Buxoro muhandilik-texnologiya instituti yuldasheva saida nem atovna sanoat korxonalarida


Download 209.76 Kb.
Pdf ko'rish
bet15/167
Sana02.06.2024
Hajmi209.76 Kb.
#1835220
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   167
Bog'liq
Sanoat korxonalarida ishlab chiqarishni tashkil etish

X izm at 
ko‘rsatish 
boMinmalarida 
hech 
qanday 
m ahsulot 
ishlab 
chiqarilm aydi, balki xom ashyo, m aterial va tayyor m ahsulotni tashish va saqlash 
ishlari bajariladi. Shuningdek asosiy ishlab chiqarish chiqindilarini qayta 
ishlaydigan b o 'lin m alar ham m avjud.
K orxonadagi turli b o ‘linm alam ing majm ui va ular orasidagi aloqa ishlab 
chiqarish tuzilishini tashkil etadi. B o 'lin m a sifatida ishlab chiqarish uchastkasi, sex 
hisoblanadi.
Sex texnologik va m a’m uriy jih atd an asoslangan korxonaning bir qism idir. 
Sex yuridik shaxs em as, u x o ‘ja lik jih atd an m ustaqillikka, boshqa korxonalar bilan 
shartnom a va hisob shartnom alariga kirish huquqiga, o ‘z bank hayotiga, ishga olish 
va b o 'sh atish huquqiga ega emas.
Sexlar, ixtisoslashuvi b o ‘yicha yaratiladi.
Texnologik 
ixtisoslashuvda,sexda m a ’lum
m ahsulot 
ishlab 
chiqarish 
texnologik jarayonining biror bosqichi am alga oshiriladi. Ishlab chiqarish 
uchastkasi ish joylaridan iborat. Ish jo y i korxona ishlab chiqarish tuzilishining 
dastlabki b o ‘g ‘ini b o ‘lib, u erda bir yoki b ir nechta ishchilar, bir yoki turli xil 
jaray o n lam i bajaradilar.
K orxonada asosiy va yordam chi sexlar (rem ont m exanika sexlari, energetika 
sexlari, kom pressor b o ‘limi) uzviy b o g iiq d ir. Sexlar xom -ashyo va m ateriallar 
bilan ta ’m inlanib m ahsulot ishlab chiqarishga uzatiladi. Bu esa o ‘z navbatida
26


m ahsulotlam ing sotilishi yoki om borlarda saqlanishini taqozo qiladi. M ehnat 
predm etlarining sexlar ichida harakati ishlab chiqarish potokini vujudga keltiradi.
Ishlab chiqarish jarayoni asosiy va yordam chi jarayonlarga bo'linadi 
yordam chi jarayonlar, m ehnat predm etlarini fazodagi o ‘m ini alm ashtiradi, rem ont 
ishlarini va boshqa xizm at turlarini olib boradi.
K orxonaning asosiy ishlab chiqarishida m ehnat predm etlam ing tayyor 
m ahsulotga aylanishi sodir b o ia d i. B ir-biri bilan b o g ‘lanish b o 'lg an asosiy ishlab 
chiqarish sexlarida ishchi va xizm atchilar jam o a bo ‘lib birlashib ishlab chiqarish 
b o ‘yicha ular oldida q o ‘yilgan m aqsad va vazifalarni bajaradilar.
K orxonaning ishlab chiqarish tuzilishi hatto tarm oq m iqyosida ham doim iy 
emas. U m ahsulot hajm ining oshishi va kam ayishi, xom ashyo turiga, asosiy ishlab 
chiqarishning texnik jihozlanishi, elektr ta ’m inotining xususiyatiga qarab o ‘zgarishi 
mum kin.
K orxona sharoitida ishlab chiqarishning tuzilishini takom illashtirishning 
asosiy yo'nalishlari b o 'lib , ishlab chiqarishni ixtisoslashuvini chuqurlashtirish va 
boshqarishini sexsiz usuliga o ‘tish hisoblanadi. Ishlab chiqarish tuzilishining sexsiz 
usulning afzalligi shundaki,ssexlar birlashtirilib, ishlab chiqarish uchastkalari 
tashkil etiladi, qaysiki korxonaning asosiy b o ‘g ‘ini b o 'lib qoladi.
Ishlab ch iq arish n i 
te x n ik ta y y o rlash
b o ‘lim i
Ish lab e h iq a rish g a
m o d d iy te x n ik xizm at 
k o ’rsatish 
b o 'lin m a la ri
Y o rd a m c h i ish lab
ch iq a rish
b o 'lin m a la ri
A so siy ish lab
ch iq arish
T ran sp o rt v a o m b o r 
x o ’ja lig i b o 'lim n a la ri
T a y y o r
m ah su lo t
Ishlab c h iq arish
k o o p erativ lari
X o ’ja lik -
o ’rto q lik
m u n o sab atlari
B o sh q a k o rx o n a va 
tash k ilo tla r
1
-
c h i/.n ia. A so siy is h la b c h iq a r is h n i s e x la r o rq a li siste m a li 
ta s v i rla s h .
A sosiy ishlab chiqarishni sexlar orqali sistem ali tasvirlash (o b ’yektlash) - 
boshqarish o b ’yekti sifatida (2-chizm a)- bu yerda ishlab chiqarish va axborot 
jarayonlari bevosita birlashadi. A gar ularning birinchisi ishlab chiqarishda 
m ehnatni bildirsa, ikkinchisi esa y a ’ni axborot jarayonining natijasi b o ‘lib, 
sexlararo ishlab chiqarish uchastkalari brigadalar va ishchilar orasida topshirilgan
27


ishlab chiqarish dasturini bajarishni tashkil qilish va ular orasidagi m uvofiqlik 
b o ‘yicha qabul qilingan qarorlar hisoblanadi.
B oshqarish faqatgina jam oalarda ta ’sir qilibgina qolm ay balki turli forma va 
turli m etoddagi ishlab chiqarish jarayoniga ham ta ’sir qiladi.
Bu ta ’sir ishlab chiqarish jarayoniga kishilar orasida paydo b o 'lib , 
ulam issexlarga, uchastkalarga, potok chiziqlariga brigadalarga va ish joylariga 
bog'laydi. 
Ishlab chiqarishni 
boshqarish 
bevosita 
ishlarni 
tashkil 
qilish, 
rcjalashtirish, qarorlam i bajarishni nazorat qilishda nam oyon boMadi.

Download 209.76 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   167




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling