlar majmui bo’lib, u subyektning moliyaviy - xo’jalik faoliyatining holatini ma’lum davrga qiymat ko’rinishida aks etishidir.

Moliyaviy hisobot axborotlari sotilganlar, ishlab chiqarish xarajatlari, xo’jalik mablag’lari va ularning tashkil topish manbalari, ishlarning moliyaviy natijalari, soliqqa tortish hamda dividendlar to’g’risidagi ma’lumotlarni o’z ichiga oladi.
Garchi har bir moliyaviy hisobot alohida ko'rib chiqilsa-da, ularning barchasi bir-biriga bog'liqdir. Balansda ko'rilgan aktivlar va passivlarning o'zgarishi, shuningdek, foyda va zarar to'g'risidagi hisobotda ko'rilgan daromad va xarajatlarda aks ettiriladi, natijada kompaniya foydasi yoki zarariga olib keladi.
Naqd pul oqimlari balansda ko'rsatilgan pul mablag'lari to'g'risida qo'shimcha ma'lumot beradi va ekvivalent bo'lmasa ham, daromadlar to'g'risidagi hisobotda ko'rsatilgan sof daromad bilan bog'liqdir.
Hech qanday moliyaviy hisobot butun voqeani aytib bermaydi. Biroq, ular birlashganda investorlarga juda kuchli ma'lumotlarni taqdim etadilar. Bu oqilona sarmoya kiritish haqida gap ketganda investorlar uchun eng yaxshi vosita.
Ular pul oqimini, daromadni va balansni hisobga olgan holda kompaniyaning sog'lig'i to'g'risida keng qamrovli hisobotlar.
Moliyaviy hisobotda kompaniyaning ssuda to'lash imkoniyati bor-yo'qligi, agar u schyot-fakturalarni qondirish va aktsiyalarni sotib olish uchun naqd pul oqimi mavjud bo'lsa, aniqlanadi. Shuningdek, biznes qayerdan naqd pul ishlab chiqarayotgani va bu naqd pul qayerga ketayotgani haqida ma'lumot beriladi.
Ular biznesning foydalimi yoki yo'qligini, bundan keyin ham foyda keltirishini va vaqt o'tishi bilan savdo hajmining pasayib borishi kabi katta muammolar paydo bo'ladimi-yo'qligini ko'rsatib beradi.
Moliyaviy hisobotni o'qish biznesning ahvoliga va kelajakda yuzaga kelishi mumkin bo'lgan muammolarning ogohlantiruvchi belgilariga umumiy nuqtai nazarni beradi.
Bank yoki shunga o'xshash boshqa muassasa moliyaviy hisobotni biznesning qanday yurishini va qo'shimcha tadqiqotlar o'tkazish zarurligini birinchi ko'rsatkichi sifatida ko'rib chiqadi.
ar bir korxona manfaatdor tomonlarga korxona qanday faoliyat yuritayotgani to'g'risida umumiy ma'lumot berish uchun yil yakunlari bo'yicha moliyaviy hisobotlarni tayyorlaydi.
Agar korxona bank bilan kredit berish imkoniyatlarini oshirmoqchi bo'lsa yoki kengaytirish uchun kapital jalb qilmoqchi bo'lsa, u moliyaviy chorakning oxiri yoki so'nggi oy uchun moliyaviy hisobotlarni taqdim etadi.
Bunday maqsadlar uchun moliyaviy hisobotlarni tayyorlashda barcha tomonlar tushunadigan umumiy buxgalteriya tilidan foydalanish eng yaxshi amaliyotdir. Xodimlar tomonidan o'qilishi kerak bo'lgan yil yakunlari bo'yicha hisobot bilan birga kelishi mumkin bo'lgan moliyaviy hisobot ko'pincha faqatgina tegishli bo'lganlarga tanish.
Ko'pincha, davlat organi soliqqa tortish maqsadida moliyaviy hisobotni talab qilishi mumkin. Kompaniya umumiy qabul qilingan ko'rsatmalardan foydalangan holda yuqori sifatli mahsulot ishlab chiqarishi kerak.
Bank yoki investorlar, agar ular kompaniyaning rentabelligi haqida qayg'uradigan bo'lsalar, oldindan ogohlantirmasdan moliyaviy hisobotni talab qilishlari mumkin.
Faqat shu sababga ko'ra har qanday tashkilot moliyaviy hisobotlarni tez va oson tuzishi uchun yaxshi, dolzarb yozuvlarni yuritishi zarur.
Hisobot — korxonalar, tashkilotlar, kompaniyalar tomonidan oʻz faoliyati toʻgʻrisida davriy (oy, chorak, yil) va belgilangan shaklda tuziladigan, davlat, statistika va moliya organlariga taqdim etiladigan axborot, maʼlumotlar, hisobkitob hujjatlari elektron shaklda taqdim etiladi. Balans H., moliyaviy H. va statistik H., xoʻjalik yurituvchi subʼyektlar faoliyatida muxim ahamiyatga ega. Balans H.i — kompaniya buxgalteriya xisobotining asosiy shakli boʻlib, muayyan sana uchun kapitalni shakllantirish manbalari va kapi-tal qoʻyilmalar yoʻnalishini tavsiflaydi. Ikki tomonlama jadval shaklida tuziladi; uning chap qismi (aktiv)da kapital tarkibi va uning joylashtirilishi toʻgʻrisida maʼlumotlar, oʻng qismi (passiv)da kapi-tal manbalari koʻrsatiladi. Aktivda asosiy va aylanma kapital