Buxoro davlat universiteti raxmatullayeva f. M., Abdulloyev a. J., Giyazova n. B., Narzullayeva g. S

2. Tartibga solishning tarifsiz yashirin usullari
 
Yashirin protektsionizm: 
1) davlat xaridlari milliy mahsulotlarning sotilishini kafolatlaydi;
2) mahalliy komponentlar va omillardan (xom ashyo, mehnat, transport 
vositalari) majburiy foydalanish talablari; 
3) sanitariya-gigiyena, veterinariya va fitosanitariya normalarini, 
xavfsizlik qoidalarini va boshqalarni bajarish, ekologik xavfsizlik, 
sifat sertifikatlarini taqdim etish talablariga texnik to'siqlar.; 
4) past narxlarda chet el mahsulotlarini yetkazib beruvchilarni ta'qib 
qilish bilan dempingga qarshi vositalar; 
5) mahsulotlarni olib kirish yoki olib chiqish uchun soliqlar va yig'imlar 
(chegarani kesib o'tish uchun chegara solig'i; ekologik, fitosanitariya 
va boshqa to'lovlar, hujjatlarni rasmiylashtirish uchun bojxona 
yig'imlari. 
Texnik to’siqlar – tovarlarni import qilishga to'sqinlik qiladigan 
milliy texnik, ma'muriy va boshqa normalar va qoidalarga asoslangan 
usullar: milliy standartlarga rioya qilish, import mahsulotlari sifat 
sertifikatlarini olish, mahsulotlarni muayyan qadoqlash va belgilash,
muayyan sanitariya-gigiyena normalariga rioya qilish, shu jumladan, 
atrof-muhitni muhofaza qilish chora-tadbirlarini amalga oshirish, 
murakkab bojxona rasmiylashtiruvi va iste'molchilarni himoya qilish 
to'g'risidagi qonunlar talablariga rioya qilish va boshqalar. 

---

74 
 
Mahalliy (ichki) soliqlar va yig'imlar – mport qilinadigan 
tovarlarning ichki bozorda raqobatbardoshligini kamaytirish maqsadida 
ichki narxini oshirishga qaratilgan usullar. Ular davlat yoki mahalliy 
hokimiyat organlari tomonidan kiritilishi mumkin. To'g'ridan-to'g'ri 
(qo'shilgan qiymat solig'i, aktsiz solig'i) yoki bilvosita (bojxona 
rasmiylashtiruvi, ro'yxatga olish va boshqa rasmiylashtirishni amalga 
oshirish uchun to'lovlar, port to'lovlari) bo'lishi mumkin. 
 
Davlat xaridlari siyosati – davlat organlari va korxonalardan 
faqat milliy firmalardan ayrim tovarlarni sotib olishni, garchi bu 
mahsulotlar importdan qimmatroq bo'lishi mumkin bo’lsa-da, talab 
qiladigan usul. 
Tarkibida mahalliy qismlarning mavjud bo’lishi talabi ichki 
bozorda sotilishi mo’ljallangan, milliy ishlab chiqaruvchilar tomonidan 
ishlab chiqarilishi kerak bo'lgan yakuniy mahsulotning ulushini 
qonuniy ravishda belgilash usuli hisoblanadi.