Buxoro muhandilik-texnologiya instituti yuldasheva saida nem atovna sanoat korxonalarida

8 .4 .P o to k n i ta sh k il q ilish va h iso b la sh .
P o to k ish la b c h iq a r ish sa m a r a d o r lig i.
Potokni tashkil qilish va hisoblash uchun birlam chi m a ’lum ot b o ’lib, m a ’lum 
davrda assortim ent buyicha korxona, sex yoki uchastka ishlab chiqarish dasturi 
xizm at qiladi, bundan tashqari ish rejim i, m ahsulotning ishlab chiqarish texnologik 
chizm asi, jih o zlam in g xarakteristikasi, vaqt norm alari va boshqalar q o ’llaniladi. 
Potokni hisoblash quyidagi bosqichlarda olib boriladi.
1. Ishlab chiqarish jarayonini alohida qism larga b o ’lish: bosqich, jaray o n va 
opcratsiyalarni aniqlash.
2. T exnologik o ’xshashligi jihatidan ayrim m ahsulot turlarini va tarkibiy 
qism lam i guruhlashtirish. A vval guruhga ajralgan operatsiyalar soni b o ’yicha bir 
xil, lekin turli ish rejim iga ega b o ’lgan m ahsulotlar to ’plam i, so ’ng turli texnologik 
operatsiyalar soniga ega b o ’lgan o ’xshash m ahsulotlar to ’planadi. H ar xil guruhda 
bosh buyum ajratiladi va h isoblar tahlili aniq m ahsulotga asoslanib olib boriladi.
Bu m ahsulot k o ’proq rivojlangan texnologik chizm a talab etishi m um kin yoki 
boshqalardan k o ’p m ehnat talab etishi bilan farq qiladi.
3. Potok operatsiyalari va potok ch izig ’i ishlab chiqarish topshirig’i va 
ritm larini aniqlash. Potok ishlab chiqarishni tashkil qilish b o ’yicha qilingan 
hisoblam i m ehnat predm etlariga ishlov berish davom iyligi va ritm dan foydalanib 
yoki m ashinalar unum dorligi va ishlab chiqarish topshiriqlaridan foydalanib am alga 
oshirish mum kin.
4. Potok operatsiyalari b o ’yicha m ashinalar sonini aniqlash. U quyidagi 
form ula orqali aniqlanadi:
bu yerda: 
Z - m ashinalar ishlab chiqarish topshirig’i;
1 1 3

---

Ыц. - m ashinalar texnik-iqtisodiy unum dorlik norm asi.
5. M ashina ishi ritm ini va ishlab chiqarish topshirig’ini aniqlash. Ish joyi 
ishlab chiqarish topshirig’i operatsiyalar b o ’yicha topshiriqni ularning soniga 
b o ’lish orqali aniqlanadi. R itm esa shu operatsiya ritm ini m ashinalar soniga 
k o ’paytirish orqali aniqlanadi.
6. Potokni sinxronlashtirish ishlab chiqarish topshirig’i bilan m ashina 
unum dorligini yoki ishlov berish davom iyligi va ritm i kelishuvi bilan b o g ’liq 
U lam i taqqoslaganda tengsizlik nam oyon b o ’ladigan ish joylari aniqlanib ulam i 
b artaraf etish y o ’llari aniqlanadi.
7. Potok ch izig ’ini rejalashtirish va xizm at qiluvchi personal sonini aniqlash, 
y a ’ni ishchilar sonini aniqlash.