koʻrsatkichlari, passivda oʻziniki boʻlgan va jalb etilgan kapital tuzilmasi va miqdorlari beriladi. Juda batafsil tuziladigan ichki balans kompaniya boshqaruvi tomonidan kompaniya faoliyatini rejalashtirish va boshqarish-da, filiallar ishini nazorat qilishda foydalaniladi. Tashqi balans tashqi xisobotning boshqa shakllari bilan birga kompaniya faoliyati toʻgʻrisida toʻliq va ochiq axborot hisoblanadi. Davlat soliq va yuqori rahbarlik organlariga, fond birjalariga taq-dim etiladi, aksiyadorlar oʻrtasida tarqatiladi, maxsus maʼlumotnomalarda eʼlon qilinadi. Tijorat-savdo sirini saqlash maqsadlarida kompaniyalar balansida rasman ruxsat etilgan modda (band)larni guruhlash va umumlashtirishdan keng foydalaniladi (qisqa balans). Kompaniyalarning moliyaviy Hisobot hisobot topshirishning majburiy shakli. Unga quyida-gilar kiradi: kompaniyaning umumiy balansi; foyda va koʻrilgan zarar toʻgʻrisida hisobot; pul mablagʻlari harakati toʻgʻrisida hisobot va kompaniya rahbariyatining umumiy majlisda koʻrib chiqish va tasdiqlash uchun kom-paniya paychilari yoki aksiyadorlari eʼtiboriga havola etiladigan yillik dokladi.
Moliyaviy hisobotni taqdim etish muddatlari O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan 2000-yil 15-iyunda 47-son bilan tasdiqlangan Choraklik va yillik moliyaviy hisobotlarni taqdim etish muddatlari to‘g‘risida nizom (ro‘yxat raqami 942, 2000-yil 3-iyul) bilan belgilanadi.
2. Yillik moliyaviy hisobot quyidagi shakllar hajmida taqdim etiladi:
a) buxgalteriya balansi — 1-son shakl;
b) moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot — 2-son shakl;
g) pul oqimlari to‘g‘risidagi hisobot — 4-son shakl;
d) xususiy kapital to‘g‘risidagi hisobot — 5-son shakl.
3. Yarim yillik va choraklik moliyaviy hisobotlar quyidagi shakllar hajmida taqdim etiladi:
a) buxgalteriya balansi — 1-son shakl;
b) moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot 
4. Kichik korxonalar va mikrofirmalar faqat buxgalteriya balansi — 1-son shakl va moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot — 2-son shakldan iborat bo‘lgan yillik moliyaviy hisobotni taqdim etadi.
5. Yillik moliyaviy hisobotga hisobot yilida korxona faoliyatining yakuniy natijalariga ta’sir ko‘rsatgan asosiy omillar bayon etilgan tushuntirish xati ilova qilinadi.
Agar balans yil boshida o‘zgartirilgan bo‘lsa, tushuntirish xatida o‘zgartirish sabablariga izoh beriladi. Unda keyingi yil uchun qabul qilingan hisob siyosati ham keltiriladi.
Agar asosiy fondlarni qayta baholash hisobot yilining birinchi sanasi holatiga o‘tkazilsa, qayta baholash natijalari hisobot yilining boshidagi moliyaviy hisobot ko‘rsatkichlarini shakllantirishda qabul qilinadi. Bunda o‘tgan yilning oxiridagi va hisobot yilining boshidagi ko‘rsatkichlarning mos kelmasligi, hisobot yilining birinchi sanasiga o‘tkazilgan asosiy vositalarni qayta baholashning natijasi deb tushuniladi va joriy davrning moliyaviy hisobotiga tuzilgan tushuntirish xatida bayon etiladi.
6. “Auditorlik faoliyati to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 2000-yil, 5-son) 10-moddasida ko‘rsatilgan yuridik shaxslar soliq idoralariga auditorlik tekshiruvi o‘tkazilganidan keyin 15 kun davomida, lekin hisobot yilidan keyingi yilning 15-mayidan kechiktirmay auditorlik xulosasi nusxasini taqdim etadilar.
Moliyaviy hisobotning maqsadi va vazifalari unda aks ettirilishi lozim bo’lgan axborotlarning turi, nomi va ko’lamini belgilab beradi. Moliyaviy hiso-botlardan foydalanuvchilar qarorlar qabul qilishlari uchun xo’jalik yurituvchi sub’ekt haqida quyidagi axborotlarni taqdim etish talab qilinadi:
korxonaning iqtisodiy resurslari, majburiyatlari va kapitali;
korxonaning iqtisodiy resurslari, majburiyatlari hamda kapitalida sodir bo’lgan o’zgarishlar;
korxonaning iqtisodiy holati.
Boshqacha hilib aytganda korxonaning moliyaviy holati, hisobot davri uchun moliyaviy natijalari hamda mulkiy holati haqidagi ma’lumotlar moliyaviy hi-sobotda aks ettirilishi kerak. Ushbu ma’lumotlarni O’zbekiston Respublikasi-ning «Buxgalteriya hisobi to’g’risida»gi qonuniga muvofiq quyidagi shakllarda aks ettirish tavsiya etiladi:

