Buxoro muhandilik-texnologiya instituti yuldasheva saida nem atovna sanoat korxonalarida

2 2 .3 . T r a n s p o r t v o sita sin i ta n la sh va u la r so n in i h iso b la sh .
Sex ichida va sexlararo 
m ehnat predm etlarini tashish uchun transport 
vositalarini tanlashda jarayonning uzluksizligi va ritm ligi, 
uning texnologik 
Xususiyatlari, m ehnatni tashkil etish va q o ’l operatsiyalarining m avjudligi, om bor 
ishlarini bajarish sharti va m oddiy boyliklam i hisob-kitob qilish tizim i hisobga 
olinishi kerak. A sosiy ishlab chiqarish jarayonining tashkiliy va texnologik
203

---

xususiyatlari 
transport 
vositalam ing 
k o ’rsatkichlarini 
aniqlaydi. 
Ushbu 
k o ’rsatkichlar esa o ’z navbatida transport vositalam ing turlarini va ularning sonini 
aniqlashda ju d a m uhim hisoblanadi.
T exnologik jaray o n lar uzluksiz va ritm li 
ham da yuk oqim larining 
m arshrutlari doim iy b o ’lganda konveyerlar eng iqtisodiy sam aradorli hisoblanadi. 
O ziq -o v q at sanoatida asosan ushbu turdagi transport vositalari barcha transport va 
texnologik operatsiyalarni bir tizim ga birlashtirishga im kon yaratadi. U shbu vazifa 
birinchi navbatda yuklam i pnevm otransport bilan tashishga asoslangan truba 
o ’tkazgichlarga va etaklovchi konveyer tizim iga asoslanadi.
D avriy harakatlanuvchi transport vositalarini tanlashda 
avtoyuklovchi 
(elektroyuklovchi) m ashinalarga ham katta e ’tibor berilishi lozim. C hunki ushbu 
transport vositalarining bittasi 2 ta ishchini o g ’ir ishdan ozod qilishi m um kin.
K orxona ichidagi transport vositalarini tanlashda q o ’l m ehnatining ulushi 
katta b o ’lgan uchastkalam i kom pleks m exanizatsiyalashtirishga katta e ’tibor 
berilishi kerak.
H ar bir turdagi m ahsulotni k o ’chirish uchun transport vositalari soni 
aniqlanadi. Transport vositalari turini tanlash ularning iqtisoslashuvini hisobga 
olgan holda am alga oshiriladi.
T ransport vositalarining sonini aniqlashda ish vositalarining unum dorligi 
katta rol o ’ynaydi. Sochiluvchan yuklam i k o ’chirishda gorizontal konveyerlarning 
unum dorligi quyidagicha aniqlanadi:
Q = 150 M • V • q ;
bu yerda:
M - lenta kengligi, m;
V - konveyer harakatining tezligi, m\s;
q - k o ’chiriladigan m ahsulot zichligi, t\m 3.
D onali yuklam i k o ’chirishda lentali konveyerlar unum dorligi quyidagicha 
aniqlanadi: