Buxoro davlat universitetining pedagogika instituti

Hayot uslubi va shaxs tiplari (A.Adler) 
• Boshqaruvchi tip. Bu tip insonlar o‘ziga ishongan va g‘ayratli, ahamiyatsiz 
sotsial manfaatlarga, agar bular mavjud bo‘lmasa. Ular faol, ammo sotsial rejada 

---

31 
emas, ularga boshqalarning baxt-saodati ahamiyatsiz, ularda tashqi olam ustidan 
hukmronlik qilish xos. Asosiy hayotiy muammolarini ular dushmanlik, antisotsial
hal etadilar (jinoyatchilar, narkomanlar, qonunbuzarlar). 
• Oluvchi tip: tashqi olamga tekinxo‘rlik va o‘zining ehtiyojlarining ko‘p 
qismini boshqalar hisobiga qondirishga intiluvchi odamlar. Ularda sotsial 
manfaatlar yo‘q, ular boshqalardan ko‘proq narsa olishga intiladilar. Ularning 
faolligi yuqori emas, ularning boshqalarga azob-uqubat keltirish ehtimoli kamroq. 
• Qochuvchi tip: bu insonlarning sotsial qiziqishlari, shaxsiy muammolarni 
hal etishdagi majburiy faolligi past, ular muvaffaqiyatsizlikdan qo‘rqadilar va 
hayotiy muammolarini yechishdan qochadilar. Ular qiyinchilik yoki omadsizlik
tug‘diradigan barchasidan qochadilar. 
• Sotsial tip. Bu yetuk talabga javob beradigan, sotsial manfaatlar bog‘lab 
turadi va yuqori faollikka ega. Bu inson boshqa insonlarga g‘amxo‘rlik 
ko‘rsatuvchi, ular bilan munosabatga qiziquvchi, insonlarning asosiy hayotiy 
muammolarini hal etuvchi muammolarni - ish, sevgi, do‘stlik-hamkorlikni, 
shaxsiy mardlikni, mas’uliyatni talab etishini biladi va boshqa insonlarning
rohat-farog‘atida o‘zining hissasini qo‘shishga tayyor. 
 
Takrorlash uchun savollar: 
Psixoanaliz nazariyasini tahlil qiling. 
K.Yungning analitik psixologiyasi nazariyasining mohiyati.
Individuatsiya va uning bosqichlarini tahlil qiling.
A.Adlerning Individual psixologiyasi nazariyasini tahlil qiling.
Psixologik mexanizmlar to’g’risida tushuncha bering. 
4-mavzu. Psixologiyada shaxsni o‘rganishlar nazariyasi
Reja: 
1. O‘rgatish qonuni (E.Torndayk). Dj.B.Uotson va E.K.Tolmenning 
insonga nazariy qarashlari.
2. B.Skinnerning operant bixeviorizmi.
3. Ekzistentsial psixologiyada shaxs.
4. V.Frankl: ekzistensial tahlil va logoterapiya nazariyasi 
5. L.Binsvanger va M.Boss: shaxsning ekzistensial nazariyasi. 
6. Olportning shaxs qirralari nazariyasi.
7. A.Maslouning o‘zini-o‘zi kamol toptirish nazariyasi.