Buxgalteriya balansi – 1-son; shakl

Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot -2-son; shakl

Asosiy vositalarning harakati to’g’risidagi hisobot – 3-son; shakl

Pul oqimlarining harakati to’g’risidagi hisobot – 4-son ; shakl

Хususiy kapitalning xarakati to’g’risidagi hisobot -5-son ; shakl

Moliyaviy hisobotga ilovalar, hisob-kitoblar va izohlar.

Bu moliyaviy hisobotlar O’zbekiston Respublikasining Buxgalteriya hisobi milliy standartlari asosida ishlab chiqilgan va «Korxonaning hisob siyosati»ga asosan tuzilishi va foydalanuvchilar uchun ahamiyatli bo’lgan barcha moliyaviy ax-borotni qamrab olishlari kerak.

1-sonli «Buxgalteriya balansi» shaklda korxonaning xo’jalik mablag’lari va ularning joylashishi hamda tarkib topish manbalari o’z ifodasini topadi. Kor-xonaning mulki - bu uning mablag’lari summasining o’z mablag’lari manbalari sum-masiga to’g’ri keluvchi qismidir. Korxona moliyaviy barqarorligi esa uning mul-kiy holati hamda to’lov qobiliyati bilan baholanadi. Тo’lov qobiliyatini aniq-lashda esa korxona majburiyatlarini uning aylanma mablag’lari summasi bilan so-lishtirish lozim.

2-sonli «Moliyaviy natijalar tug’risidagi hisobot» shaklda korxonaning mahsulot sotishdan ko’rgan moliyaviy natijasi, asosiy faoliyat, umumxo’jalik fao-liyati bo’yicha moliyaviy natijasi va sof foydasi ko’rsatiladi. Bu shakl ma’lu-motlari buxgalteriya balansini tuzishda ishlatiladi

3-sonli «Asosiy vositalarning harakati to’g’risidagi hisobot” shakl kor-xonada mavjud mulkning holatini baholashda imkonini beradigan ma’lumotlarni o’z ichiga oladi. Bu shakl ba’zi ma’lumotlarini (masalan, yil boshiga va yil oxiriga qoldiq summasini) balansdagi shu moddalar bilan solishtirish mumkin. Тahlil uchun esa asosiy vositalarning o’rtacha yillik qiymati ko’rsatkichi ishlatiladi. Ushbu shakl asosiy vositalar harakati bilan bog’liq barcha ma’lu-motlarni bergani sababli, ular asosida asosiy vositalar, ya’ni mulkning tex-nik holatini baholash mumkin.

4-sonli «Pul oqimlarining harakati to’g’risidagi hisobot» shakl korxona pul mablag’lari harakatini baholash nuqtai nazardan nihoyat darajada katta ahamiyatga ega. Bu hisobotni o’qishni bilgan kishi ma’lum bir darajada korxonaning moliyaviy natijalari shakllanishi haqidagi ma’lumot bilan tanishishi va uni 2-shakl ma’lumotlari bilan solishtirishi mumkin. Bu hisobot korxonaning naqd va naqd pulsiz muomalalarining umumiy aylanmasi haqidagi ma’lumotlarni beradi. Hisobot davri boshiga qoldiqqa hisobot davridagi kirim qo’shilib, hisobot davridagi chiqim chegirilib yuborilsa, pul mablag’lari qoldigini hisobot davri oxiriga aniqlash mumkin.

5-sonli «Хususiy kapitalning xarakati to’g’risidagi hisobot» shakl korxona-ning o’z mablag’lari manbalari haqidagi ma’lumotlarni umumlashtirish va ular-ning harakati haqida batafsilroq ma’lumot berish uchun tuziladi.

Shunday qilib, moliyaviy hisobot bu moliyaviy hisobning eng yakuniy bos-qichi va uning asosiy maqsadidir. Qonunga muvofiq 1 yanvardan 31 dekabrgacha qadar bo’lgan taqvimiy yil moliyaviy hisobotning hisobot davri hisoblanadi.

Moliyaviy hisobot quyidagilarga taqdim etiladi:

soliq idoralariga;

ta’sis hujjatlariga muvofiq mulkdorlarga;

makroiqtisodiyot va statistika idoralariga;

qonun xujjatlariga muvofiq boshqa tashkilotlarga.

Moliyaviy hisobot hisobot yili boshidan qo’shilib boruvchi jamlama tartibda yilning har choragida taqdim etiladi.

Moliyaviy hisobotlarni yoritish.
Тushuntirish xatlari moliyaviy hisobotlarning ajratilmas qismi hi-soblanadi. Ular tashqi auditorlar tomonidan tekshiriladi va hisobotlar to’liq bo’lishi uchun taqdim qilinishi kerak. Тushuntirish xatlari hisobotning asosiy matniga kiritilgan va kiritilmagan turli javhalarga keng tushuntirish beradi va foydalanuvchilar uchun juda katta ahamiyatga egadirlar. Ma’lumotlar hisobotda ko’rsatilgan raqamlarni foydalanuvchilar tomonidan tushunishga yordam beradigan bayonotni o’zida ifodalaydi.

Odatda moliyaviy hisobotlarda joylashgan ilk tushuntirish xati hisob siyosatining umumiy yoritiilishi hisoblanadi. Moliyaviy hisobotlar tuzishda foydalaniladigan siyosatni bilish moliyaviy hisobotning aniq raqamlarini tushunish uchun kerakdir. Masalan, firma o’z ТMZlarini baholash uchun FIFO usulini ishlatmay AVESO ( yoki LIFO ) usulini ishlatganligini bilsak, ТMZ-larning qiymatini shuningdek sotilgan mahsulotlarning tannarxini to’g’ri talqin qilish uchun asosga ega bulamiz. Umuman, yoritish daromadni tan olish va xarajatlarni joriy va kelgusi davrlarda aktivlarga taqsimlashga tegishli tamoyillari nisbatan muhim xulosalar qilishni talab qiladi. Agar aniqroq aytadigan bo’ladigan bo’lsak, yoritish o’z ichida quyidagi masalalarga tegishli bo’lgan buxgalteriya hisobi usullari va tamoyillari o’z ichiga oladi:

mavjud bo’lgan ma’qul o’zga usullarni tanlash;

ushbu soha uchun muhim bo’lgan tamoyil va usullarni qo’llash.

Тurli kompaniyalar o’z hisob siyosatining muhim qismlarida turli mod-dalarni aks ettiradilar. Moliyaviy hisobotda ko’rsatilgan summalarni tushun-tirish zarur bo’lgan va foydanuvchiga muhim bo’lgan barcha siyosat turlarini yori-tishi zarur. Ulardan tashqari keltiriladigan moliyaviy hisobotlarni yoritishlar quyidagi vazifalarni bajarishlari kerak:

tafsilotlarni tushuntirish;

operatsiyalarni izoxlash;

hisobotlarda aks ettirilmagan moddalarga tushuntirish;

yangi ma’lumotlarni keltirish;

boshqa zaruriy izoxlar.

Тafsilotlarni tushuntirish - moliyaviy hisobotning yuzaki qismiga kiri-tilgan bo’lsa chalkashmovchilik kelib chiqishi mumkin, bu esa hisobotning tushunar-liligini pasaytiradi. Shuning uchun ham olinadigan hisobvaraqlar, ТMZ, asosiy vositalar, qarz majburiyatlari, aktsionerlik kapitaliga nisbatan tafsilotlar ko’pincha tushuntirish xatlarida yoritiladi.

Хo’jalik muomalalarni tushuntirish - yil davomidagi asosiy kirim va chiqimlar tabiati tushuntirish xatlarida yoritilishi shart. Aktsionerlik yoki boshqa turdagi kapital ishlatilganligi haqida muammolar ham ochib berilishi shart.

Hisobotda aks ettirilmagan moddalarni tushuntirish - ba’zi shartnomalar yoki ish bitimlari muhim bo’lsa ham moliyaviy hisobotlarda aks ettirilmaydi, garchand ular korxona moliyaviy holatini va muammolar natijalarini tushunishda muhim hisoblansalar ham. Ular tushuntirish xatlarida aks ettiriladilar. Kela-jakda sotish yoki sotib olish bo’yicha qayd qilingan kontraktlar va majburiyatlar bunga misol bo’lishi mumkin. Moliyaviy yilning oxiri va moliyaviy hisobotni taqdim etish sanasi orasidagi davrda sodir bo’lgan hodisalar, keyingi hodisalar sifatida ochib berilishi kerak. Keyingi hodisalar buxgalteriya balansiga ta’sir etishlari va taxminlarni tuzatishi mumkin va agar u buxgalteriya balansi sanasidan keyingi holatini aks ettiradigan bo’lsa, foydalanuvchilarning xabari bo’lishi uchun u tushuntirish xatida ochib berilishi shart.
Yangi ma’lumotlarni keltirish (taqdim etish) - ko’pincha ma’lumotlar moliyaviy hisobotning asosiy qismiga sig’may qoladi, ammo u xulosa chiqarish uchun muxim hisoblanadi. Masalan, qarz majburiyatlarni qo’shimcha ta’minlash si-fatida qo’yilgan aktivlar, bog’liq tomonlar bilan muammolar, kelgusi besh yil ichida asosiyso’mmani to’lash taxminini o’z ichiga olgan qarz majburiyatlarining tafsilotlari, qarz majburiyatlari va shuningdek, investitsiyalar bo’yicha foiz stavkalarining tafsilotlari, investitsiyalarning haqiqiy bozordagi bahosi ochib berish, qayta moliyalashtirish bo’yicha tafsilotlar va ijara shartnomalari.
Boshqa zaruriy izohlar (tushuntirish xatlari) - yuqorida aytib o’tilganlar to’liq ro’yxat hisoblanmaydi, tushuntirish xatlari bundan tashqari mufassallash-tirilgan va murakkab bitimlarni, kafolatlarni, majburiyatlarni va foydala-nuvchiga moliyaviy hisobotni to’liq tushunishga yordam beradigan har qanday mod-dalarni tushuntirib berishlari shart.
Soliq to‘lovchining har bir soliq turi yoki to‘langan daromadlar bo‘yicha hisob- kitoblarni va soliq deklaratsiyalarini, shuningdek hisob-kitoblarga hamda soliq deklaratsiyalariga doir ilovalarni o‘z ichiga oladigan, soliq to‘lovchilarning va soliq
agentlarining soliq majburiyatlarini aniqlash uchun asos bo‘lib xizmat qiladigan hujjatlari soliq hisobotidir.
Soliq hisoboti O‘zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo‘mitasi tomonidan O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi bilan kelishilgan holda tasdiqlanadigan shakllarda tuziladi.
Soliq hisoboti soliq organlariga shaxs faqat soliq to‘lovchi deb e‘tirof etiladigan soliqlar bo‘yicha taqdim etiladi.
Soliq hisobotida ko‘rsatilgan ma‘lumotlarning to‘g‘riligi uchun javobgarlik soliq to‘lovchining yoki soliq agentining zimmasiga yuklanadi.
Soliq hisoboti soliq to‘lovchi hisobga olingan joydagi soliq organiga belgilangan shaklda qog‘oz yoki elektron shaklda soliq Kodeksiga muvofiq soliq hisobotiga ilova qilinishi lozim bo‘lgan hujjatlar bilan birga taqdim etiladi.
Soliq to‘lovchi soliq Kodeksiga muvofiq soliq hisobotiga ilova qilinishi lozim bo‘lgan hujjatlarni elektron shaklda taqdim etishga haqli.
Yuridik shaxs bo‘lgan soliq to‘lovchilar va yakka tartibdagi tadbirkorlar soliq hisobotini o‘zi hisobga olingan joydagi soliq organiga belgilangan shakllar bo‘yicha elektron hujjat tarzida taqdim etadi.
Yirik soliq to‘lovchilar, joylashgan eridan qat‘i nazar, soliq hisobotini Yirik soliq to‘lovchilar bo‘yicha hududlararo davlat soliq inspektsiyasiga taqdim etadi.
Ushbu moddaning uchinchi va to‘rtinchi qismlari qoidalari davlat sirlari jumlasiga kiritilgan axborotni taqdim etishga nisbatan qo‘llanilmaydi.
Soliq hisoboti blankalari soliq organlari tomonidan bepul taqdim etiladi.
Soliq hisoboti soliq Kodeksida nazarda tutilgan hollarda soliq to‘lovchi tomonidan soliq organiga shaxsan yoki vakil orqali taqdim etilishi yoxud pochta jo‘natmasi tarzida joylanmalar ro‘yxati bilan yuborilishi mumkin.
Soliq maslahatchilari tashkiloti soliq hisobotini soliq to‘lovchi nomidan soliq to‘lovchining shaxsiy kabineti orqali elektron hujjat tarzida taqdim etishga haqli.
Soliq organi soliq to‘lovchi tomonidan belgilangan shaklda taqdim etilgan soliq hisobotini qabul qilishni rad etishga haqli emas.
Soliq hisoboti qog‘ozda olingan taqdirda, soliq organi soliq to‘lovchining iltimosiga ko‘ra, soliq hisobotining ko‘chirma nusxasiga uning qabul qilib olingani to‘g‘risida belgi qo‘yishi va u olingan sanani ko‘rsatishi shart.
Soliq hisoboti, agar soliq Kodeksida boshqacha qoida nazarda tutilmagan bo‘lsa, soliq to‘lovchining identifikatsiya raqami ko‘rsatilgan holda taqdim etiladi.
Soliq to‘lovchi va uning vakolatli vakili soliq hisobotida ko‘rsatilgan ma‘lumotlarning to‘g‘riligi va to‘liqligini tasdiqlab, unga imzo qo‘yadi.
Agar soliq hisobotida ko‘rsatilgan ma‘lumotlarning to‘g‘riligi va to‘liqligini soliq to‘lovchining vakolatli vakili tasdiqlasa, soliq hisobotida bu
haqda tegishli belgi qo‘yiladi. Bunda soliq hisobotiga ushbu vakilning uni imzolashga bo‘lgan vakolatini tasdiqlovchi hujjatning ko‘chirma nusxasi ilova qilinadi.
Soliq hisoboti elektron shaklda taqdim etilganda vakilning uni imzolashga bo‘lgan vakolatini tasdiqlovchi hujjatning ko‘chirma nusxasi telekommunikatsiya aloqa kanallari orqali elektron shaklda taqdim etilishi mumkin.
Soliq hisoboti soliq to‘g‘risidagi qonun hujjatlarida belgilangan muddatlarda taqdim etiladi.
Ushbu moddada nazarda tutilgan qoidalar soliq Kodeksining Maxsus qismiga muvofiq soliq hisobotini taqdim etish majburiyati zimmasiga yuklatilgan soliq agentlariga va boshqa shaxslarga nisbatan ham tatbiq etiladi.
O‘zi ilgari taqdim etgan soliq hisobotida hisoblab chiqarilgan soliq summasi kamayishiga (o‘zgarishiga) olib kelgan noto‘g‘ri yoki to‘liq bo‘lmagan ma‘lumotlarni va (yoki) xatolarni aniqlagan soliq to‘lovchi ushbu soliq hisobotiga zarur tuzatishlarni kiritishi va soliq organiga aniqlashtirilgan soliq hisobotini taqdim etishi shart.
Agar ushbu moddaning birinchi qismida ko‘rsatilgan holatlar hisoblab chiqarilgan soliq summasining kamayishiga olib kelmagan bo‘lsa, soliq to‘lovchi o‘zi ilgari taqdim etgan soliq hisobotiga zarur tuzatishlar kiritishga va soliq organiga aniqlashtirilgan soliq hisobotini taqdim etishga haqli. Bunda soliq hisobotini taqdim etishning belgilangan muddati o‘tgandan keyin taqdim etilgan aniqlashtirilgan soliq hisoboti muddat buzilgan holda taqdim etilgan deb hisoblanmaydi.
Agar aniqlashtirilgan soliq hisoboti soliq organiga soliq hisobotini taqdim etish muddati o‘tgunga qadar taqdim etilgan bo‘lsa, soliq hisoboti aniqlashtirilgan soliq hisoboti taqdim etilgan kun taqdim etilgan deb hisoblanadi.
Agar aniqlashtirilgan soliq hisoboti soliq organiga soliqni to‘lash muddati o‘tgandan keyin taqdim etilgan bo‘lsa, soliq to‘lovchi bir paytning o‘zida quyidagi shartlarga rioya etgan taqdirda javobgarlikdan ozod qilinadi:

1. 
   aniqlashtirilgan soliq hisoboti u hisoblab chiqarilgan soliq summasi kamayishiga (o‘zgarishiga) olib kelgan holatlar soliq organi tomonidan aniqlanganligini yoki soliq auditi tayinlanganligini bilgan paytga qadar taqdim etilgan bo‘lsa;
   
2. 
   aniqlashtirilgan soliq hisoboti taqdim etilgunga qadar u etishmayotgan soliq summasini va unga tegishli penyalarni to‘lagan bo‘lsa.
   

Aniqlashtirilgan soliq hisoboti soliq organiga, ushbu moddada nazarda tutilgan o‘ziga xos xususiyatlarni inobatga olgan holda, soliq hisobotini topshirish uchun belgilangan tartibda taqdim etiladi.
Ushbu moddada nazarda tutilgan qoidalar soliq agentlari tomonidan taqdim etiladigan aniqlashtirilgan soliq hisobotiga nisbatan ham qo‘llaniladi.
Soliq to‘lovchilar va soliq agentlari soliq organlariga soliq hisobotini va unga ilova qilinadigan hujjatlarni, agar soliq Kodeksida boshqacha qoida belgilanmagan bo‘lsa, ushbu hisobot taqdim etilgan yildan keyin kamida besh yil saqlashi shart.
Agar soliq to‘g‘risidagi qonun hujjatlari soliq stavkasini qo‘llashni, to‘lanadigan soliq miqdorini, soliq imtiyozini yoki soliq chegirmasini qo‘llashni va (yoki) soliqni to‘lash muddatini o‘zgartirishni soliq to‘lovchining muayyan shartlarga rioya etishi bilan bog‘lasa, ushbu soliq to‘lovchi barcha tasdiqlovchi hujjatlarni mazkur shartlarning amal qilishi tugaydigan yildan keyin kamida besh yil saqlashi kerak.
Bunday tasdiqlovchi hujjatlar jumlasiga, xususan, ushbu soliq bo‘yicha soliq hisoboti, unga ilova qilinadigan hujjatlar, shuningdek ko‘rsatilgan shartlarga yoki majburiyatlarga rioya etilganligini tasdiqlovchi hujjatlar kiradi. Ushbu qismning qoidalari, agar ko‘rsatilgan shartlar yoki majburiyatlar vaqtinchalik tusga ega bo‘lsa va ularga rioya etilishini hujjatlar bilan tasdiqlashni talab qilsa, qo‘llaniladi.